BENZER AMACA YÖNELİK UYGULANAN UYKUNUN FONKSİYONEL SONUÇLARI ÖLÇEĞİ (FOSQ) İLE EPWORTH UYKULULUK SKALASI (EUS) KORELE MİDİR?

Yıl 2012, Cilt: 26 Sayı: 1, 33 - 38, 01.05.2012

Nesrin Kıral Banu Salepçi Ali Fidan Sevda Şener Cömert Benan Çağlayan

Öz

Epworth Uykululuk Skal ası (EU S), genel uykululuk halini değerlendirmede kullanılmaktadır. Uykunun Fonksiyonel Sonuçları Ölçeği (Functional Outcomes of Sleep Questionnaire-FOSQ) ise gündüz uykululuğunun günlük aktivitelere etkisi ve sonuçlarını incelemektedir. Çalışmamızda, uykuda solunum bozukluğu öntanısıyla polisomnografi (PSG) uygulananlarda, FOSQ anketinin modifiye Türkçe versiyonu (FOSQ.tr) ile EUS'un korelasyonu incelendi. OcakÐHaziran 2009 döneminde Hastanemiz Uyku Laboratuarında PSG yapılan 108 hastanın EUS ve FOSQ.tr sonuçları karşılaştırıldı. İstatistiksel analizlerde Pearson-korelasyon-testi kullanıldı. Hastaların 74(%68.5)'ü erkek, 34(%31.5)'ü kadın, yaş ortalaması: 50.7±10.3 bulundu. FOSQ.tr anketinde ortalama skor olarak Aktivite Düzeyi: 2.64±0.81, Dikkat Düzeyi: 1.81±0.79, Genel Verimlilik: 2.52±0.67, Sosyal Sonuçlar: 2.63±1.10 bulundu. Toplam Skor: 9.65±2.98 olarak hesaplandı. EUS skoru ile AHI,AI ve minSpO2 arasında anlamlı korelasyon görüldü (sırasıyla r=0.20, r=0.26, r=0.22; p0.05), hemde toplam skor (r=-0.11;p>0.05) açısından anlamlı bir korelasyon yoktu. Orta şiddette OUAS hastalarında, EUS ve FOSQ.tr skorları arasında görece yüksek bir korelasyon belirlendi: (Aktivite Düzeyi: r=-0.28; p=0.150, Dikkat Düzeyi: r=-0.36; p=0.062, Genel Verimlilik: r=-0.39; p=0.042, Sosyal Sonuçlar: r=-0.15;p=0.446 ve Toplam skor: r=-0.31; p=0.117). Geçerliliği ve güvenilirliği test edilmiş FOSQ.tr - en azından bu seride- daha sık kullanılan ve görece basit EUS ile korelasyon göstermemiş, yanı sıra AHI, AI ve minSpO2 ile de korele bulunmamıştır. Sadece orta şiddette OUAS hastalarında FOSQ.tr-EUS arasında görece yüksek bir korelasyon vardır, bu ilişki FOSQ'nun Genel Verimlilik alt grubunda için anlamlı düzeydedir. Bu sonuç, FOSQ.tr'nin incelediğimiz hasta grubunda, iyi algılanamamasından kaynaklanabileceğini, FOSQ.tr'nin geniş serilerle incelenmesi gerekliliğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anket, gündüz aşırı uyku hali, yaşam kalitesi

IS FUNCTIONAL OUTCOMES OF SLEEP QUESTIONNAIRE (FOSQ) CORRELATED WITH EPWORTH SLEEPINESS SCALE (ESS), WHICH ARE BOTH USED FOR SIMILAR PURPOSES?

Öz

Epworth sleepiness scale (ESS) is used in evaluation of general sleepiness. Functional Outcomes of Sleep Questionnaire-FOSQ evaluates the effects of sleepiness to daily activity and its results. In this study, the correlation of Turkish version of FOSQ (FOSQ.tr) with ESS in whom PSG was performed for suspicious OSAS. The ESS and FOSQ.tr results of 108 patients in whom PSG was performed in our sleep laboratory between January-June 2009 were compared. Pearson's correlation test was used in statistical analysis. Mean age of 74(%68.5) male and 34(%31.5) female was 50.7±10.3. Considering FOSQ.tr, mean Activity Level: 2.64±0.81, Vigilance: 1.81±0.79, General Productivity: 2.52±0.67, Social Outcomes: 2.63±1.10 and Total Score: 9.65±2.98 were the results. ESS score was correlated with AHI,AI and minSpO2 (r=0.20, r=0.26, r=0.22; p0.05 respectively), or Total Score (r=-0.11; p>0.05). In moderate OSAS patients, ESS and FOSQ.tr were with relatively higher correlation: (Activity Level: r=-0.28; p=0.150, Vigilance: r=-0.36; p=0.062, General Productivity: r=-0.39;p=0.042, Social Outcomes: r=-0.15; p=0.446 and Total Score: r=-0.31; p=0.117). Validated and reliable FOSQ.tr Ðat least in this series- is not correlated with relatively simpler and more frequently used ESS. In addition, there was no correlation with AHI,AI and minSpO2. Only in moderate OSAS patients, FOSQ.tr and ESS showed relatively higher correlation, and this correlation is significant for only General Productivity sub-scores. This results can be attributed to fact that FOSQ.tr might not be well undestood in our series and FOSQ.tr should be tested in large groups.

