A Study Aimed at Examining the Effect of Economics Literacy on Professional Career Awareness

Yıl 2024, Sayı: 37, 406 - 430, 15.10.2024

Kadir Yağız , Ahmet Dinç

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1494077

Öz

The aim of this study is to reveal the effect of economic literacy on professional career awareness in the context of students of the faculty of sports sciences in the TRA1 development region. For this purpose, the effects of the sub-dimensions of economic literacy on professional career awareness were examined in the research. Another important purpose of the research is to investigate the moderation effects of demographic and interest variables such as gender, age, income, having taken an economy lesson, following and being curious about economics, which may affect the level of both economic literacy and professional career awareness, on the effect of economic literacy on professional career awareness. A total of 586 (Xage= 22.6±4.47) students studying at the Faculty of Sports Sciences of Erzurum Atatürk University, 377 of whom are men and 209 of whom are women, constitute the sample of the research. The data were collected through an online survey. In the analysis of the data; multiple regression and regulatory tests via Process Macro were used. The results revealed that each sub-dimension of economic literacy has positive and significant effects on career awareness, and that gender, age, curiosity about the economy, and frequency of following the economy have moderating effects on the effect of economic literacy on career awareness.

Anahtar Kelimeler

Economic rationality, Economics knowledge, Career awareness, Sports science students

Ekonomi Okur Yazarlığının Mesleki Kariyer Farkındalığı Üzerindeki Etkisini İncelemeye Yönelik Bir Çalışma

Öz

Bu çalışmanın amacı TRA1 kalkınma bölgesi alanında bulunan spor bilimleri fakültesi öğrencileri bağlamında ekonomi okur yazarlığının mesleki kariyer farkındalığı üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bu amaçla araştırmada ekonomi okur yazarlığının alt boyutlarının mesleki kariyer farkındalığı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmanın önemli bir diğer amacı da cinsiyet, yaş, gelir, ekonomi dersi almış olmak, ekonomiyi takip etmek ve merak etmek gibi gerek ekonomi okur yazarlığını gerekse kariyer farkındalığını etkileyebilecek demografik ve ilgi değişkenlerinin ekonomik okur yazarlığın kariyer farkındalığı üzerindeki düzenleyicilik etkilerini incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 377’si erkek ve 209’u kadın olmak üzere, Erzurum Atatürk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören toplam 586 (Xyaş= 22,6±4,47) öğrenci- oluşturmaktadır. Veriler online bir anket aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde; çoklu regresyon ve Process Macro aracılığıyla düzenleyicilik testleri kullanılmıştır. Sonuçlar, ekonomik okur yazarlığının her bir alt boyutunun mesleki kariyer farkındalığı üzerinde olumlu yönde ve anlamlı etkilerinin olduğunu ve ekonomik okur yazarlığının mesleki kariyer farkındalığı üzerindeki etkisinde, cinsiyet, yaş, ekonomiyi merak etmek ve ekonomiyi takip sıklığı değişkenlerinin düzenleyicilik etkileri olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik akılcılık, Ekonomi bilgisi, Kariyer farkındalığı, Spor bilimleri öğrencileri

