HEMŞİRELERİN GÖĞÜS FİZYOTERAPİSİNE YÖNELİK BİLGİ VE UYGULAMALARI

Yıl 2013, Cilt: 27 Sayı: 2, 95 - 104, 01.10.2013

Şerife Karagözoğlu Ayşe Arikan Dönmez Dilek Özden Hatice Tel

Öz

Çalışmamızda hemşirelerin göğüs fizyoterapisine (GF) yönelik bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi amaçlandı. Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikteki bu çalışmaya 15 Mayıs-15 Haziran 2009 tarihleri arasında Sivas ilinde bulunan bir devlet hastanesi ve bir üniversite hastanesinde çalışan ve çalışmaya katılmayı kabul eden toplam 140 hemşire alındı. Veriler araştırmacılar tarafından literatür bilgisine dayalı olarak geliştirilen hemşirelerin sosyo-demografik özellikleri, GF ile ilgili eğitim ve literatür izleme ve kliniklerinde uygulama durumları, GF tanımı, amacı, yöntemleri, kontrendikasyonları, perfüzyon, saturasyon, hipoksi kavramlarını tanımlamaya yönelik 26 maddelik soru formu kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde frekans dağılımı kullanıldı. Hemşirelerin yaş ortalaması 29.04±5.47 yıl olarak bulundu. Hemşirelerin %25'i eğitimleri sırasında GF programının alt bileşenleri olan postüral drenaj ve oksijen tedavisi gibi bazı konularda eğitim almış olmakla birlikte, % 69.3'ü hem eğitim süreçlerinde hem de daha sonraki mesleki yaşamlarında GF programının bütününe yönelik herhangi bir eğitim almadığını, %97.1'i bu konuyla ilgili herhangi bir hizmet içi eğitim programına katılmadığını, %99.3'ü GF ile ilgili literatür takip etmediğini ifade etti. Hemşirelerin %83.6'sı GF'ni, %39.3'ü GF yöntemlerini doğru tanımladı. Ancak, sadece %30.0'u çalıştığı kliniklerde hastalarına GF uyguladığını ve %17.1'i doğru değerlendirme parametreleri ile uygulamanın etkinliğini değerlendirdiğini ifade etti. Araştırma sonucunda hemşirelerin GF'nin tanımı, amacı, kontrendikasyonları ve yöntemlerine ilişkin genel olarak bilgileri olmakla birlikte bu bilgilerini uygulamaya yeterince yansıtamadıkları ve değerlendiremedikleri, var olan bilgilerini güncellemek için literatür takip etmedikleri, GF ile ilgili kurumlarında kullanabilecekleri herhangi bir standart uygulama rehberinin olmadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Pulmoner rehabilitasyon, göğüs fizyoterapisi, solunum fizyoterapisi, göğüs fizyoterapisi hemşirelik uygulamaları

NURSES' KNOWLEDGE AND PRACTICES REGARDING CHEST PHYSIOTHERAPY

Öz

The study aimed to determine nurses' knowledge and practices regarding chest physiotherapy (CP). This descriptive study was conducted between 15 May and 15 June 2009 in Sivas and it included 140 nurses working in a state and university hospital agreeing to participate in the study. The researchers collected the data using a 26-item questionnaire aiming to define nurses' socio-demographic characteristics, status to observe education and literature regarding CP and to implement them in clinics, definition, purpose, methods and contraindication of CP, and concepts like perfusion, saturation and hypoxia. The frequency distribution was used for data analyses. Nurses' mean age was 29.04 ± 5.47. Although, of the nurses, 25% studied postural drainage and oxygen therapy, sub-components of CP program; 69.3% had no CP training during their education and careers, 97.1% joined no in-service training program, 99.3% followed no related literature. Of the nurses, 83.6% defined CP correctly and 39.3% CP methods. However, only 30.0% applied CP in clinics, 17.1% evaluated the effectiveness of the application with correct evaluation parameters and 97.9% stated there were no standard practice guidelines regarding this application. It can be suggested that although nurses have general knowledge about the definition, purpose, contraindications, and methods of CP, they cannot reflect this onto their practice, do not follow the literature on CP and had no standard practice guidelines in their institutions.

Anahtar Kelimeler

Pulmonary rehabilitation, chest physiotherapy, respiratory physiotherapy, nursing practices for chest physiotherapy

