Waste Management and Resource Efficiency Relationship of Enterprises Operating in Tekirdağ Textile Industry

Yıl 2025, Sayı: 38, 374 - 388, 20.01.2025

Selin Aykol , Osman Demirdöğen

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1520703

Öz

Businesses use many resources in their production activities and various wastes are generated during the production processes. Companies gain significant advantages when these wastes are managed correctly and resources are used efficiently. Considering that resources are not unlimited and are gradually decreasing, waste turns into an opportunity for businesses to cope with this problem. The purpose of this research; The aim is to investigate the relationship between waste management practices and resource efficiency of companies operating in the Tekirdağ textile industry. Data were collected by survey method face to face, by phone and e-mail. As a result of the research, it has been determined that there is a significant relationship between the enterprises' ISO 14001 Certificate ownership, the ability to design/produce a product with the same function by reducing the raw materials used, the ability to make process changes to reduce the raw material, the knowledge that the material packages are not damaged during the storage of the products, and their resource efficiency. No significant relationship could be detected between the companies' knowledge of the waste storage/disposal cost record, packaging of products using less packaging, use of recyclable/reusable materials in product packaging, and resource efficiency. Additionally, since all of the businesses answered yes to the question regarding the protection of product and waste storage areas from external factors, Chi-square analysis could not be performed.

Anahtar Kelimeler

Waste Management, Textile Industry, Efficiency, Resource Efficiency, Tekirdağ

Tekirdağ Tekstil Endüstrisindeki İşletmelerin Atık Yönetimi Uygulamaları ve Kaynak Verimliliği İlişkisi Üzerine Bir Araştırma

Öz

İşletmeler, üretim faaliyetlerinde birçok kaynak kullanmakta ve üretim süreçleri boyunca çeşitli atıklar oluşmaktadır. Oluşan bu atıklar doğru yönetildiğinde ve kaynaklar verimli kullanıldığında firmalar önemli avantajlar elde etmektedirler. Kaynakların sınırsız olmadığı ve git gide azalması sorunu göz önünde bulundurulduğunda, bu sorunla başa çıkabilme konusunda atıklar işletmeler için bir fırsata dönüşmektedir. Bu araştırmanın amacı; Tekirdağ tekstil endüstrisinde faaliyet gösteren işletmelerin atık yönetimi uygulamaları ile kaynak verimlilikleri arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Veriler, anket metodu ile yüz yüze, telefon ve e-posta yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, işletmelerin ISO 14001 Sertifikası sahipliği, aynı işlevdeki bir ürünü kullanılan hammaddeyi azaltarak tasarlama/üretme durumu, hammaddeyi azaltmak için proses değişikliği yapabilme durumu, ürünlerin depolanması sırasında malzeme paketlerinin zarar görmediği bilgisi ile kaynak verimlilikleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Firmaların atık depolama/bertaraf maliyet kaydına ait bilgi durumu, ürünlerin daha az ambalaj kullanarak paketlenmesi, ürün ambalajlarında geri dönüştürülebilir/yeniden kullanılabilir malzeme kullanımı ve ile kaynak verimliliği arasında ise anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Ayrıca, ürün ve atık depolama alanlarının dış etkenlerden korunması ile ilgili soruyu işletmelerin tamamı evet olarak cevapladığından Ki-kare analizi yapılamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Atık Yönetimi, Tekstil Endüstrisi, Verimlilik, Kaynak Verimliliği

