ASTIMLI HASTALARIN YAŞADIKLARI GÜÇLÜKLER

Yıl 2013, Cilt: 27 Sayı: 3, 145 - 158, 01.12.2013

Hicran Bektaş İlkay Keser Arzu Akcan

Öz

Astım prevelansının yüksek olması ve artış göstermesi, morbidite ve mortalitesinin yüksek olması, doğrudan ve dolaylı maliyetleri nedeniyle önemli bir ulusal sağlık önceliğidir. Astım gibi kronik hastalıkların hastaların günlük yaşamları üzerinde büyük etkisi vardır. Bu tanımlayıcı çalışmanın amacı, Türkiye'nin güneyindeki astımlı hastaların yaşadığı güçlükleri saptamaktır. Araştırmanın örneklemini bir üniversitesi hastanesinde tıbbi tedavi gören 105 astım hastası oluşturmuştur. Veriler demografik veri formu ve astım hastalarının fiziksel, psikolojik, sosyal, ekonomik ve tedavi ile ilgili güçlüklerini içeren anket formu ile toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 20.0 kullanılarak yapılmıştır. Astım hastalarının özelliklerini, deneyimlerini ve temel değişkenlere ilişkin yanıtlarını tanımlamak için tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Örnekleme alınan astım hastalarının yaş ortalaması 55.68 yıl olup, çoğu hasta kadın (%61.9), evli (%77.1), ev hanımı (%47.6) ve ilkokul mezunudur (%40). Astımlı hastaların yaşadıkları fiziksel güçlükler, nefes darlığı (%85.7), hırıltılı solunum (%82.9), yorgunluk (%82.9), öksürük (%76.2), psikolojik güçlükler, üzüntü (%67.6), kaygı (%64.8), öfke (%59.0), sosyal güçlükler, kapalı / kalabalık yerlere girememe (%65.7), yakınlarını / arkadaşlarını ziyaret edememe (%47.6), ekonomik güçlükler, gelir kaybı (%36.2), pahalı ilaç masraflarını ödeme güçlüğü (%30.5), tedavi ile ilgili güçlükler, astım atağı hakkında yeterli bilgi alamama (%48.5), tedavisi hakkında yeterli bilgi alamama (%32.3) şeklindedir. Bu çalışmadan elde edilen bilgiler, astımlı hastaların fiziksel, psikolojik ve sosyal yönlerini geliştirmek için hemşirelik bakımının bir bütün olarak ele alınması ve sağlık hizmetlerinin bu açıdan yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu çalışmanın, daha büyük bir örneklem büyüklüğü ile ve Türkiye'nin değişik bölgelerinde değerlendirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bronşiyal hastalıklar, astım

DIFFICULTIES EXPERIENCED BY THE ASTHMATIC PATIENTS

Öz

Asthma is an important national health priority because of its high and increasing prevalence, high morbidity and mortality and also direct and indirect costs. Chronic diseases like asthma have a great impact on the everyday life of patients. The purpose of this descriptive study was to determine the difficulties experienced by the asthmatic patients in Southern Turkey. The sample was composed of 105 asthma patients who had been receiving medical therapy in an university hospital. Data were collected through a demographic data form and the questionnaire about the asthma patients' physical, psychological, social, economic and treatment-related difficulties. Data analysis was performed using SPSS 20.0 for Windows. Descriptive statistics were used to define the characteristics of the asthma patients' and responses related to the experiences and the main variables. The asthma patients in the sample averaged 55.68 years of age and included most patients who were female (61.9%), married (77.1%), housewife (47.6%) and had completed primary education (40%). Physical difficulties experienced by the asthmatic patients were dyspnea (85.7%), wheezing (82.9%), tiredness (82.9%), cough (76.2%), psychological difficulties were sadness (67.6%), anxiety (64.8%), anger (59.0%), social difficulties were problem of entering to the closed /crowded places (65.7%), problem of visiting to their relatives / friends (47.6%), economical difficulties were loss of income (36.2%), inability to pay for expensive drug charges (30.5%), treatment-related difficulties were problem of receiving enough information about the asthma attack (48.5%), problem of receiving enough information about the treatment (32.3%). The information gathered from this study led us to reevaluate the healthcare services for asthmatic patients to improve physical, psychological, and social aspects of the nursing care as a whole. This study should be further evaluated with a larger sample size, and in different regions in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Bronchial diseases, asthma

