AKCİĞER DIŞI TÜBERKÜLOZDA TANI KONMA SÜRESİ

Yıl 2006, Cilt: 20 Sayı: 2, 33 - 40, 01.10.2006

Süleyman Savaş Hacıevliyagil Levent Cem Mutlu Mustafa Duran Özkan Kızkın Şahin Temiz Ercüment Evliyaoğlu Zeynep Kazgan Arıca Ali Önder Türk Aydın Şenoğlu Gazi Gülbaş Özkan Yetkin Hakan Günen

Öz

Akciğer Dışı Tüberküloz (ADT), akciğer parankimi dışında gelişen tüberküloz olgularını içermektedir. Tüberküloz hastalarında sıklıkla tanıda gecikmeler görülmektedir. Bu çalışmada Malatya Verem Savaş Dispanserleri ve İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesine başvuran ADT hastalarının özellikleri, dağılımları ve tanı konulma süreleri incelendi. Çalışmaya 150 ADT hastası alındı. Tüberküloz plörezi (n=58) ve tüberküloz lenfadenit (n=45) en çok saptanan ADT tipleriydi. ADT hastalarının yaş ortalaması 37.3±15.7 yıl olarak saptandı. Hastaların 83'ü (%55.3) kadın, 67'si (%44.7) erkekti. Tüberküloz plörezi erkeklerde (32/26), tüberküloz lenfadenit kadınlarda (33/12) daha sık gözlendi. Hastaların şikayetlerinin başlangıcı ile ADT tanısı konulması arasındaki süre ortalama 102.7±141.0 gün olup, ortalama tanı süreleri tüberküloz lenfadenit için 128.6±120.7 gün, tüberküloz plörezi için 56.2±45.7 gün olarak saptandı. En kısa tanı süresi miliyer tüberküloz ve tüberküloz menenjitin yer aldığı progresif ADT'de (29.8±33.1 gün) saptanırken, en uzun tanı süresi genitoüriner tüberkülozda (216.7±330.0 gün) bulundu. ADT'li hastaların ortalama 24.4±27.1 gün süre ile hastaneye yattıkları saptandı. Gastrointestinal tüberküloz hastaları en uzun (43.0±67.7 gün), tüberküloz lenfadenit hastaları en kısa süre (12.8±3.9 gün) hastaneye yatmışlardı. Sonuç olarak, ADT hastalarında tanı konma süresi uzun bulundu. ADT tanısının konmasında hastaların anamnezlerinde tüberküloz öyküsünün ve temasının olup olmadığının sorgulanması önemlidir. Ülkemizde tüberküloz sıklığı da göz önüne alınarak, hangi organ hastalığı olursa olsun, tanı konulamayan olgularda tüberküloza yönelik incelemelerin mutlaka yapılması gerektiğini düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

Akciğer dışı tüberküloz, tüberküloz plörezi, tüberküloz lenfadenit, tanı süresi

TIME ELAPSED TILL DIAGNOSIS OF EXTRA-PULMONARY TUBERCULOSIS

Öz

Extra-Pulmonary Tuberculosis (EPT) includes the tuberculosis cases other than the ones developed in the pulmonary parenchyma. The delay in the diagnosis of EPT cases is frequently encountered. In this study, time elapsed till the diagnosis, patient characteristics and their distribution were investigated in EPT patients admitted to Malatya Tuberculosis Dispensaries and Inonu University Faculty of Medicine. One-hundred and fifty EPT patients were included in the study. The most frequent EPT cases were tuberculous pleuritis (n=58) and tuberculous lymphadenitis (n=45). Mean age of the EPT patients was 37.3±15.7 years. Eighty-three of the patients (55.3%) were female, 67 of them (44.7%) were male. While tuberculous pleuritis was more frequent in male patients (32/26), tuberculous lymphadenitis was more frequent in female patients (33/12). While the average time elapsed till the diagnosis of all EPT cases since the beginning of symptoms was 102.7±141.0 days, it was 128.6±120.7 days and 56.2±45.7 days for tuberculous lymphadenitis and tuberculous pleuritis respectively. The shortest diagnosis time was for progressive tuberculosis which included miliary and meningitis tuberculosis (29.8±33.1 days), and the longest diagnosis time was for genitourinary tuberculosis (216.7±330.0 days). The mean hospitalization period for all EPT cases was 24.4±27.1 days. While the longest hospitalization period was found in patient groups with gastrointestinal tuberculosis (43.0±67.7 days respectively), the shortest hospitalization period was found in the patient group with tuberculous lymphadenitis (12.8±3.9 days). In conclusion, time elapsed to diagnose the EPT was found considerably longer than expected. Asking questions for the history of any tuberculosis and the history of close contact is important in the diagnosis of EPT. We think that, considering the high incidence of tuberculosis in our country, investigations for tuberculosis should be included in the diagnosis algorithm of the diseases involving any organ, if undiagnosed otherwise.

