Kameri Ayların Tespitinde Hesap Metodunun Meşruiyeti ve Uluğbey Takvimi

Yıl 2018, Sayı: 31, 443 - 467, 30.04.2018

Abdullah Acar

Öz

İslam dünyasında Ramazan ayının başlangıcı, bayram günleri ve Hac ibadetinin temel şartı olan Arafat vakfesi gününün tespiti, ayın hareketlerine göre ayarlanmaktadır. İbadetlerin sıhhatine doğrudan etki ettiğinden, bu günlerin doğru tespit edilmesinde kullanılması gereken yöntemlerden “hesap mı, ru’yet mi?” meselesi geçmişten günümüze hep müzakere/mütalaa konusu olmuştur. Bu konuda, “ay ve güneşin hesapla döndüğü” nü bildiren ayetten hareketle hesabı önceleyenler olduğu gibi, “biz hesap bilmeyiz, ayı görün oruç tutun, ayı görün bayram edin” hadis-i şerifini delil sayanlar da “ru’yet”i öncelemektedirler. Güneş ve ay hareketlerini inceleme sahasındaki ilerlemeler neticesinde İslam dünyasında bu özel günlerin hesap ile tespit edilmesinin gerekliliğini savunanlara mukabil, Hz. Peygamberin kendi vefatından sonraki bilimsel gelişmeleri mucizevi şekilde bilmesine rağmen ru’yeti tavsiye eden hadis-i şerifin ihmal edildiği, dolayısıyla onun mübarek ağızlarından sadır olan hadislerin her çağda geçerli olduğu düşüncesini savunanlar bulunmaktadır. Bu makalede, hesaba itibar etmenin meşru olup olmadığı, hesaplama yöntemi konusundaki tarihi süreç ve Uluğbey’in hesap konusunda geliştirdiği takvim üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hilal, Hesap, Ru’yet-i Hilal, Kameri Takvim, Uluğbey

Acceptance of Calculation for Detection of Lunar Months and Calendar of Ulugh Beg

Öz

In the Islamic world, the beginning-end of the month of Ramadan and the days of Eid ul-Adha and especially the determination of the Day of Arafa which is the basic rule of the pilgrimage are arranged according to the movements of the moon. For the correct identification of these days, as it directly affects the accuracy of worship, the methods that should be used has always been a problem. In this regard, while in Qur’an it is mentioned that “the moon and the sun return in a calculation”, in the hadith-i sheriffs “We do not know the account, see the moon and fast, see the moon and hold the feast” said. It seems as if there is a contradiction between the two definite holy source(nass). In line with the current discoveries, against those who advocate the necessity of determining these special days by using calculation, there are others who put into words that in the hadith-i sheriffs “ruîet” is neglected and although Prophet Muhammad knows that there will be the progress in science in the future he puts the condition of visual observation of the month and the fact that the hadiths which are stately in his blessed mouth are valid in every age. In this article, it will be emphasized whether to accredit calculation is legitimate and the calendar developed by Ulugh Beg.

Anahtar Kelimeler

Crescent, Calculation, Lunar Months, Ulugh Beg