Kaynakça

• 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıklarını (Astım - KOAH) Önleme Ve Kontrol Programı (2009 - 2013) Eylem Planı, Ankara, 2009. Erişim tarihi: 01 Mart 2012. Available from: www.saglik.gov.tr/.../1.../turkiye-khh-astimkoah-onleme-ve-kontrol...
• 2. Bigby TD. Astım: Klinik Preteztasyon ve Tanı. In: Akyüz Ç. (ed). Göğüs Hastalıklarında Klinik Problemler El Kitabı. Altıncı Baskı. İstanbul: Medikal Yayıncılık, 2008: 265-69.
• 3. Türk Toraks Derneği Astım Tanı ve Tedavi Rehberi 2010. Erişim tarihi: 09 Mart 2012. Available from: www.toraks.org.tr
• 4. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Ve Kronik Durumlar Daire Başkanlığı. Astım ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının Tanı ve Tedavisinde I. Basamak Hekimler İçin Hizmet İçi Eğitim Modülü. Eğitimci Rehberi, Haziran 2010, Ankara. Erişim tarihi: 09 Mart 2012. Available from: www.saglik.gov.tr/HM/dosya/1-66816/h/ rehber.pdf
• 5. Türk Toraks Derneği. Dünya Astım Günü. Erişim tarihi: 21 Mart 2013. Available from: www.toraks.org.tr/.../2442012102213-TTDDunya-Astim-Gunu-Basin- Bildirisi-2012.doc
• 6. Yorulmaz F, Çetin C. Halk Sağlığı açısından allerji ve allerjik hastalıklar (Allergy and allergic diseases regarding public health). T Klin Tıp Bilimleri 2001; 21: 216-22.
• 7. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010. Ankara, 2011. Erişim tarihi: 01 Mart 2012. Available from: www.tusak.saglik.gov.tr/ saglik_istatistikleri_yilligi_2010.pdf
• 8. Karakaya G. Atopi, allerji ve astım. In: Karakaya G, Kalyoncu AF (eds). Astım ve Eşlik Eden Durumlar. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi, 2004 : 25–31.
• 9. Global Initiative for Asthma (GINA). Global strategy for asthma management and prevention. Erişim tarihi: 01 Eylül 2011. Available from: http://www.ginasthma.org.
• 10. Bayındır Ü, Erkan F, Kalyoncu F, Mısırlıgil Z, Türktaş H. Ulusal Astım Tanı ve Tedavi Rehberi. Toraks Derneği Astım Çalışma Grubu. Toraks Dergisi 2000;1(Ek 1):3-31.
• 11. Rabe KF, Adachi M, Lai CK, Soriano JB, Vermeire PA, Weiss KB et al. Worldwide severity and control of asthma in children and adults: the global asthma insights and reality surveys. J Allergy Clin Immunol 2004;114: 40–7.
• 12. Adams RJ, Fuhlbrigge A, Guilbert T, Lozano P, Martinez F. Inadequate use of asthma medication in the United States: results of the asthma in America national population survey. J Allergy Clin Immunol 2002;110: 58–64.
• 13. Barnes PJ, Johnson B, Klim JB. The costs of asthma. Eur Respir J 1996; 9: 636–42.
• 14. Bavbek S, Mısırlıgil Z, Study Group* A breath for health: an exploratory study in severe asthma patients in Turkey. Allergy 2008; 63:1218-27.
• 15. Bozkurt N, Bozkurt Aİ, Taş E, Çatak B. Denizli il merkezinde 15 yaş ve üzeri nüfusta astım prevalansı. Toraks Dergisi 2006; 7 (1): 5-10.
• 16. Daloğlu G, Özkurt S, Evyapan FF, Kıter G, Zencir M, Başer S. Denizli il merkezindeki 20–49 yaş grubu erişkinlerde astım semptom prevalansı ve etkileyen risk faktörleri. Toraks Dergisi 2006; 7(3): 151-5.
• 17. Özkan S, Durnaz Z, Demir T, Gemicioğlu B. KOAH ve astım hastalarında fonksiyonel performans ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Solunum 2007; 9 (3): 158-66.
• 18. Vamos M, Kolbe J. Psychological factors in severe chronic asthma. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry 1999; 33: 538-44.
• 19. Kocaman N. Tıbbi hastalığa psikososyal tepkiler. İst Tıp Fak Derg 2008; 71: 52-8.