Anahtar Kelimeler

Questionnaires, excessive daytime sleepiness, quality of life

Kaynakça

• 1. Racionero Casero MA, García Río F, Pino García JM, Prados Sánchez C, Díaz Lobato S, Villamor León J. The sleep apnea syndrome as a health problem. An estimation of its prevalence and morbimortality. An Med Interna 1999; 16: 97-102.
• 2. Young T, Palta M, Dempsey J, Skatrud J, Weber S, Badr S. The occurrence of sleepdisordered breathing among middle-aged adults. N Engl J Med 1993; 328: 1230-5.
• 3. Powell N, Riley R, Gulleminault C, Troell R. A reversible uvulopalatal flap for snoring and sleep apnea syndrome. Sleep 1996; 19: 593-9.
• 4. Roehrs T, Roth T. Multiple Sleep Latency Test: technical aspects and normal values. J Clin Neurophysiol 1992; 9: 63-7.
• 5. Johns MW. A new method for measuring daytime sleepiness: The Epworth Sleepiness Scale. Sleep 1991; 14: 540-5.
• 6. Weaver TE, Laizner AM, Evans LK, Maislin G, Chugh DK, Lyon K, Smith PL, Schwartz AR, Redline S, Pack AI, Dinges DF. An instrument to measure functional status outcomes for disorders of excessive sleepiness. Sleep 1997; 20: 835-43.
• 7. ‹zci B, Firat H, Ardiç S, Köktürk O, Gelir E, Altinörs M. Adaptation of functional outcomes of sleep questionnaire (FOSQ) to Turkish population. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52: 224-30.
• 8. Rechtschaffen A. Kales A. A manual of standardization terminology, techniques and scoring system for sleep stages of human subjects. Los Angeles, CA: Brain Information Service/Brain Research Institute, University of California Los Angeles 1968.
• 9. Mulgrew AT, Ryan CF, Fleetham JA, Cheema R, Fox N, Koehoorn M, Fitzgerald JM, Marra C, Ayas NT. The impact of obstructive sleep apnea and daytime sleepiness on work limitation. Sleep Med 2007; 9: 42-53.
• 10. Findley LJ, Unverzagt ME, Suratt PM. Automobile accidents involving patients with obsturictive sleep apnea. Am Rev Res Dis. 1998; 138: 337-40.
• 11. Lindberg E, Carter N, Gislason T, Janson C. Role of snoring and daytime sleepiness in occupational accidents. Am J Respir Crit Care Med 2001; 164; 2031-5.
• 12. Douglas NJ. ABC of sleep disorders. The sleep apnoea/hypopnoea syndrome and snoring. BMJ 1993; 17(306): 1057-60.
• 13. Bloch KE, Schoch OD, Zhang JN, Russi EW. German version of the Epworth Sleepiness Scale. Respiration 1999; 66: 440-7.
• 14. Chervin RD. Sleepiness, fatigue, tiredness, and lack of energy in obstructive sleep apnea. Chest 2000; 118: 372-9.
• 15. Goncalves MA, Paiva T, Ramos E, Guilleminault C. Obstructive sleep apnea syndrome, sleepiness, and quality of life. Chest 2004; 125: 2091-6.
• 16. Karakoç Ö, Akçam T, Gerek M, Birkent H. Horlama ve obstüriktif uyku apneli hastalarda epworth uykululuk skalas›n›n güvenilirli¤i. KBB-Forum 2007; 6: 86-9.
• 17. Osman EZ, Osborne J, Hill PD, Lee BW. The Epworth Sleepiness Scale: can it be used for sleep apnoea screening among snorers? Clin Otolaryngol Allied Sci 1999; 24: 239-41.
• 18. Yak›flan A, Çilli A, Ö¤üfl C, Özbudak Ö, Özdemir T. Uyku Apneli Hastalar ve Efllerinin Epworth Skorlar›n›n Karfl›laflt›r›lmas› ve Bu Skorlar›n Polisomnografik De¤iflkenlerle ‹lifl- kisi. Akci¤er Arflivi 2006; 7: 79-81.
• 19. Walter TJ, Foldvary N, Mascha E, Dinner D, Golish J.Comparison of Epworth Sleepiness Scale scores by patients with obstructive sleep apnea and their bed partners. Sleep Med 2002; 3: 29-32.
• 20. Kingshott RN, Sime PJ, Engleman HM, Douglas NJ. Self assessment of daytime sleepiness: patient versus partner. Thorax 1995; 50: 994-5.
• 21. ‹zci B, Ardic S, Firat H, Sahin A, Altinors M, Karacan I. Reliability and validity studies of the Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale. Sleep Breath 2008; 12: 161-8.