EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZLU OLGULARIN EPİDEMİYOLOJİK, KLİNİK VE LABORATUVAR ÖZELLİKLERİ

Yıl 2008, Cilt: 22 Sayı: 2, 27 - 34, 01.10.2008

Nilgün Tavusbay Aydan Mertoğlu Nimet Aksel Ayşe Özsöz

Öz

Tüberküloz (TB) tüm organ ve dokuları tutabilen bir infeksiyon hastalığıdır. Pulmoner TB formu daha yaygın olarak görülmesine karşın ekstrapulmoner tüberküloz (EPT) halen önemli bir klinik problemdir. Bu çalışmada EPT tespit edilen olguların epidemiyolojik, klinik ve laboratuvar bulgularının retrospektif olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 1997-2003 yılları arasında kliniğimizde Ekstrapulmoner überküloz tanısı alan olgular restrospektif olarak değerlendirildi. Altı yıllık süre içinde kliniğimizde yatarak TB tanısı alan toplam 1649 olgunun 210'unda (%12.7) EPT saptandı. Ekstrapulmoner tüberküloz olgularının oranı bakımından 1997-2002 yılları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p=0.768). Olguların yaşları 14-85 arasında değişmekte olup, yaş ortalaması 38.66 idi. Yediyüzkırk kadın olgunun 141'inde (%19.10), 909 erkek olgunun 69'unda (%7.60) EPT saptanmış olup aradaki fark kadınların lehine istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p=0, 000). En sık tutulum plevra (%67.6) ve lenf bezinde(%19.5) saptandı. Diğer tutulumlar; kemik TB (%4.28), periton TB (%3.8), milier TB (%3.3), genitoüriner TB (%2.38), larinks TB (%2.38), barsak TB (%2.38), deri-mukoza TB (%1.42), TB menenjit (%0.95), karaciğer TB (%0.95), perikard TB (%0.95), psoas kası absesi (%0.47), epidural abse (%0.47)olarak gruplandırıldı. Akciğer TB ile birliktelik %27.1, diabetes mellitus birlikteliği %5.2 olarak bulundu. Sonuçlarımız EPT'un görülme yaşı ve cinsiyet dağılımının pulmoner TB'dan farklı olduğunu gösterdi. Ülkemiz gibi TB insidansının yüksek olduğu bölgelerde etiyolojisi saptanmayan enfeksiyoz hastalıkların ayırıcı tanısında EPT'un akılda tutulması gerektiği kanaatine varıldı.

Anahtar Kelimeler

Ekstrapulmoner tüberküloz, epidemiyolojik, klinik özellikler

EPIDEMIOLOGIC, CLINICAL AND LABORATORY FEATURES OF CASES WITH EXTRAPULMONARY TUBERCULOSIS

Öz

Tuberculosis (TB) can involve any organ system in the body. While pulmonary tuberculosis is the most common presentation, extrapulmonary tuberculosis (EPT) is also an important clinical problem. In present study it was aimed to investigate the epidemiologic, clinical and laboratory features of patients with extrapulmonary tuberculosis. For this purpose we evaluated the cases, diagnosed as EPT in our clinic between 1997-2003, retrospectively. During these six years EPT was found in 210 (12.7%) of 1649 tuberculosis cases. According to the frequency of EPT cases, there was no statistically significant difference among the years 1997-2003 (p=0.768). The ages of cases were between 14-85 (Mean age=38.7). Among 740 females with TB 141 cases, had EPT and 69 of 909 males with TB had EPT. Frequency of EPT in females (19.1%) was significantly higher than males (7.6%) (p=0.000). The most common sites of involvement were pleura (67.6%) and lymph nodes (19.5%). The other sites were as follows: Bones (4.3%), peritonium (3.8%), miliary TB (3.3%), genitourinary system (2.4%), larynx (2.4%), intestinal system (2.4%), skin-mucosae (1.4%), meningium (0.9%), liver (0.9%), pericardium (0.9%), abscess of psoas muscle (0.5%) and epidural abscess (0.5%). Additional pulmonary TB was found in 27.1% and diabetes mellitus was found in 5.2% of patients. The analysis shows important differences, by age and sex, in the likelihood of a tuberculosis patient presenting with extrapulmonary tuberculosis. We concluded that in countries where TB incidence is as high as in our country, EPT must be kept in mind in differential diagnosis of infectious diseases with unknown etiology.

