İslam Hukukunda Süt Akrabalığı

Yıl 2019, Sayı: 34, 341 - 358, 30.10.2019

Orhan Çeker

Öz

İnsanın varoluş sebebi olan aile ve bu ailenin işleyişi İslam’da önemli bir yere sahiptir. Birçok ayet ve hadis, neslin devamını sağlayacak olan çocukların terbiyesine, onların manevi yönden davranışlarına etki eden maddi/biyolojik gelişimleri için onların beslenmelerine dikkat edilmesine dair tavsiyeler içerir. Toplumun sağlığı aileye, ailenin sağlığı da anne-bebek irtibatına bağlıdır. Bu sebeple bebeklerin ilk iki yıldaki beslenmeleri İslam dini açısından oldukça önemlidir. Bu dönemde, bebeklerin öncelikle kendi annesinin sütü ile bulunamıyorsa başka annelerden temin edilen süt ile beslenmesi tavsiye edilmiştir. Kur’an ve hadislerde r-d-a’ = rada’ kavramıyla ifade edilen “süt emzirme” bebeğin hem öz annesinden hem de diğer kadınlardan emmesinin özel adı olmuştur. Kadınların kendi bebeklerinin dışındaki bebekleri emzirmeleri eski toplumlarda da var olan bir gelenekti. Anne fıtratına yerleştirilen bu süt emzirme duygusu, Kur’an ve Sünnet ile bazı ilkelere bağlanmış, eskiden beri var olan süt emzirme âdeti korunmuş ve bazı emzirme şekillerinin “süt akrabalığı” oluşturacağı belirtilmiştir. Bebeğin temel besin ihtiyaçlarını karşılayan ve onu çeşitli hastalıklardan koruyan anne sütü, Allah’ın belki de insanoğlunun çocukluk dönemi için yarattığı ve onun karakterini etkileyecek mucizevi bir gıda olması dolayısıyla süt akrabalığı, kan akrabalığı gibi “sürekli evlenme engelleri” içerisinde zikredilmiştir. Bu makalede ister annenin rahatsızlığı sebebiyle isterse herhangi bir bulunmaksızın başka bir anneden süt emen bebeğin süt akrabalık durumları, “Neseben haram olanlar, sütten de haram olur” hadisinin delaletiyle klasik fıkıh kitaplarında yer verilen temel bilgilere üç tane daha ilke ilave edilmek suretiyle ve süt emzirme konusundaki çağdaş uygulamalarla oluşabilecek evlenme engelleri örneklerle izah edilerek, konunun daha iyi anlaşılması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam hukuku, rada’, sütanne, süt akrabalığı, mahremiyet

Milk Kinship In Islamic Law

Öz

The family, the reason for human existence, and the functioning of this family have an important place in Islam. Many verses and hadiths include advice on the upbringing of the children who will ensure the continuation of the generation, and the attention to their nutrition for their material / biological development, which affects their spiritual behavior. The health of the community depends on the family and the health of the family depends on the mother-baby connection. For this reason, feeding of babies in the first two years is very important for the Islamic religion. In this period, it was recommended that babies should be fed with milk obtained from other mothers if they cannot be found with their own mother’s milk. In the Qur’an and hadiths, “r-d-a = rada”, which is expressed with the concept of “milk breastfeeding olm, has been the special name of the baby sucking from its mother and other women. It was a tradition in the old societies that women breastfeeded babies other than their own. This breastfeeding tradition in the nature is connected to some principles with the Qur’an and Sunnah. It was also stated that such breastfeeding would constitute “milk kinship”. On the other hand, milk kinship and blood kinship are mentioned in “barriers to continuous marriage.. Breast milk that meets the nutritional needs of the baby and protects it from various diseases is a miraculous food created by God for human beings. In this article, it is aimed to better understand the subject by explaining the mothers’ excuse or the kinship status of children who voluntarily take milk from another mother, the basic information obtained from classical fiqh books and the marital barriers that may arise with contemporary practices in breastfeeding.

Anahtar Kelimeler

Islamic law, al-Radaah, Foster-mother, Milk-kinship, Privacy