Analysis, Redaction and Translation of Risala Fi Ma’na al-Istihsan Wa’l-Qiyas of Pirizada

Yıl 2019, Sayı: 33, 1 - 18, 30.04.2019

Hasan Özer

Öz

Pirizada, who was one of the XVIIth century Ottoman scholars and mostly known as the Mecca judge, lived in the period of seven Ottoman sultans, first Ahmed I, and respectively, Mustafa I, Osman II, Murad IV, Sultan Ibrahim, Mehmed IV and Suleiman II. Pirizada, who was living in a period when the stability began to deteriorate, also had its share from the negativity of that period and was dismissed from the title of Mecca judge in 1672. He has written more than one hundred works, most of which were of booklet genre. He wrote his studies especially on the questions that were asked to him. From this point of view, it is understood that Pirizada was a competent legist who produced solutions to the problems of his period. His works contributed to the Islamic legal literature. His booklet described in this article is also one of them.

Anahtar Kelimeler

Istihsan, Pirizada, Qiyas, Mecca, the Judge.

Pîrîzâde’nin Risâle fî Ma‘ne’l-İstihsân ve’l-Kıyâs Adlı Eserinin Tahlil, Tahkik ve Tercümesi

Öz

Osmanlı’nın XVII. yüzyıl âlimlerinden olan ve daha ziyade Mekke kadısı diye bilinen Pîrizâde, ilki I. Ahmed ve sırasıyla I. Mustafa, II. Osman, IV. Murad, Sultan İbrahim, IV. Mehmed ve II. Süleyman olmak üzere yedi Osmanlı sultanının döneminde yaşamıştır. İstikrarın bozulmaya başladığı bir dönemde yaşayan Pîrizâde o dönemin olumsuzluğundan kendisi de nasibini almış ve 1672 yılında Mekke kadılığından azledilmiştir. Çoğu risâle türünde olmak üzere yüzün üzerinde eser telif etmiştir. Özellikle çalışmalarını kendisine sorulan sorular üzerine kaleme almıştır. Buradan hareketle Pîrîzâde’nin döneminin problemlerine çözüm üreten yetkin bir hukukçu olduğu anlaşılmaktadır. Yazdığı eserler İslam hukuk literatürüne katkı sağlamıştır. Bu yazıda tanıtımı yapılan risâlesi de onlardan biridir.

Anahtar Kelimeler

İstihsân, Pîrîzâde, Kıyas, Mekke, Kâdî