YAŞ FAKTÖRÜNÜN SARKOİDOZ HASTALIĞI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2013, Cilt: 27 Sayı: 1, 1 - 11, 01.05.2013

Belma Akbaba Bağcı Sevinç Bilgin Ümmühan Selvi Murat Yalçınsoy Bilgen Begüm Afşar Sinem Atik Güngör Esen Akkaya

Öz

Sarkoidoz 20–30 yaşları arasında sık görülen bir hastalık olarak bilinmekle beraber günümüzde tanı yöntemlerinin ilerlemesi ile 50 yaş ve üzerinde de görülebilmektedir. Son yıllarda 50 yaş üzeri sarkoidozlu hastalarla ilgili çalışmalar dikkat çekmektedir. Bu amaçla 1996-2005 yılları arasında merkezimizde sarkoidoz tanısıyla takip edilen 164 hastanın kayıtları retrospektif olarak incelendi. Hastalar, 50 yaş üzeri ve 49 yaş altı olarak gruplandırıldı. 50 yaş ve üzerinde, 61 olgu (%37) (yaş ortalaması= 58,21 ± 7,3; K/E = 5/1), 49 yaş altında, 103 olgu (% 63) (yaş ortalaması = 38,3 ± 7,1; K/E= 6/4) vardı. Semptomlar karşılaştırıldığında öksürük, balgam, hemoptizi, göğüs ağrısı ve nonspesifik semptom dağılımları benzerdi (p>0,05). Dispne, 50 yaş üzerinde anlamlı olarak yüksekti (p0,05). Angiotensin dönüştürücü enzim (ACE)düzeyi 50 yaş üzerinde düşüktü (p=0,04). Ekstrapulmoner tutulumlardan periferik lenfadenopati (LAP), cilt ve göz tutulumu benzerdi (p>0,05). Ultrasonografi ile saptanan hepatomegali ve splenomegali 50 yaş üzerinde anlamlı bulundu (p= 0,018). Sonuç olarak sarkoidoz genç populasyona özgü bir hastalık değildir. Günümüzde ileri yaşta tanı alan sarkoidozlu hastalarla ilgili çalışmaların artmasına rağmen, genç grup ile karşılaştırmalı çalışmalar henüz yeterli sayıda değildir. Sarkoidozun yaş gruplarına göre değişen klinik farklılıklarının tanımlanması ile bu yaş grubundaki hastalara daha kolay tanı konulacağı kanısındayız.

Anahtar Kelimeler

Sarkoidoz, ileri yaş, klinik farklılıklar

THE EFFECTS OF AGE FACTOR ON SARCOIDOSIS DISEASE

Öz

Although sarcoidosis is known to be common between the ages of 20-30; with the advancement of diagnostic methods can be seen in over 50 years of age. Recent studies in patients older than 50 years old with sarcoidosis are remarkable. Records of 164 sarcoidosis patients followed by us betweeen 1996-2005 were reviewed retrospectively. Patients were divided as 50 years old and over; 49 years old and under. In 50 years old and over, there were 61 paitents (%37; mean age: 58,21 ± 7,3 years; F/M = 5/1) and in 49 years old and under 103 patients (%63 ; mean age: 38,3 ± 7,1 years; F/M= 6/4). In comparison between the groups; cough, sputum, hemoptysis, chest pain, constitutional symptoms were similar (p>0,05). Dispnea was significantly higher in 50 years old and over (p< 0,01). No differences were seen between pulmonary function tests, diffusion capacity, sarcoidosis stage and tuberculin skin test results in two groups (p>0,05). Angiotensin converting enzyme levels were lower in 50 years old and over (p=0,04). Extrapulmonary manifestations as peripheral lymphadenopathy, skin and eye involvement were similar (p>0,05). Ultrasonographically hepatomegaly and splenomegaly were significantly higher in 50 years old and over (p = 0.018). As a result sarcoidosis is not special to young population. Despite the increase in studies on older patients with sarcoidosis, comparative studies with younger patients are not enough. We believe that as the clinical difference between different age groups are described, the diagnosis will be easier.