Kaynakça

• Akıncı, A. Y. ve Cingöz, E. (2023). The Effect of Career Awareness Status of Students Faculty of Sports Sciences on Career Plans. KOSALB International Journal of Human Movements Science, 2(1), 39-47. DOI: 10.5281/zenodo.8079888
• Albayrak, A.S., Eroğlu, A., Kalaycı, Ş., Küçüksille, E., Ak, B., Karaatlı, M., Keskin, H. Ü., Çiçek, E., Kayış A., Öztürk, E., Antalyalı, Ö.L., Uçar, N., Demirel, H., İşler, D.B., Sungur, O. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Editör: Şeref Kalaycı. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Algadheeb, N. A. (2015). Professional/Career Orientation, Awareness, and Their Relationship to Locus of Control. Journal of College Teaching & Learning, 12(1): 13-38. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1050977.pdf
• Atfield, G. ve Purcell, K. (2010). Job search strategies and employment preferences of higher education students. Institute for Employment Research, University of Warwick. https://warwick.ac.uk/fac/soc/ier/futuretrack/findings/ft3.1_wp2_job_search_and_motivations.pdf adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Aybek, S. (2023). Spor bilimleri öğrencilerinin kariyer farkındalığının araştırılması. Journal of ROL Sport Sciences, 4(3), 1169-1181. DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.8353668
• Baillie, P. H. F. (1993). Understanding retirement from sports: Therapeutic ideas for helping athletes in transition. The Counseling Psychologist, 21, 399–410. https://doi.org/10.1177/0011000093213004
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology 51(6): 1173-1182. https://doi.org/10.1037/0022-3514.51.6.1173
• Bayraktaroğlu, S. (2006). İnsan kaynakları yönetimi. Gazi Kitabevi, Sakarya, Türkiye
• Birol, H. (2013). Pozitif Kariyer. (1. Baskı). Akit Kitap, İstanbul
• Bozyiğit, E. ve Gökbaraz, N. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde kariyer stresinin belirleyicileri. Journal of Computer and Education Research, 8 (15), 181-200. https://doi.org/10.18009/jcer.679874
• Braverman, M. T., Young, J. ve King, N. (2002). Career awareness and part-time work examined in lives of high school seniors. California Agriculture, 56(2). https://escholarship.org/uc/item/1cb632zc
• Chen, H. and Volpe, R. P. (1998). An Analysis of Personal Financial Literacy Among College Students. Financial Services Review, 7(2), 107-128. https://doi.org/10.1016/S1057-0810(99)80006-7
• Cohen, C. ve Patterson, D. G. (2012). Teaching strategies that promote science career awareness. Northwest Association for Biomedical Research, Seattle, WA, USA. https://www.nwabr.org/sites/default/files/pagefiles/science-careers-teaching-strategies-PRINT.pdf adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Colston, N., Thomas, J. ve Ley, M. T. (2017). Collaborating for Early‐ Age Career Awareness: A Comparison of Three Instructional Formats. Journal of Engineering Education, 106(2): 326-344. https://doi.org/10.1002/jee.20166
• Cook, R. D. (1977). Detection of influential observations in linear regression. Technometrics, 19(1), 15-18.
• Dilek, S., Küçük, O. ve Eleren, A. (2016). Kastamonu Üniversitesi öğrencilerinin ekonomi okuryazarlığı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 1865-1878. https://doi.org/10.15869/itobiad.259311
• Dilek, S., Keskingöz, H., ve Nergiz, E. (2019). Ekonomi okuryazarlığının girişimcilik niyeti üzerine etkisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi/Third Sector Social Economic Review, 54(1), 89-107. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.02.1059
• Dinç, A. (2020). Investigating the Relationship between Ethical Values and Career Awareness of Igdir University Sports Science Students. African Educational Research Journal, 8, 137-141. DOI: 10.30918/AERJ.8S2.20.040
• Dumangöz, P. D. ve Sanlav, R. (2021). Spor Liselerinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Kişisel Özellikleri İle Gelecek Beklentileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(24), 551-561. DOİ: 10.34189/asbd.8.24.010
• Dursun, S. ve Aytac, S. (2009), Unemployment anxiety between university students Uludag. University Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal, 28, 1.
• Çakır, V. O. (2021). The Relationship between Communication Skills and Career Awareness: An Example of Sports Sciences Faculty Students. Journal of Educational Issues, 7(2), 120-132. doi:10.5296/jei.v7i2.18896
• Erciş, A. ve Türk, B. (2016). Etik çerçevesinde tüketim, tüketici ve çevre: ekolojik okuryazarlığın moderatör rolü. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 1-24. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuiibfd/issue/34645/385945
• Eroğlu, S.Y. (2020). Career Planning Levels: A Study on Students of Physical Education and Sports School. International Journal of Education Technology & Scientific Researches, 5(11). https://www.ijetsar.com/Makaleler/1694640718_18.%20596-630%20Sultan%20Yavuz%20Ero%C4%9Flu.pdf
• Ertekin, A. B. (2020). Spor Eğitimi Alanında Öğrenim Gören Öğrencilerin Girişimcilik Düzeyleri İle Kariyer Farkındalıkları Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 14-27. https://dergipark.org.tr/en/pub/inubesyo/issue/60831/834704