Kaynakça

• Ardalı, Y., Aydın Er, B., ve Köksal, Ö. (Eylül 2020). TR83 Bölgesi Kaynak Verimliliği İhtiyaç Analizi Raporu. Erişim: 19.03.2022, https://oka.ka.gov.tr/assets/upload/dosyalar/tr83-bolgesi-kaynak-verimliligi-ihtiyac-analiz-raporu_oka.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2022).
• Atcı, F. ve Ergülen, A. (2020). Toplam Kalite, Çevre ve Sıfır Atık Yönetimi; Yaklaşımlar, Kazanımlar ve Eleştiriler. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 299-328. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/866592
• Atık Yönetimi Yönetmeliği. (2015). T. C. Resmi Gazete, 29314, 2 Nisan 2015.
• Bayrak, S. (2019). Kentsel Katı Atık Yönetiminde Panel Veri Yöntemiyle Maliyet Analizi: İzmir İlçe Belediyeleri Örneği, (Doktora Tezi), İzmir: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Contet, P., ve König, U. (2012). Guide to Resource Efficiency in Manufacturing (Greenovatel Europe). Belgium, https://greenovate-europe.eu/wp-content/uploads/ 2020/06/Guide-to-resource-efficient-manufacturing_Remake.pdf (Erişim Tarihi: 05.12. 2021).
• Çevre Kanunu. (1983). T. C. Resmi Gazete, 18132, 11 Ağustos 1983.
• Derbali, A. ve Toumi, O. (2014). “The Management of Industrial Waste by Recycling in Tunisia” [Elektronik Sürüm]. International Journal of Innovation and Scientific Research, 7 (2), 140-154.
• What is the Waste Hierarchy? https://ismwaste.co.uk/help/what-is-the-waste-hierarchy (Erişim Tarihi: 03.05.2024)
• Fercoq, A., Lamouri, S. ve Carbone, V. (2016). “Lean/Green Integration Focused on Waste Reduction Techniques” Journal of Cleaner Production, 137, 567-578. [ScienceDirect, https://www.sciencedirect.com] (Erişim Tarihi: 27.01.2022)
• Gürarda, Ş. (2015). Çevre Muhasebesi Açısından Düzenli Depolama Tesisi Uygulaması. [Elektronik Sürüm]. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Ho, F., Abdul-Rashid, S. H., Ghazilla, R. A. ve Woo, Y. L. (2019). “Resources Sustainability through Material Efficiency Strategies: An Insight Study of Electrical and Electronic Companies” Resources, 8 (2), 1-16. [MDPI, https://www.mdpi.com] (Erişim Tarihi: 11.10.2021).
• Karagözoğlu, M.B., Özyonar, F., Yılmaz, A. ve Atmaca, E. (2009). “Katı Atıkların Yeniden Kazanımı ve Önemi” [Bildiri]. TÜRKAY 2009 Türkiye’de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu, (Haziran 2009), İstanbul.
• Kıyak, B. (2021). Kaynak Verimliliği. Güney Ege Kalkınma Ajansı, 25, 4-6, Erişim: 15.02.2022, https://geka.gov.tr/uploads/current_publications_v/606ab7e79d856-geka-25-2021-r.pdf (Erişim Tarihi: 12.05.2022).
• Kırlıoğlu, H. ve E. Fidan, M. (2010). “İşletmelerde Atık Yönetimi Ve Sakarya İlinde Bir Araştırma” [Elektronik Sürüm]. Journal of Yaşar University, 5 (20), 3453-3470.
• Küçükpelvan, H., Yarımtepe, C. C. Ve A. Öz, N. (2017). “Deri Atıksuyunun Arıtım Metotları” Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3 (1), 59-96. [DergiPark, https://dergipark.org.tr]
• Lifset R. ve Eckelman M. (2013). “Material Efficiency in a Multi-Material World” [ Çok Malzemeli Bir Dünyada Malzeme Verimliliği]. [Elektronik Sürüm]. Philosophical Transactions of The Royal Society, 371 (1986), 1-13.
• Nafti, R., Miller, J., ve Vossoler, C. (2001). KOBİ’ler İçin İşletme Verimliliğinin Artırılmasına Yönelik Çevre Yönetimi Kılavuzu (Çev.: TMMOB, Çevre Mühendisleri Odası. Ankara: Kardelen Ofset. (2000).
• Öktem, B. (2016). “Geri Dönüşümün Üretim Maliyetlerine Etkisi ve Kağıt Karton Sektöründe Bir Uygulama”. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 359-381. https://dergipark.org.tr
• Özel, S. (2018). “Türkiye’de Deponi Alanlarının Sürdürülebilir Çevre Koruma ve Çevresel Etkilerine İlişkin Bir Değerlendirme”. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 13, 31-38. https://doi.org/10.31590/ejosat.394890
• Öztürk, E. Esra (2020). Korelasyon Analizi (r) Nedir? https://www.veribilimiokulu.com/korelasyon-analizir-nedir/ (Erişim Tarihi: 12.06.2022).
• Sushil. (1995). “Waste Management: A Systems Perspective”. Industrial Management & Data Systems, 90, 1-67. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.10.034
• Tenikler, G. (2007). Türkiye’de Tehlikeli Atık Yönetimi ve Avrupa Birliği Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Bir Analiz, (Doktora Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uyanık, S. ve Çelikel, D. C. (2019). “Türk Tekstil Endüstrisi Genel Durumu”. Teknik Bilimleri Dergisi 9 (1), 32-41. [DergiPark, https://dergipark.org.tr/]
• https://www.epa.gov/recycle/recycling-basics-and-benefits Recycling Basics and Benefits (Erişim Tarihi: 12.09.2022).