Anahtar Kelimeler

Sarcoidosis, older patients, Clinical differences

Kaynakça

• 1. Musellim B, Kumbasar OO, Ongen G, Cetinkaya E, Turker H, Uzaslan E, Yenturk E, Uzun O, Saglam L, Celik G, Okumus G, Annakkaya AN, Altiay G, Tabak L, Sakar A, Kiter G, Erturan S, Turktas H, Yalniz E, Akkoclu A, Ogus C, Dogan OT, Ozkan M, Aktogu S, Uzel I. Epidemiological features of Turkish patients with sarcoidosis. Respir Med 2009; 103: 907-12.
• 2. FraserRS, Pare PD, Müler NL, Colman N. Sarcoidosis. In: FraserRS, Pare PD, Müler NL, Colman N (eds). Fraser and Pare’s Diagnosis of disease of the chest. Philadelphia: Saunders; 1999: 1533-83.
• 3. Statement on sarcoidosis. Joint Statement of the American Thoracic Society (ATS), the European Respiratory Society (ERS) and the Association of sarcoidosis and other granulomatous disorders (WASOG) adopted by the ATS Board of directors and by the ERS Executive committee. February 1999. Am j Respir Crit Care Med 1999;160:736-55.
• 4. Yanardağ H, Pamuk ON. Older sarcoidosis patients: experience of a medical center in Turkey. South Med J. 2004; 97(5): 472-4.
• 5. Lenner R, Schilero GJ, Padilla ML, Teirstein AS. Sarcoidosis presenting in patients older than 50 years. Sarcoidosis Vasc Diffuse Lung Dis. 2002 Jun; 19(2): 143-7.
• 6. Chevalet P, Clément R, Rodat O, Moreau A, Brisseau JM, Clarke JP. Sarcoidosis diagnosed in elderly subjects: retrospective study of 30 cases. Chest. 2004 Nov; 126(5): 1423-30.
• 7. Stadnyk AN, Rubinstein I, Grossman RF, Baum GL, Hiss Y, Solomon A, Rosenthal T. Clinical features of sarcoidosis in elderly patients. Sarcoidosis 1988; 5: 121-123.
• 8. Tachibanaa T, Iwaib K, Takemurac T. Sarcoidosis in the aged: review and management. Current Opinion in Pulmonary Medicine 2010; 16: 465–471.
• 9. Kıter G, Müsellim B, Cetinkaya E, Türker H, Kunt Uzaslan AE, Yentürk E, Uzun O, Sağlam L, Özdemir Kumbasar Ö, Celik G, Okumuş G, Arbak PM, Altıay G, Tabak L, Sakar Coşkun A, Erturan S, Türktaş H, Yalnız E, Akkoçlu A, Öğüş C, Doğan ÖT, Özkan M, Özkan S, Uzel FI, Öngen G. Clinical presentations and diagnostic work-up in sarcoidosis: a series of Turkish cases (clinics and diagnosis of sarcoidosis). Tuberk Toraks 2011; 59(3): 248-58.
• 10. Başyiğit İ. Spirometrik inceleme. Ilgazlı A, Çağ- lar T (eds). Solunum fonksiyon testleri ve klinik kullanımı. Kocaeli: Nobel Tıp kitapevi; 2004: 31-51.
• 11. Çağlayan B. Difüzyon. Ilgazlı A, Çağlar T (eds). Solunum fonksiyon testleri ve klinik kullanımı. Kocaeli: Nobel Tıp kitapevi; 2004: 52-57.
• 12. Kim JS, Judson MA, Donnino R, Gold M, Cooper LT, Prystowsky EN, Prystowsky S. Cardiac sarcoidosis. Am Heart J 2009;157: 9-21.
• 13. Yanardağ H, Pamuk ÖN, Karayel T. Cutaneous involvement in sarcoidosis: analysis of the features in 170 patients. Respir Med 2003; 97: 978-982.
• 14. Dursun D, Akova YA, Bilezikçi B. Scleritis associated with sarcoidosis. Ocular Immunology and Inflammation 2004; 12(2): 143-148.
• 15. Yalnız E, Kömürcülüğü A, Polat EG, Utkaner G, Yüksel M. Sarkoidozda klinik, radyolojik, laboratuvarla ilgili parametreler ve tanı yöntemleri. Toraks 2003; 4: 48-52.
• 16. Henke CE, Henke G, Elveback LR, Beard CM, Ballard DJ, Kurland LT. The epidemiology of sarcoidosis in Rochester, Minnesota: a population-based study of incidence and survival. Am J Epidemiol 1986; 123(5): 840-5.