Anahtar Kelimeler

Extrapulmonary tuberculosis, epidemiologic, clinical features

Kaynakça

• 1. Bass JB, Farer LS, Hopewell PC. Diagnostic standarts, and classification of tuberculosis. Am Rev Respir Dis 1990; 142: 725-35.
• 2. fiirin Y, Coflkunol ‹. Yüzyetmiflüç ekstrapulmoner TB olgusu. TB ve Toraks 2002; 50: 272-7.
• 3. Rieder HL, Snider DE, Cauthen GM. Extrapulmonary tuberculosis in the United States. Am Rev Respir Dis 1990; 141: 347-51.
• 4. Mehta JB, Dutt A, Harvill L, Mathews KM. Epidemiology of extrapulmonary tuberculosis. A comparative analysis with pre-AIDS era. Chest 1991; 99: 1134-8.
• 5. Özkara fi, K›l›çaslan S, Öztürk F ve ark. Bölge verileriyle Türkiye’de TB. Toraks Dergisi 2002; 3: 178-87.
• 6. Y›ld›r›m Y, Demir GH. ‹zmir Balçova Verem Savafl Dispanserinde 1998-2001 y›llar› aras›nda izlenen ekstrapulmoner TBlu olgular›n genel özellikleri. ‹zmir Gö¤üs Hastanesi Dergisi 2003; 17: 1-6.
• 7. Kolsuz M, Ersoy S, Demircan N ve ark EskiflehirDeliklitafl Verem Savafl Dispanserinde ‹zlenen Akci¤er D›fl› TB Olgular›n›n De¤erlendirilmesi. Toraks Dergisi 2003; 4: 25-32.
• 8. Kempainen R, Nelson K, Williams DN, Hedemark L. Mycobacterium tuberculosis disease in Somali immigrants in Minnesota. Chest 2001; 119: 176-80.
• 9. Lenk S, Schroeder J. Genitourinary tuberculosis. Curr Opin Urol 2001; 11: 93-8.
• 10. Centis R, Ianni A, Migliori GB. Evaluation of tuberculosis treatment results in Italy, report 1998. Tuberculosis section of the National AIPO study group on infection disease and the SMIRA group. Monaldi Arch Chest Dis 2000; 55: 293-8.
• 11. Alatafl F, Duç G, Metintafl M ve ark. 1995- 2002 Y›llar› Aras›nda Tan› Konan Akci¤er D›fl› TB Olgular›n›n Genel Özellikleri. Osmangazi T›p Dergisi 2005; 27: 1.
• 12. Akto¤u S, Yorganc›o¤lu A, Ç›rak K ve ark. Clinical spectrum pulmonary and pleural tuberculosis: a report of 5480 cases. Eur Respir J 1996; 9: 2031-5.
• 13. Kalaç N, Baflay N, Mutluay N‹ ve ark. Ekstrapulmoner tutulum gösteren TB olgular›. TB ve Toraks Dergisi 1999; 47: 213-5.
• 14. Aktafl E, Görgüner M, Sa¤lam L ve ark. Erzurum Verem Savafl Dispanseri’nde kay›tl› aktif TBlu hastalar›n de¤erlendirilmesi (ön rapor). TB ve Toraks 1998; 46: 63-8.
• 15. K›ter G, Coflkunol ‹, Alptekin S. ‹zmir Eflrefpafla Verem Savafl Dispanseri’nde ocak 1997- Haziran 1998 döneminde kay›tl› TBlu hastalar›n de¤erlendirilmesi. TB ve Toraks 2000; 48: 333-9.
• 16. Öztop A, fiirin Y, O¤uz VA, Çakmak R. Verem Savafl Dispanseri hizmet de¤erlendirme çal›fl- mas›. TB ve Toraks 2000; 48: 243-7.
• 17. Tavusbay N, Aksel N, Çakan A ve ark. Ekstrapulmoner TBlu olgular›m›z. Solunum Hastal›klar› 2000; 11: 294-8.
• 18. U¤tur Yfi, Öztop A, O¤uz VA, Çakmak R. 50 Ekstrapulmoner TB olgusu. Solunum Hastal›klar› 1999; 10: 362-6.
• 19. Thompson MM, Underwood MJ, Sayers RD et al. Peripheral tuberculous lymphadenopathy: A rewiew of 67 cases. Br J Surg 1992; 79: 763-4.
• 20. Toflova Y, Salto¤lu N, M›d›kl› D ve ark. Eriflkinde 98 Ekstrapulmoner TB Olgusunun De¤erlendirilmesi Klimik Dergisi 2000;13: 17-23.
• 21. Kuzuca ‹G, Canbakan SÖ, Mutlu AG, ve ark. Ankara 2 nolu Verem Savafl Dispanseri’nde 1996-1997 y›llar›nda izlenen 256 hastan›n retrospektif olarak de¤erlendirilmesi. Solunum Hastal›klar› 1999; 10: 16-22.
• 22. Akkaya A, fiahin Ü, Turgut E, Ünlü M. Isparta ve Burdur bölgelerindeki verem savafl dispanserlerine kay›tl› TBlu olgular›n araflt›r›lmas›. TB ve Toraks 1998; 46: 362-8.
• 23. Özflahin SL, El R, Akkurt ‹, K›sabacak Z. Verem savafl dispanserlerinin akci¤er TBlu SSK’l› hastalara yaklafl›m›. Solunum Hastal›klar› 1997; 8: 241-50.
• 24. Weir MR, Thornton GF. Extrapulmonary tuberculosis. Experience of a community hospital and review of the literature. Am J Med 1985; 79: 467-78
• 25. Perronne C, Saba J, Behloul Z, et al. Pyogenic and tuberculous spondylodiskitis (vertebral osteomyelitis) in 80 adult patients. Clin Infect Dis 1994; 19: 746-50.
• 26. Porkert MT, Sotir M, Parrott-Moore P, et al. Tuberculous meningitis at a large inner-city medical center. Am J Med Sci 1997; 313: 325-31.
• 27. Garcia-Rodriguez JA, Garcia Sanchez JE, Munoz Bellido JL, et al. Genitourinary tuberculosis in Spain: review of 81 cases. Clin Infect Dis 1994; 18: 557-61.
• 28. Matthew RW, George FT. Extrapulmonary tuberculosis. Am J Med 1985; 79: 467-8.
• 29. Haegi V. Extrapulmonary tuberculosis today. Schweiz Med Wochenschr 1987; 117: 1403-8.
• 30. K›l›nç O, Halilçolar H, Yorganc›o¤lu A ve ark. Extrapulmoner TB Solunum 1996; 20: 559-66.
• 31. Jarge F, Mollo A, Delgado L, Sanchez M. Extrapulmonary tuberculosis: retrospective study of cases. An Med Interna 1995; 12: 212-5