İsa b. Eban’ın Âm, Hâs ve Âm’ın Tahsisiyle İlgili Görüşleri

Yıl 2019, Sayı: 33, 19 - 37, 30.04.2019

Alpaslan Alkış

Öz

Hanefî mezhebinin usûlünün oluşumunda öncü rolü olan İsa b. Eban, İmam Muhammed’in öğrencisi olmuş ikinci nesil mütekaddimûn fukahâdandır. Îsâ b. Ebân, İmam Muhammed’in öğrencileri arasında kaynaklarda usul ve fürûa dair görüşlerine en çok yer verilen âlimlerden biri olmuştur. Hanefî usul kitaplarında onun görüşleri özellikle sünnet-hadis ve âmm’ın tahsisi bahislerinde nakledilmiştir. İsa b. Eban Hanefî usulünün de daha sonra Hanefî görüşü haline gelen birçok usul kaidesini de ortaya koyan kişi olmuştur. Ayrıca İsâ b. Ebân, kendisinden önceki mezhep imamlarının görüşlerini benimsemekle birlikte onlardan farklı yaklaşımları ve kendine özgü metodu olan bir usulcü olarak tanınmıştır. Ancak İsa b. Eban’ın eserleri günümüze ulaşmamıştır. Bu nedenle fıkıh usûlüne ait görüşlerine çoğunlukla Cessâs’ın el-Fusûl fi’l-Usûl eserinden ulaşılmıştır. İsa b. Eban’ın, fıkıh usulündeki âm ve hâs hakkındaki görüşleri ile âm’ın tahsisi ve âm ile hâs’ın tearuz durumları bu çalışmada incelenmeye konu edinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İsa b. Eban, Cessâs, İslam Hukuk Usûlü, Âm, Hâs

The Opinions of Isa b. Aban About Umum, Khusus and Takhsis of Umum

Öz

Isa b. Aban who is a pioneer in the formation of the methodology of the Hanafi school of law, is the second generation of the earlier muslim jurists. Isa b. Aban became one of the most prominent figures among the students of Imam Muhammad in terms of reference to his views on methodology and furu al-fiqh. His views were related in books of Hanafi fiqh, particularly in reference to sunnah-hadith and takhsis of umum. Isa b. Aban was the scholar who put forward many views which later became the view of the Hanafi school in general. In addition, although Isa b. Aban adopted the views of the previous imams, he is also recognized as a scholar with different approaches and distinctive methods. However, Isa b. Aban’s works have not reached the present day. For this reason, his views and opinions were mostly conveyed by al-Jassas in his work al-Fusul fi al-usul. This paper deals with Isa b. Aban’s views on umum and khusus, takhsis of umum and the unclearity between umum and khusus in general.

Anahtar Kelimeler

Isa b. Aban, Jassas, lslamic Jurisprudence, Umum, Khusus