Dijital Ebeveynlik Farkındalığının Çocukların Duygu Düzenleme Becerileri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2024, Sayı: 35, 252 - 269, 31.01.2024

Abdullah Manap

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1389321

Öz

Bu araştırmanın amacı dijital ebeveynlik farkındalığının çocukların duygu düzenleme becerileri üzerindeki etkisini incelemektedir. Araştırma ilişkisel tarama modeli ile tasarlanmıştır. Çalışma grubunu ilkokul çağında çocuğa sahip ebeveynler oluşturmaktadır. Çalışma grubu 203 ebeveynden oluşmaktadır. Ebeveynlerin yüzde 66’sının (n:134) kadın, yüzde 34’ünün (n:69) erkek olduğu saptanmıştır. Yaş ortalamalarının 38.37±7.11 olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın verilerini toplamak amacıyla araştırmacı tarafından tasarlanan “Kişisel Bilgi Formu”, “Dijital Ebeveynlik Farkındalığı Ölçeği” ve “Çocuklarda Duygu Düzenleme Ölçeği Yetişkin Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı aracılığı ile tanımlayıcı ve frekans analizleri, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; dijital ebeveynlik farkındalığı boyutları olan olumsuz model olma, ihmal etme, verimli kullanma ve risklerden koruma ile duygu düzenleme becerileri alt boyutları olan duygu yoğunluğu ve duygu düzenleme düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler vardır. Regresyon analizi sonuçlarına göre; dijital ebeveynlik farkındalığı boyutlarının çocukların duygu düzenleme becerileri boyutlarını yordadığı saptanmıştır. Sonuç olarak; ebeveynlerin olumsuz model olma ve ihmal etme düzeyi yükseldikçe çocukların ağırlıklı olarak duygu yoğunluğu yönünden olumsuz etkilendiği; ebeveynlerin verimli kullanma ve risklerden koruma düzeyi düştükçe çocukların ağırlıklı olarak duygu düzenleme boyutunda olumsuz etkilendiği söylenebilir. Elde edilen bulgular tartışılarak araştırma sonuçlarına bağlı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ebeveynlik, Dijital Ebeveynlik, Duygu, Duygu Düzenleme

The Effect of Digital Parenting Awareness on Children's Emotion Regulation Skills

Öz

This study investigates the effect of digital parenting awareness on children's emotion regulation skills. The research was designed with a relational screening model. The study group consists of 203 parents with elementary school-age children. Of the participants, 66% (n:134) were female, and 34% (n:69) were male. The mean age was 38.37±7.11. Data were collected through the "Personal Information Form," developed by the researcher, "Digital Parenting Awareness Scale," and "Scale of Emotion Regulation in Children-Adult Form,". Descriptive statistics, correlation, and regression analyses were conducted on SPSS to analyze the data. The findings suggested significant associations between dimensions of digital parenting awareness (negative modeling, digital neglect, efficient use, and protecting from risks) and emotion intensity and regulation. Regression analysis showed that digital parenting awareness predicted children's emotion regulation skills. The increase in negative modeling and neglect and the decrease in efficient use and protection had a negative effect on children’s emotional intensity. The findings were discussed based on the previous literature, and some suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Parenting, Digital Parenting, Emotion, Emotion Regulation