• 20. Güzelhan Y, Öztürk M, Çalışkan M. ve ark. Astımlı Hastalarda Depresyon Sıklığı ve Şiddeti. Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi Kongre Kitabı, İstanbul 1999; 365-8.
• 21. Grendell RN. Psychologic aspects of physiologic illness. In: Fortinash KM, Holoday-Worret PA (eds). Psychiatric Mental Health Nursing. 2nd ed. St. Louis: Mosby Year Book, 2000: 709-24.
• 22. Kelleci M, Doğan S. Fiziksel hastalıkla birlikte depresyonu olan hastalara hemşirelerin yaklaşımlarının incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2001; 2 (3): 161-8.
• 23. Aydın N, Gürel D, Vural A, Vargel S. Bronşial astım hastalarında depresyon ve anksiyete varlığı. T Klin Allerji-Astım 2002; 4: 119-24.
• 24. Kuran G, Gürses HN, Okumuş G, Yıldız A, İşsever H. Astımlı hastalarda obezite. Solunum 2008; 10 (Suppl 2): 68-87.
• 25. Güzelhan Y, Çöpür M, Çalışkan M. ve ark. Astımlı hastalarda kaygı düzeyleri. KonsültasyonLiyezon Psikiyatrisi Kongre Kitabı, İstanbul 1999; 365-8.
• 26. Kaplan HI, Sadock BJ. Pocket Handbook of Clinical Psychiatry. In: Abay E. (ed). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi, 1999: 177-89.
• 27. Goodwin RD, Pine DS. Respiratory disease and panic attacks among adults in the United States. Chest 2002; 122: 645-50.
• 28. Alicia E, Meuret JT, Ehrenreich DB, Pincus TR. Prevalence and correlates of asthma in children with internalizing. Depression and Anxiety 2006; 23: 502-8.
• 29. Sandberg S, Patch JY, Ahola S, McCann DC, McGuinness D, Hillary CR. The role of acute and chronic stress in asthma attacks in children. Lancet 2000; 356: 982-7.
• 30. Ünlü M, Aygündüz M, Acar A, Ünal Ş, Akkaya A, İstanbullu O. Astımlı hastalarda psikolojik semptomların değerlendirilmesi gerekli midir? Solunum Hastalıkları 2000; 11 (2): 119-25.
• 31. Centanni S, Di Marco F, Castagna F, Boveri B, Casanova F, Piazzini A. Psychological issues in the treatment of asthmatic patients. Respir Med 2000; 94: 742–9.
• 32. Nejtek VA, Brown ES, Khan DA, Moore JJ, Van Wagner J, Perantie DC. Prevalence of mood disorders and relationship to asthma severity in patients at an inner-city asthma clinic. Ann Allergy Asthma Immunol 2001; 87: 129–33.
• 33. Ten Brinke A, Ouwerkerk ME, Bel EH, Spinhoven P. Similar psychological characteristics in mild and severe asthma. J Psychosom Res 2001; 50:7–10.
• 34. Rimington LD, Davies DH, Lowe D, Pearson MG. Relationship between anxiety, depression, and morbidity in adult asthma patients. Thorax 2001; 56: 266–71.
• 35. Kelleci M. Fiziksel hastalıkla birlikte depresyonu olan hastaların hemşirelik bakımı. İ.Ü.F.N. Hem. Derg 2007; 15 (58): 54-60.
• 36. Bousquet J, Ansotegui IJ, van Ree R, Burney PG, Zuberbier T, van Cauwenberge P. European Union meets the challenge of the growing importance of allergy and asthma in Europe. Allergy 2004; 59: 1-4.
• 37. Accordini S, Bugiani M, Arossa W, Gerzeli S, Marinoni A, Olivieri M, et al. Poor control increases the economic cost of asthma. A multicentre population-based study. Int Arch Allergy Immunol 2006; 141: 189–98.
• 38. Dockrell M, Partridge MR, Valovirta E. The limitations of severe asthma: the results of a European survey. Allergy 2007; 62: 134–41.
• 39. Aydın Ö, Öner EF, Turan V, Yıldız B, Elmas TŞ, Sönmez N, ve ark. Astımda direkt maliyeti etkileyen faktörler 8 yılda değişti mi? Asthma Allergy Immunol 2009; 7: 118-25.
• 40. Yılmaz A, Erkan F. Astımda maliyet-etkinlik analizleri. Türk Toraks Dergisi 2002; 3 (1) : 70-4.
• 41. Beyhun NE, Çilingiroğlu N. Hastalık maliyeti ve astım (Asthma and cost of illness), Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52 (4): 386-92.