• 17. Mayock RL, Bertand P, Morrison CE, Scott JH. Manifestations of sarcoidosis: analysis of 145 patients with a review of nine series selected from the literature. Am J Med 1963; 35: 67-89.
• 18. Tabak L, Kılıçarslan Z, Kıyan E, erelel M, Çuhadaroğlu Ç, Arseven O, Erkan F, Ece T. 147 sarkoidoz hastasının klinik özellikleri. Solunum 2001; 3: 80-5.
• 19. Çetinkaya E, Yıldız P, Kadakal F, Altın S, poluman A, Yılmaz V. Sarkoidozda klinik, laboratuvar, fonksiyonel parametreler ve prognoz. Solunum hastalıkları 2001; 12: 284-8.
• 20. Baran A, Özşeker F, Güneylioğlu D, Bilgin S, Arslan S, Uyanusta Ç, Akaya E. Sarkoidoz: Yedi yıllık deneyim. Toraks dergisi 2004; 3: 160-65.
• 21. Bilir M, sipahi S, Çağatay T, Yanardağı H, Mert A, Demirci S, Karayel T. Yüz sakoidoz olgusu: klinik, Tanı ve prognoz. Solunum 1999; 1: 22- 29.
• 22. Sipahi S, Çağatay H, Yanardağ H, Demirci S,Karayel T. Clinical features of sarcoidosis in 379 patient from Turkey. European Respiratory Journal 1998; V12: Supp28. S: 102.
• 23. Yigla M, Badarna Abu Ria N, Tov N, ravell-Weiller D, Rubin AH. Sarcoidosis in Northern Isreal; Clinical characteristics of 120 patients. Sarcoidosis Vasc Diffuse Lung dis 2002; 19: 220-6.
• 24. Hillerdal G, Nou E, Osterman K, Schmekel B. Sarcoidosis. Epidemiology and prognosis. A 15 year Europian study. Am Rev Respir Med 1984; 130: 29-32.
• 25. Alper D, Kaya A. Sarkoidoz: tanım, sınıflama, epidemiyoloji. Doğanay A, Kumbasar ÖÖ (eds). Güncel bilgiler ışığında sarkoidoz. Ankara: Bilimsel tıp yayınevi; 1999: 5-11.
• 26. Erdinç M, Aytemur ZA, Erdinç E. Akciğer Sarkoidozunda Radyolojik Bulgular, Solunum Fonksiyon Testleri ve Bronkoalveoler Lavaj Bulguları Arasındaki İlişki. Tüb Toraks 2002; 50(2): 239-245.
• 27. Hunninghake GW, Costabel U. ATS/ERS/WASOG Steatement on Sarcoidosis. ERJ 1999; 14: 735- 737.
• 28. Chapelon C, Uzzan B, Piette JC, Jacques C, Coche E, Godeau P. Sarcoidosis in internal medicine: a cooperative study of 554 cases. Ann Med Interne 1984; 135: 125-131.
• 29. Merten DF, Kirks DR, Grossman H. Pulmonary sarcoidosis in children. Am J Roentgenol 1980; 135: 673-677.
• 30. Judson MA, Thompson BW, Rabin DL, Steimel J, Knattereud GL, Lackland DT, Rose C, Rand CS, Baughman RP, Teirstein AS. The diagnostic pathway to sarcoidosis. Chest 2003; 123: 406- 412.
• 31. Erbaycu AE, Dereli MŞ, Özsöz A, Karasu I, Çakan A. Sarkoidozda evrelere göre klinik ve laboratuvar parametrelerdeki değişiklikler. İzmir göğüs hastanesi dergisi 2004; 18(1): 11-17.
• 32. Harrison BD, Shaylor JM, Stokes TC, Wilkes AR. Airflow limitation in sarcoidosis: a study of pulmonary function in 107 patients with newly diagnosed disease. Respir Med 1991; 85: 59- 64.
• 33. Rizzato G. Extrapulmonary presentation of sarcoidosis. Curr Opin Pulm Med 2001; 7: 295- 297.
• 34. Usui Y, Kaiser EDE, See RF, Rao NA, Sharma OP. Update of ocular manifestations in sarcoidosis. Sarcoidosis Vasc Diffuse Lung Dis 2002; 19: 167-175.
• 35. Birnbaum AD, Oh FS, Chakrabarti A, Tessler HH, Goldstein DA. Clinical features and diagnostic evaluation of biopsy-proven ocular Sarcoidosis. Arch Ophthalmol 2011; 129(4): 409-13.
• 36. Yasmine S, Andrew P. Çeviri Dr. İtil O. Sarkoidoz. In: Hanley E, Welsh H (eds). Çeviri Sabri Uçan E. Current Göğüs hastalıkları güncel tanı ve tedavi. Ankara: Güneş kitapevi; 2005: 131-139.
• 37. Thomsen, TK, Eriksson, T. Myocardial sarcoidosis in forensic medicine. Am J Forensic Med Pathol 1999 Mar; 20(1): 52-6.