Kaynakça

• Aldao, A. (2024). Anxiety and emotion regulation. In J. J. Gross & B. K. Ford (Eds.), Handbook of emotion regulation (4nd ed., pp. 331-337).
• Austin, V. L., & Sciarra, D. T. (2015). Çocuk ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar. (çev. M. Özekes). İstanbul: Nobel Yayınları.
• Ayar, H., Bulut, N., & Geli̇ci̇, Z. (2023). Erken çocuklukta dijital bağımlılıkla mücadele projesi kapsamında ebeveynlerin çocuklarının dijital medya kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25(47), 1-33. https://doi.org/10.17335/sakaifd.1252105
• Beevers, C., & Meyer, B. (2004). Brıef Report: Thought suppression and depression risk. Cognition and emotion, 18(6), 859-867. https://doi.org/10.1080/02699930341000220
• Berzenski, S. R. (2019). Distinct emotion regulation skills explain psychopathology and problems in social relationships following childhood emotional abuse and neglect. Development and psychopathology, 31(2), 483-496. https://doi.org/10.1017/S0954579418000020
• Büyüköztürk, Ş. (2023). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (30. Baskı). Pegem Akademi.
• Castells, M.. (2013). Ağ Toplumunun Yükselişi (3. Baskı). (çev. E. Kılıç,). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Christakis, D. A., Ebel, B. E., Rivara, F. P., & Zimmerman, F. J. (2004). Television, video, and computer game usage in children under 11 years of age. The Journal of pediatrics, 145(5), 652-656.
• Clarkson, A., & Zierl, L. (2018). An online parenting program grows digital parenting skills and parent–school connection. The Journal of Extension, 56(5), 6. https://doi.org/10.34068/ joe.56.05.06
• Coface Families Group (2018). Digitalisation principles. http://www.coface-eu.org/wp-content/uploads/2018/04/DigitalisationPrinciples-COFACE-Families-Europe.pdf adresinden 15.11.2023’te alınmıştır.
• Dilekçi, Ü. (2023). Pozitif duygular. K. Y. ve R. T. (Editör), Eğitimde Pozitif Örgütsel Düşünce. Ankara: Pegem Akademi.
• Evli, M., Şimşek, N., Işıkgöz, M., & Öztürk, H. İ. (2023). Internet addiction, insomnia, and violence tendency in adolescents. International journal of social psychiatry, 69(2), 351-361. https://doi.org/10.1177/00207640221090964
• Eysenck, M. W. (2004). Psychology: An international perspective. New York: Psychology Press.
• Frijda, N. H. (2013). The laws of emotion. Psychology Press.
• Gross, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of general psychology, 2(3), 271-299.
• Gross, J. J. (2002). Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences. Psychophysiology, 39(3), 281-291. https://doi.org/10.1017/S0048577201393198
• Gül, I. & Özgür, H. (2023) Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılıkları ile ailelerin dijital ebeveynlik farkındalıkları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 13(3), 2032-2071. https://doi.org/10.24315/tred.1325214
• Harmancı, S. T., & Aytar, A. G. (2023). Çocuklar için duygu düzenleme ölçeği çocuk formu (ÇDDÖ) ve yetişkin formunun (ÇDDÖ-YF) Türkçeye uyarlanması. Milli Eğitim Dergisi, 52(237), 71-106. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1072215
• Hasebrink, U., Livingstone, S., Haddon, L., & Olafsson, K. (2009). Comparing children’s online opportunities and risks across Europe: Cross-national comparisons for EU Kids Online. EU Kids Online, The London School of Economics and Political Science.
• İnan-Kaya, G., Mutlu-Bayraktar, D., & Yılmaz, Ö. (2018). Digital parenting: Perceptions on digital risks. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 131-157. https://doi.org/10.21764/maeuefd.390626
• John, O. P., & Eng, J. (2014). Three approaches to individual differences in affect regulation: Conceptualizations, measures, and findings. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (2nd ed., pp. 321–345). Guilford Press.
• Karaduman, S. (2021). 4-5 Yaş çocuğu olan anne ve babaların kabul red düzeyleri, çocukların duygu düzenleme becerileri ve duygusal davranışsal problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doctoral dissertation). Bursa Uludag University (Turkey).
• Karateke, B. (2020). Bir teknoloji bağımlısı yetiştirmek: yeni doğandan ergenliğe ebeveynliğe yardımcı bir duygu düzenleme aracı olarak sanal ortamlar. Bağımlılık Dergisi, 21(4), 338-347.
