Farklı mezheplere hatta aynı mezhebe mensup fakihlerin zaman zaman başkalarına ve özellikle mezhep imamlarına nispet ettikleri görüşlerin kendilerine ait olmadığı (hatalı nispette bulundukları) gerek klasik literatürde gerekse günümüz çalışmalarında gündeme getirilmiş olup bunların örneklerine “Giriş” kısmında değinilecektir. Makalede bu konuya sistematik bir bakışa imkan verecek bir tercih yapılmış, Hanefî mezhebinin önemli ve üzerine en çok şerh / hâşiye yazılmış kaynaklarından olan ve sık sık İmam Mâlik (v. 179/795) ve İmam Şâfiî’nin (v. 204/820) görüşlerini de zikreden Burhâneddîn el-Merğînânî’nin (v. 593/1197) el-Hidâye fî şerhi Bidâyeti’l-mübtedî adlı eserinde mezkûr imamlara nispet edilen görüşlerin incelenmesine yer verilmiştir. Bu inceleme sırasında, anılan iki imama bazen hatalı nispette bulunulduğu, bazen kendilerinden rivayet edilen birden fazla görüşten sadece birisine yer verildiği ve bu görüşlerin onların mezhebindeki râcih görüşle örtüşmediği tespit edilmiştir. Sadece müstensih hatası ile izah edilmesinin yeterli olmadığı görülen bu durumun neden kaynaklanmış olabileceği, ele alınan her bir meselede özel olarak incelenmiştir. Bazı el-Hidâye şârihlerinin Merğînânî’nin verdiği hatalı veya eksik bilgileri aynen aktarmış hatta bazen teyit sadedinde delillendirme gayretine girişmiş olmaları da böyle bir çalışmaya ihtiyaç bulunduğunu ortaya koymuştur
تتناول هذه المقالة الآراء التي أسندها خطأ الإمام برهان الدين علي بن أبي بكر المرغيناني إلى الإمامين الذي يُعدُّ من المصادر الثانوية للفقه الحنفي. و » الهداية في شرح بداية المبتدي « مالك والشافعي في كتابه أسندت العديد من الآراء إلى الإمامين سالفي الذكر ، ولكن بعضها لا يتناسب مع » الهداية « من المعلوم في الآراء الراجحة الواردة في المصادر الأساسية لهذين الامامين المذكورين. قدمنا المواضع تحت عنوانين: العبادات والمعاملات، فذكرنا اَوّلاً آراءَ مذهب الحنفية ثم آراء أئمة المذاهب الأخرى من مصادرهم الأصلية. في الخُطْوَة التالية تمَّ تحليلُ وتصحيحُ الآراء/ النسبة التي أسندها الإمام المرغيناني خطأ إلى إمام المذهب. وفي هذا السياق سُرِد الرأى المفتى به من كتبهم الأساسية. والنتيجة التي وصلنا إليها هي أن أسانيد المصنف الخاطئة لم تكن ناجمة عن خطأ المستنسخ بل رُبّمَا عن قلة وجود مصادر المذاهب الأخرى بحكم العصر الذي عاش فيه. ومن اللافت للنظر أن بعض شُرّاح الهداية نقلوا هذه المسائل الناقصة أو الخاطئة مباشرة بدون تدقيق أو تحقيق. وذهبوا أحيانا إلى تأكيد هذه الأخطاء والاستدلال على صحتها.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Ekim 2017 |
Gönderilme Tarihi | 1 Mayıs 2017 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 30 |