TÜBERKÜLOZ HASTALIĞINDA DOĞRUDAN GÖZETİMLİ TEDAVİ UYGULAMALARI: SİSTEMATİK İNCELEME

Yıl 2013, Cilt: 27 Sayı: 1, 23 - 30, 01.05.2013

Sevgi Çağaltay Kayaoğlu M. Nihal Esin

Öz

Tüberküloz ilaç tedavisinin düzenli ve yeterli sürede olmasını gerektiren bir hastalıktır. Bu nedenle tedavide Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) uygulanmaktadır. Bu tedavi; hastanın ilaç alımının sağlık personeli tarafından klinikte veya evinde ya da aileden sorumlu birisi tarafından evinde denetlenmesi temeline dayanır. Dünya ülkelerinde yukarıda sözü edilen DGT uygulamaları sürdürülürken, Türkiye'de ise çeşitli nedenlerden dolayı yıllar içerisinde DGT uygulamalarında aksamalar olduğu belirtilmektedir. Doğrudan gözetimli tedavi uygulamaları ile ilgili birbirinden bağımsız çeşitli araştırmalar yapılmış olmasına rağmen, tüm çalışmaların bir arada değerlendirildiği sistematik inceleme çalışmalarının yetersiz olduğu görülmüştür. Bu incelemenin amacı; Tüberküloz hastalarında DGT uygulamalarının yapıldığı çalışmaları sistematik olarak değerlendirmektir. Bu çalışmanın evrenini, Mart- Mayıs 2010 tarihinde, veri tabanlarından, ilgili anahtar kelimelerle taranarak ulaşılan 350 makale oluşturmuştur. Bu makalelerden araştırma seçme kriterlerine uyan 5 makale incelemeye alınmıştır. İncelenen çalışmalardan sadece bir tanesinde, “Klinikte uygulanan DGT”nin “kendi kendine ilaç kullanma” ya göre tedavide daha etkin olduğu gösterilmiştir. Diğer dört araştırmada ise “Klinikte uygulanan DGT”, “Evde sağlık personeli tarafından uygulanan DGT”, ”Evde aile üyeleri tarafından uygulanan DGT” ve “Toplum gönüllüleri tarafından uygulanan DGT” uygulamalarının etkinlikleri gösterilememiştir. İncelenen araştırmalar evde ya da klinikte uygulanan DGT'nin hangisinin etkili olduğu konusunda kesin bir sonuç göstermemektedir. Ancak; tedavi başarı oranını arttırması, maliyeti düşürmesi, zamandan kazanılması ve klinik iş yükünü azaltması açısından evde sağlık personeli tarafından yürütülen DGT'nin tedavide daha başarılı olacağını işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan gözetimli tedavi, DGT

APPLICATIONS OF DIRECTLY OBSERVED TREATMENT OF TUBERCULOSIS DISEASE: A SYSTEMATIC REVIEW

Öz

Tuberculosis is a disease that requires adequate and regular treatment. For this reason Directly Observed Treatment (DOT) is applied to all patients. This is the kind of therapy method based on the meticuluos control of patient's drug intake under the supervision of a trained health-care worker or a family member. DOT has been successfully implemented throughout the World till now, while in our country there are still some disruptions in the application of DOT. The purpose of this review, the systematic studies of tuberculosis patients to evaluate the DGT aplications. Our study covered all of the 350 manuscript published between March and May 2010, using the right keywords. 5 manuscipts holding the right criteria have been selected for our investigation. Among all of 5 studies, only in one of them DOT has been found to be superior to the other treatment method including the intake of medication by the patient himself. In 4 other studies, it's been found that DOT made no real difference at all.(such as DOT in clinical wards, DOT by trained personel, DOT by a household member or a DOT by a volunteer.) This manuscript did not able to show the most efficient method in DOT. We could only conclude that the application of DOT by a trained health care worker at home seems to be more efficient since it increases the treatment success, it lessens the treatment cost and it consumes time and work.

Anahtar Kelimeler

Directly observed treatment, DOT

Kaynakça

• 1. Bozkurt, H., Türkkanlı, M. H., Musaonbaşıoğlu, S., ve ark. Türkiye’de Verem Savaşı 2009 raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Baş- kanlığı, Ankara: Üçler Matbaası 2009; 13-14.
• 2. Who Report 2009. Global Tuberculosis Control. Epidemilogy, Strategy, Financing. www.who.int/ tb/publications/global_report/2009/pdf/full_repo rt.pdf
• 3. Çağlayan, V. Hastane Çalışanlarında Latent Tü- berküloz Enfeksiyonu Tanısında Tüberkülin Cilt Testi ile Quantiferon-Tb Gold Testinin Karşılaştı- rılması. T.C. Sağlık Bakanlığı Süreyyapaşa Göğüs ve Kalp-Damar Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uzmanlık Tezi, 2006 İstanbul.
• 4. Volmink J., Garner P. Directly Observed Therapy for Treating Tuberculosis. Cochrane Database of Systematic Reviews ,2007 Issue 4.
• 5. Hsieh C., Lin L., Kuo B.,et al. Exploring the effivacy of a case management model using DOTS in the adherence of patients with pulmonary tubarculosis. Journal of Clinical Nursing 2006.
• 6. Wright J., Walley J., Phillip A., et al. Direct observation of treatment for tuberculosis: a randomized controlled trial of community health workers versus family members.Tropical Medicine and International Health 2004; 9(5): 559-65.
• 7. Lwilla F., Schellenberg D., Masanja H., et al. Evaluation of efficacy of community-based vs. institutional-based direct observed shortcourse treatment for the control of tuberculosis in Kilombero District, Tanzania. Tropical Medicine and International Health 2003; 8(3): 204-10.
• 8. Wandwola E., Kapalata N., Egwaga S., et al. Effectiveness of community-based directly observed treatment for tuberculosis in an urban setting in Tanzania: a randomized controlled trial. International Journal of Tuberculosis and Lung Disease; 2004; 8(10): 1248-54.
• 9. Çalışır, H.C.,(2010). Doğrudan Gözetimli Tedavi Stratejisi. İçinde Özkara, Ş., Kılıçaslan, Z., editörler, Tüberküloz, 11, 618. İstanbul: Aves yayıncılık.
• 10. Global tuberculosis control:surveillance, planning, fi nancing. WHO report 2006. Geneva, World Health Organization (WHO/HTM/TB/2006.32).
• 11. Global tuberculosis control: surveillance, planning, fi nancing. WHO report 2007. Geneva, World Health Organization (WHO/ HTM/ TB/2007.376)
• 12. Kılıçaslan, Z.,(2010). Tüberküloz Epidemiyolojisi ve Dünyada Tüberküloz. İçinde Özkara, Ş., Kılıçaslan, Z., editörler, Tüberküloz, 11, 32. İstanbul: Aves yayıncılık.
• 13. Arpaz, S. (2010). Doğrudan Gözetimli Tedavi(DGT). İçinde Özkara, Ğ., Kılıçaslan, Z., editörler, Tüberküloz, 11, 455-463. İstanbul: Aves yayıncılık.
• 14. Pungrassami P, Jahnsen SP, Chongsuvivatwong V et al. Practice of directly observed treatment(DOT) for tuberculosis in southern Thailand: comparison between different types of DOT observers. Int J Tuberc Lung Dis. 2002; 6: 389-95.
• 15. Frieden T, Sbarbaro JA. The slippery slope to sloppy DOTS. Int J Tuberc Lung Dis. 2002; 6: 371-2.