• FasterCapital (n.d). Understanding the importance of Career Awareness. https://fastercapital.com/topics/understanding-the-importance-of-career-awareness.html adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. 3rd Edition, Sage Publications Ltd., London.
• Fouad, N. A., Guillen, A. ve Harris-Hodge, E. (2006). Need, awareness, and use of career services for college students. Journal of Career Assessment, 14(4), 407–420.
• George, D. ve Mallery, M. (2011). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gerek, S. ve Kurt, A. A. (2011). Ekonomi okuryazarlığı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 59-73. http://www.uludag.edu.tr/dosyalar/iibfdergi/genel-dokuman/2011_1/ASL04.pdf
• Güler, E. ve Veysikarani, D. (2019). Ekonomi Okuryazarlığı Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), 126-141. https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/44782/556514
• Güner, O., ve Hacıcaferoğlu, S. (2022). Spor bilimlerinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin kariyer farkındalıklarının incelenmesi: Karadeniz bölgesi örneği. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 10(28), 111-130. https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.1021728
• Hansen, W.L, Salemi, M.K. ve Siegfried, J. (2002). Use it or Lose it: Teaching Literacy in The Economics Principles Course. American Economic Review, 92(2). 463-472. DOI: 10.1257/000282802320191813
• Hinton, P. R., Brownlow, C., McMurray, I. ve Cozens, B. (2004). SPSS explained.Taylor & Francis Group. London & New York
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (5. Baskı). Asil Yayın Dağıtım, Ankara
• Kavas, A.B. (2012). Kariyer Karar Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 4 (38), 159-168.
• Kıran, F., Bozkurt, Ö. Ç., ve Tunç, H. (2018). Finansal okuryazarlık ve girişimcilik niyeti arasındaki ilişki: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 1(1), 29-51. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/574885
• Kudaka (2020). Kuzey Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı: Kanun. https://kudaka.ka.gov.tr/kurumsal/mevzuat/kanun adresinden 31.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Kudaka (2020). Kuzey Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı: TRA1 bölgesi https://kudaka.ka.gov.tr/bolgemiz/tra1-bolgesi adresinden 31.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Mercan, N., Oyur, E. ve Altınay, A. (2012). Ekonomi Okur Yazarlığına Yönelik Ampirik Bir Araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2), 109-118. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/56719
• Morris, R., Cartigny, E. ve Ryba, T. V. (2021). A taxonomy of dual career development environments in European countries. European Sport Management Quarterly, 21(1), 134-151. https://doi.org/10.1080/16184742.2020.1725778
• Nasir, R. ve Lin, LS. (2013). The relationship between self-concept and career awareness amongst students. Asian Social Science, 9(1):193–197. doi:10.5539/ass.v9n1p193
• Østergaard, S. F. ve Nordlund, A. G. (2019, December 20). The 4 biggest challenges to our higher education model – and what to do about them. World Economic Forum. https://www.weforum.org/agenda/2019/12/fourth-industrial-revolution-higher-education-challenges/ adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Pallant, J. (2020). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS (7th Ed.) Routledge, London.
• Pitan, O. S. ve Muller, C. (2023). Assessment of Strategies for Preparing Graduates for the Disruptive Workplace: Evidence from Nigeria and South Africa. Journal of Teaching and Learning for Graduate Employability, 14(1), 15-30. https://search.informit.org/doi/pdf/10.3316/informit.029093347351492
• Reimers-Hild, C. (2010). An Entrepreneurial Approach to Career Development. Kimmel Education and Research Center: Presentations and White Papers. https://digitalcommons.unl.edu/kimmelpapers/8
• Seyrek, İ. H., ve Gül, M. (2017). Finansal Okuryazarlık Ve Girişimcilik Niyeti: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Management & Economics Research, 15(2). Doi: http://dx.doi.org/10.11611/yead.311824
• Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2015). Ekonomi Okuryazarlığı Düzeyinin Tespitine İlişkin Bir Araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (48), 46-60. https://dergipark.org.tr/en/pub/abuhsbd/issue/32941/365966
• Ucmerced (n.d). Career Management. https://hr.ucmerced.edu/training/careermanagement adresinden 30.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Üstün, O. (2022). Spor bilimleri sınavlarına hazırlanan adayların kariyer farkındalıkları ile gelecek kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Yaşar, O. M. ve Sunay, H. (2019). Spor bilimleri öğrencilerine yönelik kariyer farkındalığı ölçeğinin (KFÖ) geliştirilmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 7-22. https://dergipark.org.tr/en/pub/comusbd/issue/50645/632097
• Yılmaz, G., Genç, N. ve Safi, Z. (2023). Examination of Career Awareness of University Students Studying in the Field of Sport Sciences. International Journal of Recreation and Sports Science, 7(1), 41-49. https://doi.org/10.46463/ijrss.1382636
• Yurtsızoğlu, Z., ve Gül, O. (2023). Kariyer eğitimi ve kariyer planlama farkındalığının spor endüstrisi için önemi. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 42(1), 431-468. https://doi.org/10.7822/omuefd.1295267