Halifede Aranan Şartlardan Biri Olarak Kureyşliliğin Kavmiyetçilik ile İlişkilendirilmesine Eleştirel Bir Yaklaşım

Yıl 2020, Sayı: 35, 191 - 213, 30.04.2020

Abdurrahim Şen

Öz

Hz. Peygamber’in (s.a.v) vefatının ardından İslam toplumunun karşı karşıya kaldığı ilk ihtilaf kimin halife olacağı meselesi idi.** Hz. Peygamber’in (s.a.v) halefini ve İslam toplumunun halifesini seçmek üzere yaşanan bu ihtilafın mihver konularından birisi halifenin Kureyşliliği meselesi olmuştur. İslam bilginleri de İslam toplumunun kamu otoritesine en üst düzeyde başkanlık eden hilâfet makamına verdikleri önemden dolayı, ümmetin işlerini siyaset edebilmesi ve yönetim sorumluluğunu deruhte edebilmesi için bu kurumun başında bulunacak halife ile ilgili bir takım şartlar belirlemişlerdir. Halifede Müslüman, mükellef ve erkek olma, ilim, adalet ve kifâyet sahibi olma şartlarının yanında bir de Kureyşli olma şartını aramışlardır. Bu şart halifede olmazsa olmaz şartlardan mıdır? Şayet öyle ise kıyamete kadar geçerli midir? Kureyşlilik şartı belirli bir kabileye mi yoksa belirli bir özelliğe mi işaret etmektedir? Bu konular bu çalışmada Mehmet Said Hatiboğlu’nun “Hilâfetin Kureyşliliği” adlı kitabında yer alan bazı iddialar çerçevesinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Hilâfet, Kureyşlilik, Kavmiyetçilik, İktidar, Güç, Nüfuz.

A Critical Approach to the Relationship between the Nationalism Claim and Being Qurayshi, Which is an Optional Condition of the Caliph(ate)

Öz

Subsequent to the death of the Prophet (pbuh), the first controversy the Muslim nation had to deal with, was the issue of whom to assign as a Caliph. One of the pivotal topics in this controversy of electing the successor to the Prophet (pbuh) and the Caliph of the Muslim Nation was the issue of a Quraishian Caliph. Islamic scholars gave priority to the Caliphate since it is the highest leading position in the Muslim Nation’s public authorits. Thus they determined a number of prerequisites required for the Caliph in office, in order to manage the Ummah’s affairs and to fulfil his responsibilities in governing. In addition to the basic requirements of being a Muslim, liable and male, possessing knowledge, justice, and competence, they also demanded the prerequisite of being Quraishian. Is this prerequisite an obligatory requirement? If so, is it valid till Doomsday? Does the prerequisite of being Quraishian imply a certain clan or a certain feature? This work is going to examine these issues with regard to some assertions stated in Mehmet Said Hatiboğlu’s book “Hilâfetin Kureyşliliği” (The Quraishian Caliphate)

Anahtar Kelimeler

Caliphate, Quraishian, Nationalism, Government, Power, Influence