• Kay, M. A. (2022). Erken çocuklukta dijital oyun bağımlılığının yordayıcıları olarak; dijital ebeveynlik, aile içi ilişkiler ve sosyal yeterlilik. (Doktora tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kırman, A., & Doğan, Ö. (2017). Anne-Baba Çocuk İlişkileri: Bir Meta-Sentez Çalışması. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 4(1), 28-49.
• Koca, E. B., & Tunca, M. Z. (2020). İnternet ve sosyal medya bağımlılığının öğrenciler üzerindeki etkilerine dair bir araştırma. Alanya Akademik Bakış, 4(1), 77-103. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.597820
• Kowalski, R. (2018). Cyberbullying. In The Routledge İnternational Handbook Of Human Aggression (pp. 131-142). Routledge.
• Lazarus, R. S. (1991). Emotion and adaption. New York: Oxford University Press, Inc.
• Livingstone, S., & Blum-Ross, A. (2020). Parenting for a digital future: How hopes and fears about technology shape children's lives. Oxford University Press, USA.
• Livingstone, S., & Byrne, J. (2018). Parenting in the digital age: The challenges of parental responsibility in comparative perspective. Giovanna Mascheroni, Cristina Ponte & Ana Jorge (eds.). Dıgıtal Parentıng The Challenges for Families in the Digital Age. The International Clearinghouse on Children, Youth and Media. Sweden.
• Livingstone, S., Ólafsson, K., Helsper, E. J., Lupiáñez-Villanueva, F., Veltri, G. A., & Folkvord, F. (2017). Maximizing opportunities and minimizing risks for children online: The role of digital skills in emerging strategies of parental mediation. Journal of communication, 67(1), 82-105. https://doi.org/10.1111/jcom.12277
• Manap, A. (2020). Anne babalarda dijital ebeveynlik farkındalığının incelenmesi. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Malatya 2020.
• Manap, A., & Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığına göre incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 141-156. https://doi.org/10.19160/ijer.837749
• Manap, A., & Durmuş, E. (2020). Development of digital parental awareness scale. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 21(2). https://doi.org/10.17679/inuefd.711101
• McDaniel, B. T. (2020). Technoference: Parent mobile device use and implications for children and parent-child relationships. Zero To Three, 41(2), 30-36. https://researchrepository.parkviewhealth.org/informatics/19/
• McDaniel, B. T., & Radesky, J. S. (2018a). Technoference: Longitudinal associations between parent technology use, parenting stress, and child behavior problems. Pediatric Research, 84(2). 210–218. http://doi:10.1038/s41390-018-0052-6.
• McDaniel, B. T., & Radesky, J. S. (2018b). Technoference: Parent distraction with technology and associations with child behavior problems. Child development, 89(1), 100-109. https://doi.org/10.1111/cdev.12822
• Navarro, J. L., Fletcher, A., & Jensen, M. (2023). A bifactor model of US Parents’ attitudes regarding mediation for the digital age. Journal of Children and Media, 17(1), 17-36. https://doi.org/10.1080/17482798.2022.2123012
• Oatley, K. (2000). Emotion: theories. In Encyclopedia of Psychology (Ed. A. E. Kazdin), 167-171. New York, NY: Oxford: Oxford University Press.
• Öztürk, G., & Şahin Sarıtaş, F. (2023). Parents' awareness of the conscious use of applications on smart devices: A scale development study. Education and Information Technologies, 28, 12215–12242. https://doi.org/10.1007/s10639-022-11552-0
• Park, S., & Lee, Y. (2017). Associations of body weight perception and weight control behaviors with problematic internet use among Korean adolescents. Psychiatry Research, 251, 275-280.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış [Organizational behavior] (Trans. Ed. İ. Erdem). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Rode, J. A. (2009, September). Digital parenting: designing children's safety. In Proceedings of the 23rd British HCI Group Annual Conference on People and Computers: Celebrating People and Technology (pp. 244-251). British Computer Society.
