Antik Roma Gündelik Hayatında Hijyen Kavramı

Yıl 2024, Sayı: 35, 435 - 446, 31.01.2024

Deniz Güçlü

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1386353

Öz

Antik Roma, tarih boyunca büyük bir medeniyet olarak öne çıkar, ancak günlük hayatlarında hijyen konusundaki uygulamaları günümüz standartlarından oldukça farklıydı. Roma İmparatorluğu'nda, insanlar temizlik ve hijyen konularına değer verseler de ancak günümüz sanitasyon standartlarına uygun bir yaşam tarzı sürdürmekte zorlanıyorlardı. Antik Roma'nın mühendislik başarıları, suyun etkin bir şekilde taşınmasını sağlayan su kemerleri, borular, kanallar ve sarnıçlar gibi sistemleri içeriyordu. Bu sistemler sayesinde su, çeşmelerden hamamlara, tuvaletlere ve villalara ulaştırılarak önemli bir kamu hizmeti sunuluyordu. Hamamlar, sadece temizlik yerleri değil, aynı zamanda toplumun değerlerine uygun eğlence, öğrenme ve sosyalleşme mekânlarıydı. Her kesimden insan, soylu ya da köle ayrımı olmaksızın, hamam hizmetlerinden faydalanırdı ve günün önemli ziyaretlerinden biri olarak kabul edilirdi. Latrinalar da, Roma'da hem umumi tuvaletler hem de halk sağlığı için önemli yapılar arasında yer alıyordu. Bu yapılar, Roma'nın vazgeçilmez mekânlarıydı. Antik Roma toplumu, kişisel hijyenlerini sağlamak için doğal malzemelerden, özellikle zeytinyağı ve kumdan sıklıkla yararlanıyordu. Bu dönemdeki hijyen alışkanlıkları, tarihsel ve kültürel bir bakış açısıyla incelendiğinde, Antik Roma'nın yaşam tarzının benzersiz ve ilginç yönlerini ortaya koymaktadır. Çalışmamızda antik kaynaklar ışığında bir Roma vatandaşının kişisel hijyenini günlük hayatta nasıl sağladığı, hangi hizmetlerden ve yapılardan yararlandığı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Antik Roma, Hijyen, Roma Yapıları, Roma Hamamları, Latrinalar, Temizlik Gelenekleri

The Concept of Hygiene in Ancient Roman Daily Life

Öz

Ancient Rome stands out as a great civilization throughout history, but its practices regarding hygiene in daily life were quite different from today's standards. In the Roman Empire, although people valued cleanliness and hygiene, they had difficulty maintaining a lifestyle that met today's sanitation standards. Ancient Rome's engineering achievements included systems such as aqueducts, pipes, canals, and cisterns that enabled the efficient transport of water. Thanks to these systems, an important public service was provided by delivering water from fountains to baths, toilets and villas. Baths were not only places of cleaning, but also places of entertainment, learning and socialization in line with the values of the society. People from all walks of life, regardless of nobles or slaves, benefited from the bath services and it was considered one of the important visits of the day. Latrinas were also among the important structures for both public toilets and public health in Rome. These structures were indispensable places of Rome. Ancient Roman society frequently used natural materials, especially olive oil and sand, to ensure their personal hygiene. Hygiene habits during this period, when examined from a historical and cultural perspective, reveal unique and interesting aspects of the lifestyle of Ancient Rome. In our study, in the light of ancient sources, how a Roman citizen maintained his personal hygiene in daily life and what services and structures he used were examined.

Anahtar Kelimeler

Ancient Rome, Hygiene, Roman Buildings, Roman Baths, Latrina, Cleaning Tradition

Kaynakça

• Ammianus M. (1950). History. MA: Harvard University Press.
• Blanck, H. (1999). Eski Yunan ve Roma’da Yaşam. Arion Yayınevi.
• Cato, M. (1934). De agricultura. MA: Harvard University Press.
• Cicero, M. T. (1928). De Legibus. MA: Harvard University Press.
• De Feo, G.; De Gisi, S., Hunter, M. (2014). Sanitation and Wasterwater Technologies in Ancient Roman Cities, Evolutaion of Sanitation and Wasterwater Technologies through the Centuries. (Ed. Angelakis, A.N ve Rose, J.B.) IWA Publishing.
• Deighton, H.J. (1999). Eski Roma Yaşantısında Bir Gün. Homer Kitabevi.
• Eutropius (2007). Breviarium Historiae Romanae - Roma Tarihinin Özeti. Kabalcı Yayınevi
• Flohr, M. (2006). Water Management in Roman Fullonicae. 12th International Congress on the History of Water Management and Hydraulic Engineering in the Mediterranean Region, Ephesus/Selçuk, Türkiye.
• Freeman, C. (2003). Mısır, Yunan ve Roma. Dost Kitabevi Yayınları.
• Frontinus S. I. (1925). De Aquaeductu Urbis Romae Liber Primus. MA: Harvard University Press.
• Gülbay, O. (2022). Eskiçağ’da Tuvalet Kültürü. Sakin Kitap.
• Historia Augusta I (2021). Kronik Kitap.
• Horan, J. H. (1997). Tuvaletin Sosyal Tarihi. Milliyet Yayınları
• Howitt, C. (2009). Antik Dünya’da Bilinmesi Gereken 500 Şey, Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Juvenal, D. J. (1992). Persi et Juvenalis Saturae. Oxford University Press.
• Livius, T. (1919). Ab Urbe Condita, Harvard University Press.
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2012). İlköğretim Okulu 6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Temizlik ve Hijyen Algıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2 (2), 51-61.
• Martialis, M. V. (1993). Epigrams. Harvard University Press.
• Matyszak, P. (2020). Antik Roma’da 24 Saat. Kanes Yayınları.
• Mitchell, P. (2017). Human parasites in the Roman World: health consequences of conquering an empire. Parasitology. 144 (1) :48-58. doi:10.1017/S0031182015001651
• Ovidius, N. (2005). Ars Amatoria, Kessinger Publishing.
• Ovidius, N. (1931). Fasti. MA: Harvard University Press.
• Partington, J. R. ve Hall, Bert S (1999). A History of Greek Fire and Gun Powder. JHU Press.
• Pliny, (1906). Naturalis Historia. Teubner.
• Seneca, L. A. (1917). Epistulae. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Seo, J. M. (2010). Cooks and Cookbooks. in The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome Vol. I , 299.
• Smith, W. (1890). A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, John Murray.
• Soranus, (1956). Gynecology. Johns Hopkins Press
• Standage, T. (2014). Altı Bardakta Dünya Tarihi. Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Strabon, (1877). Geographica. Teubner, Leipzig, 1877.
• Suetonius, G. (1889). The Lives of the Twelve Caesars. Gebbie & Co.
• Thomas, C. (2022). Çişteki Mucize. Eksik Parça Yayınları.
• Thorpe, M. (2002). Roma Mimarlığı. Homer Yayınevi.
• Tomlinson, R. ve Purcell, N. (2016). aqueducts. Oxford Classical Dictionary.
• Veyne, P. (2006). Roma İmparatorluğu. Özel Hayatın Tarihi (Ed. Aries, P ve Duby, G.) YKY.
• Vitruvius (1912). On Architecture. F. Krohn. Lipsiae. B.G. Teubner.