Hanefî Usûl Muhtasarlarının Gelişimi: (I) Usûlü’l-Pezdevî ve Hanefî Usûlündeki Yeri

Yıl 2017, Sayı: 30, 487 - 526, 30.10.2017

Mehmet Boynukalın

Öz

Hanefî usûl eserleri içinde muhtasar metinler ayrı bir öneme sahiptir. Usûl ilminin nesilden nesile eğitim yoluyla intikali büyük ölçüde bu metinler üzerinden sağlanmıştır. Dolayısıyla bu metinlerin çeşitli yönlerden incelenmesi önem arzetmektedir. Bu metinlerin ilki ve en önemlilerinden birisi, müellifi Fahrülislam el-Pezdevî’ye (482/1089) nisbet edilerek adlandırılan Usûlü’l-Pezdevî’dir. Hanefî usûl tarihinde önemli bir yere sahip olan Usûlü’l-Pezdevî üzerine ihtisar ve şerh tarzında pek çok çalışma yapılmış ve bu metin kendisinden sonra yazılan Hanefî usûl metinleri ve eserleri üzerinde önemli ölçüde müessir olmuştur. Biz bu makalede Usûlü’l-Pezdevî’nin usûl tarihindeki yeri, sistematiği ve ayırt edici bazı özelliklerini tespit ve tahlil edeceğiz. Ayrıca bu eseri bazı yönlerden Serahsî (483/1090) ve Ebu’l-Yüsr el-Pezdevî’nin (493/1100) çalışmalarıyla mukayese edeceğiz

Anahtar Kelimeler

Hanefî usûlü, usûl muhtasarları, Pezdevî, usûl tarihi

تطور المختصرات الأصولية الحنفية: ) 1( أصول البزدوي ومكانته في أصول الأحناف

Öz

The Development of The Hanafi Methodology Compendiums: (I) Usûl al-Pazdawi and its Place in Hanafi Methodology

Öz

Compendiums have a special place within the Hanafi law methodology. Transmission of Hanafi methodology has been provided largely through these texts, from generation to generation through education. Therefore, it is important to examine these texts from various directions. One of the most important of these texts is Usûl al-Pazdawi, which is named after the author Fakhr al-Islam al-Pazdawi (482/1089). Much work has been done on the Usûl al-Pazdawi -which has an important place in the history of Hanafi methodology- in the form of summary and commentary, and this text has had a significant influence on Hanafi methodology texts and works written afterwards. In this article we will observe the place of Usûl al-Pazdawi in the history of methodology, and analyze its systematical approach and some distinctive features of this work. We will also compare this work in some ways with the works of Sarakhsi (483/1090) and Ebu’l-Yusr al-Pazdawi (493/1100).

Anahtar Kelimeler

Hanafi methodology, usûl compendiums, Pazdawi, history of methodology