• Roos, C. R. & Kober H. (2024). The role of emotion regulation in substance use disorders: state of the science and next steps. In J. J. Gross & B. K. Ford (Eds.), Handbook of emotion regulation (4nd ed., pp. 353-359).
• Rutherford, A. V. & Joormann, J. (2024). Anxiety and emotion regulation. In J. J. Gross & B. K. Ford (Eds.), Handbook of emotion regulation (4nd ed., pp. 338-344).
• Rydell, A.-M., Berlin, L., & Bohlin, G. (2003). Emotionality, emotion regulation, and adaptation among 5- to 8-year-old children. Emotion, 3(1), 30-47. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/1528-3542.3.1.30
• Schore, A. N. (2015). Affect regulation and the origin of the self: The neurobiology of emotional development. Routledge.
• Selwyn N. & Odabaşı H. F. (2017). Çocuklar ve gençlerin dijital yaşamla mücadeleleri, H. F. Odabaşı (Editör), Dijital Yaşamda Çocuk. Ankara. Pegem Akademi
• Shutzman, B., & Gershy, N. (2023). Children's excessive digital media use, mental health problems and the protective role of parenting during COVID-19. Computers in Human Behavior, 139, 107559. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.107559
• Stockdale, L. A., Coyne, S. M., & Padilla-Walker, L. M. (2018). Parent and child technoference and socioemotional behavioral outcomes: A nationally representative study of 10-to 20-year-old adolescents. Computers in Human Behavior, 88, 219-226.
• Suhail K,. & Bargees Z. (2006) Effects of excessive internet use on undergraudate students in Pakistan. Cyber Psychol Behaviour. 9(3), 297-307.
• TDK (2023). Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük. Erişim tarihi: 18.11.2023 Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts
• Teixeira, R. J., Brandão, T., & Dores, A. R. (2022). Academic stress, coping, emotion regulation, affect and psychosomatic symptoms in higher education. Current Psychology, 41(11), 7618-7627. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01304-z
• Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of defi nition. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59(2/3), 25–52.
• Tiryaki, S. (2023). Riskler ve olanaklar arasında dijital ebeveynlik: Bibliyometrik bir analiz. TRT Akademi, 8(19), 746-765. https://doi.org/10.37679/trta.1324472
• Ursu, A., & Măirean, C. (2022). Cognitive Emotion Regulation Strategies as Mediators between Resilience and Stress during COVID-19 Pandemic. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(19), 12631. https://doi.org/10.3390/ijerph191912631
• Villanueva, C., Swerdlow, B. A. & Gruber, J. (2024). The Challenge of emotion regulation in bipolar disorder. In J. J. Gross & B. K. Ford (Eds.), Handbook of emotion regulation (4nd ed., pp. 345-351).
• Wahyuni, H. F., Carolina, C., Puspita, Y., & Effendi, D. (2023). Parenting in the Z-Generation Era. PPSDP International Journal of Education, 2(1), 27-34. https://doi.org/10.59175/pijed.v2i1.54
• Watson, D. C., & Sinha, B. (2008). Emotion regulation, coping, and psychological symptoms. International Journal of Stress Management, 15(3), 222–234. https://doi.org/10.1037/1072-5245.15.3.222
• Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality & Social Psychology, 54(6), 1063-1070.
• Yaman, F. (2018). Türkiye’deki ebeveynlerin dijital ebeveynlik öz yeterliliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yay, Mahmut. (2017). Dijital ebeveynlik. İstanbul: Yeşilay Yayınları.
• Young K. S. (1998). Caught in the Net: How to Recognize the Signs of Internet Addiction and a Winning Strategy for Recovery. New York: John Wiley & Sons.
• Zabatiero, J., Straker, L., Mantilla, A., Edwards, S., & Danby, S. (2018). Young children and digital technology: Australian early childhood education and care sector adults’ perspectives. Australasian Journal of Early Childhood, 43(2), 14-22. https://doi.org/10.23965/AJEC.43.2.02
• Zhang, T., Wang, Z., Liu, G., & Shao, J. (2019). Teachers' caring behavior and problem behaviors in adolescents: The mediating roles of cognitive reappraisal and expressive suppression. Personality and Individual Differences, 142, 270-275. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.10.005
• Zorbaz, O. (2013). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.