Anahtar Kelimeler

Extra-Pulmonary Tuberculosis, tuberculous pleuritis, tuberculous lymphadenitis, diagnosis time

Kaynakça

• olgusunun değerlendirilmesi. Solunum
• Hastalıkları 2002; 13: 271-6.
• Özkara fi, Kılıçaslan Z, Öztürk F ve ark. Bölge
• verileriyle Türkiye’de tüberküloz. Toraks
• Dergisi 2002; 3(2): 178-87. 11. Öztop A, Ünsal İ, Özgü A, ve ark. Doksanbefl
• eriflkin akciğer dıflı tüberküloz olgusu.
• Solunum Hastalıkları 2004; 15: 34-42. 12. Tatar D, Çoflkunol I, Aydın M, Alptekin S.
• İzmir Eflrefpafla Verem Savafl Dispanseri’nde
• 2000 yılları arasında izlenen ekstra
• pulmoner tüberküloz olgularının retrospektif
• analizi. Toraks Derneği 4. Yıllık Kongresi Bildiri
• Özetleri. 30 Mayıs-2 Haziran 2001; İzmir: TP- 391: 105. 13. Kolsuz M, Ersoy S, Demircan N ve ark.
• Eskiflehir-Deliklitafl Verem Savafl Dispanse
• rinde izlenen akciğer dıflı tüberküloz olgula
• rının değerlendirilmesi. Toraks Dergisi 2003; 4: 25-32. 14. Çelik P, Havlucu Y, Yıldırım ÇA ve ark.
• Manisa Verem Savafl Dispanserinde 1989
• yılları arasında takip edilen akciğer dıflı
• tüberküloz olgularının değerlendirilmesi.
• Akciğer Arflivi 2005; 1: 24-9. 15. fiirin Y, Çoflkunol İ. Yetmiflüç ekstrapulmoner
• tüberküloz olgusu. Tüberküloz ve Toraks
• ; 50: 272-7. 16. Tatar D, Günefl EY, Özacar R ve ark. Lenf
• bezi tüberkülozu. Solunum Hastalıkları 2001; 12: 207-11. 17. Yurdakul AS, Çalıflır HC, Taci N, Öğretensoy
• M. Tüberküloz plörezi olgularının özellikleri.
• Solunum Hastalıkları 2002; 13: 33-6.
• Dispanseri’nde 1999-2000 yıllarında tüberküloz
• İZMİR GÖ⁄ÜS HASTANESİ DERGİSİ 39
• with pulmonary tuberculosis. Mil Med 2005; 170 (3): 211-3.
• Pirkis JE, Speed BR, Yung AP, et al. Time to
• initation of anti-tuberculosis treatment.
• Tuberc Lung Dis 1996; 77: 401-6. 25. Alptekin S, Coflkunol İ, Aydın M, Tatar D.
• Tüberkülozlu 64 hasta ile temaslı kontrol
• lerinden bulunan 97 yeni olgunun değer
• lendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2004; 15: 92-8.
• tüberkülozlu 441 vakanın retrospektif olarak
• incelenmesi. Solunum Hastalıkları 1997; 8: 203-15. 21. Kocabafl A, Erdoğan Y, Öncül S, Bafler Y.
• Tüberkülozlu hastaların saptanması sürecinde
• hasta ve doktora ait gecikmeler. Tüberküloz
• ve Toraks 1989; 37: 71-8. 22. Özflahin SL, El R, Karacan Ö, fiahin E.
• Ballıdağ Sanatoryumunda 1992-1993 yılların
• da izlenen tüberküloz olgularının retrospek
• tif değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks
• ; 43: 137-43. 23. Okutan O, Kartaloglu Z, Cerrahoglu K, et al.
• Delay in the diagnosis of Turkish servicemen Yazıflma Adresi:
• Dr. Süleyman Savafl HACIEVLİYAGİL
• İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi
• Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 44069 MALATYA
• Tel: [phone]
• Fax: [phone]
• e-posta: [e-mail] 40