Kaynakça

• 1. Ries LA, Bauldoff SG, Carlin WB, Casaburi R, Emery FC, Mahler AD, Make B, Rochester LC. ZuWallack R, Herrerias C. Pulmonary rehabilitation: Joint ACCP/AACVPR evidencebased clinical practice guidelines. Chest 2007; 131: 4-42.
• 2. Wallis C, Prasad A. Who needs chest physiotherapy? Moving from anecdote to evidence. Arch Dis Child 1999; 80: 393–7.
• 3. Madenoğlu Ş. Koroner bypass ameliyatı geçiren hastalara preoperatif ve postoperatif erken dö- nemde uygulanan göğüs fizyoterapisi yöntemlerinin arteryel kan gazı ve solunum fonksiyon testi üzerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi) Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sağ- lık Bilimleri Enstitüsü, 2007.
• 4. Wong PW. Physical therapy for a patient in acute respiratory failure. Physical Therapy, 2000; 80: 662-70.
• 5. Savcı S. Yoğun bakım ünitesinde göğüs fizyoterapisi. Yoğun Bakım Dergisi 2001; 1: 33-40.
• 6. Acar S, Polat G, Büyükşirin M, Kalenci S, Polat KS, Tibet G, Gündüz Ö. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında akut atak döneminde medikal tedavi ile birlikte solunum fizyoterapisinin etkinliği. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi 2004; 8: 71-6.
• 7. Karagözoğlu Ş. Göğüs Fizyoterapisi Uygulama. In: Aştı T, Karadağ A; eds. Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri. Bölüm 23, Adana: Nobel Tıp Kitabevi, 2011; 796-814.
• 8. Pryor JA. Physiotherapy for airway clearance in adults. Eur Respir J 1999 ;14: 1418-24.
• 9. Reeve J. Physiotherapy interventions to prevent postoperative pulmonary complications following lung resection. What is the evidence? What is the practice? New Zealand Journal of Physiotherapy 2008; 36: 118-30.
• 10. Karagözoğlu Ş. Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2005; 9: 6-14.
• 11. Yüksel EG, Ursavaş A, Idesel J, Koç M, Kunt Uzaslan E, Güneş S, Özyardımcı N. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında multidisipliner pulmoner rehabilitasyon programının etkinliği. Akciğer Arşivi 2005; 6: 115-9.
• 12. Saifakas NM, Vermeire P, Pride NB, Paoletti P, Gibson J, Howard P, Yernault JC, Decramer M, Higenbottam T, Postma DS, Rees J. Optimal assessment and management of chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Eur Respir J 1995; 8: 1398-420.
• 13. Chaboyer W, Gass E, Foster M. Patterns of chest physiotherapy in Australian intensive care units. Journal of Critical Care 2004; 19: 145-51.
• 14. Elçi A, Börekçi F, Ovayolu N, Elbek O. The efficacy and applicability of a pulmonary rehabilitation programme for patients with COPD in secondary-care community hospital. Respirology 2008; 13: 703-7.
• 15. Gürses N. KOAH'da rehabilitasyon, kronik obstrütif akciğer hastalığı semptomları, In: Umut S., Erdinç E. eds. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı. Toraks Kitapları Sayı:2, İstanbul: Turgut Yayıncılık, 2000; 213-25.
• 16. Ketelaars AJC, Abu-Saad HH, Schlösser AGM, Mostert R, Wouters FME. Long-term outcome of pulmonary rehabilitation in patients with COPD. Chest 1997; 112: 363-9.
• 17. Man WD-C, Polkey IM, Donaldson N, Gray JB, Moxham J. Community pulmonary rehabilitation after hospitalisation for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: Randomised controlled study. BMJ 2004; 329: 1-5.
• 18. Atam Taşdemir Z, Börekçi Ş, Demir T, Umut S. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında solunum fizyoterapisi ve beslenmenin solunum fonksiyon testleri, efor kapasitesi ve yaşam kalitesi üzerine etkileri. Cerrahpaşa Tıp Derg 2009; 40: 129-35.
• 19. Akıncı ÇA. KOAH’lı hastalara uygulanan pulmoner rehabilitasyonun fiziksel ve psikolojik parametrelere etkisi. (Doktora Tezi) İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2008.
• 20. Elçi A. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında verilen sağlık eğitimi ve pulmoner rehabilitasyonun yaşam kalitesi ve solunum fonksiyonları- na etkisi. (Yüksek Lisans Tezi) Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2006.
• 21. Tang YC, Taylor FN, Blackstock CF. Chest physiotherapy for patients admitted to hospital with an acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease (COPD): A systematic review. Physiotherapy 2010; 96: 1-13.
• 22. Sarıkaya S. Preoperatif ve postoperatif pulmoner fizyoterapi uygulamaları. Turk J Phys Med Rehab 2006; 52: 123-8
• 23. Cigna AJ, Turner-Cigna ML. Rehabilitation for the home care patient with COPD. Home Healthcare Nurse 2005; 23: 578-84.
• 24. Çiçek HS, Akbayrak N. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde solunum egzersizlerinin kan gazları ve solunum fonksiyon testlerine etkisi. Gülhane Tıp Dergisi 2004; 46: 1-9.
• 25. Kaya H. Sağlık Hizmetlerinde Hasta Eğitimi ve Hemşirenin Sorumlulukları. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci 2009; 1: 19-23.
• 26. Uzun M. Kardiyak rehabilitasyonda hasta eğitimi ve egzersiz. Anadolu Kardiyol Derg 2007; 7: 298-304.
• 27. Tel H, Akdemir N. KOAH'lı hastalara uygulanan planlı hasta öğretiminin ve hasta izleminin hastaların hastalıkla baş etme durumlarına etkisi. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1998; 2: 44-52.