Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali Arasındaki İlmî İlişki: el-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme

Yıl 2020, Sayı: 35, 429 - 454, 30.04.2020

Öz

Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767) Zeyd b. Ali’den (ö. 122/740) ilim aldığı hatta ona iki yıl talebelik yaptığı, ülkemizde yapılan özellikle Ebû Hanîfe konulu araştırmalarda yaygın olarak dile getirilen bir iddiadır. Bu makalede, ilk olarak, bu kanaatin kaynağı sorgulandı. Daha sonra söz konusu iddia, Zeyd b. Ali’ye isnat edilen el-Mecmû‘u’l-fıkhî adlı eserdeki bir rivayet esas alınarak tarihsel veriler ışığında değerlendirilmeye çalışıldı. Makalede yapılan belli başlı tespitler şunlardır: el-Mecmû‘daki rivayet dışında, ilk dönem kaynaklarda Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali arasındaki ilmî ilişkinin niteliğini açıklayıcı bir nakil bulunmamaktadır. Genel tarih, menakıb ve ilk dönem Zeydî kaynaklardaki bilgilerden anlaşıldığına göre Ebû Hanîfe, Zeyd b. Ali’yle görüşmüş, onun konuşmalarını dinlemiş ve üstün kişilik özelliklerini fark ederek ona saygı göstermiştir. Fakat onun Zeyd b. Ali’ye öğrencilik yaptığı iddiası doğru gözükmemektedir. Zira ikisi arasında Kûfe’deki buluşmadan önce karşılıklı bir tanışma ve görüşme olduğuna dair bir bilgi yoktur. Ebû Hanîfe, Zeyd’le tanışmadan önce de, Kûfe’de tanınan ve Zeyd b. Ali’nin arkadaşları tarafından ilmî otoritesi takdir edilen meşhur bir fakihtir. Ne Zeyd b. Ali’nin daimi ikamet yeri olan Hicâz’da ne de Ebû Hanîfe’nin yaşadığı Kûfe’de, iki imam arasında, iki yıllık öğrencilik iddiasını doğrulayabilecek bir birliktelik dönemi tespit edilememiştir.

العلاقة العلمية بين الإمامين أبي حنيفة وزيد بن علي: بحث تحليلي في سياق رواية في المجموع الفقيهي

Yıl 2020, Sayı: 35, 429 - 454, 30.04.2020

Öz

كثيرا ما يذكر على نطاق واسع في الدراسات الإسلامية في بلدنا عن الإمام أبي حنيفة متابعا لبعض البحوث العربية الإسلامية أنّه أخذ العلم عن الإمام زيد بن علي وتتلمذ له سنتين. في هذه المقالة تم أوَّلا استجواب مصدر هذا الادعاء في المراجع التاريخية والزيدية، ثم نوقش هذا الادعاء في ضوء البيانات التاريخية مستندا إلى رواية في كتاب المجموع الفقهي للإمام زيد بن علي. بعض نتائج هذا البحث هي: لا توجد معلومات تشرح طبيعة العلاقة العلمية بين أبي حنيفة وزيد بن علي غير رواية أبي خالد الواسطي عن زيد بن علي التي تُخبر عن حضور أبي حنيفة إلى زيد بن علي والمحادثة بينهما. كما هو مفهوم من المعلومات الواردة في المراجع التاريخية والزيدية التقى أبو حنيفة بزيد بن علي، واستمع إلى خطبه، واحترمه من خلال التعرف على سمات شخصيته المتفوقة ولِحبّه لأهل البيت. ومع ذلك، فإن الادعاء بأنه أخذ العلم عن زيد بن علي وتتلمذ له سنتين لا يبدو صحيحًا. لأنه لا توجد معلومات عن اللقاء المتبادل والاجتماع بينهما قبل لقائه بزيد بن علي في الكوفة التي أتى إليها لخروجه على هشام بن عبد الملك. وكان أبو حنيفة فقيها مشهورا يُحترم ويعرف من قِبل أصحاب زيد بن علي قبل حضوره إليه في الكوفة والمحادثة بينهما. علاوة على ذلك، لم نستطع أن نحدد فترة الارتباط بين هذين الإمامين التي يمكن أن تحقق علاقة طلابية بينهما لمدة عامين في منطقة الحجاز، التي هي المقر الدائم لزيد بن علي، ولا في الكوفة التي يعيش فيها أبو حنيفة

Toplam 0 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Eren Gündüz Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2020
Gönderilme Tarihi 1 Kasım 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Sayı: 35

Kaynak Göster

APA Gündüz, E. (2020). Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali Arasındaki İlmî İlişki: el-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi(35), 429-454.
AMA Gündüz E. Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali Arasındaki İlmî İlişki: el-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. Nisan 2020;(35):429-454.
Chicago Gündüz, Eren. “Ebû Hanîfe Ile Zeyd B. Ali Arasındaki İlmî İlişki: El-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 35 (Nisan 2020): 429-54.
EndNote Gündüz E (01 Nisan 2020) Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali Arasındaki İlmî İlişki: el-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 35 429–454.
IEEE E. Gündüz, “Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali Arasındaki İlmî İlişki: el-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 35, ss. 429–454, Nisan 2020.
ISNAD Gündüz, Eren. “Ebû Hanîfe Ile Zeyd B. Ali Arasındaki İlmî İlişki: El-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 35 (Nisan 2020), 429-454.
JAMA Gündüz E. Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali Arasındaki İlmî İlişki: el-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. 2020;:429–454.
MLA Gündüz, Eren. “Ebû Hanîfe Ile Zeyd B. Ali Arasındaki İlmî İlişki: El-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 35, 2020, ss. 429-54.
Vancouver Gündüz E. Ebû Hanîfe ile Zeyd b. Ali Arasındaki İlmî İlişki: el-Mecmû‘u’l-Fıkhî’deki Bir Rivayet Bağlamında Bir İnceleme. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. 2020(35):429-54.