İslâm Hukukunda Kız Çocuğunun Miras Hakkı ve Cahiliye Döneminde Kız Çocuğunu Mirastan Mahrum Etmenin Günümüz İslâm Ülkelerindeki İz Düşümü

Yıl 2017, Sayı: 29, 261 - 297, 30.04.2017

İbrahim Yılmaz

Öz

Miras hukuku, insanın ölümünden sonra geride bıraktığı mallarının kime ait olacağını veya ölen kişinin mal varlığının taksim ve intikalini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Günümüzde demokratik hukuk devletlerinde kadınlar/kız çocukları, birçok alanda olduğu gibi mirasın taksiminde de erkeklerle eşit hak ve paya sahiptirler. İslâm miras hukukunda ise, ihtiyaç ve nimet-külfet dengesi gibi ilkelerden hareketle, mirasın taksiminde erkek ve kız çocukları arasında prensip olarak (bazı hallerde) ikiye-bir şeklinde bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre; İslâm miras hukukunda -oranları farklı da olsa- kadın da erkek gibi mirastan hak ve pay sahibidir. Diğer taraftan İslâm miras hukukunda cebrîlik/zorunluluk esas olduğu için mûrisin vârislerini mirastan mahrum etme hakkı olmadığı gibi, vârislerin de mirası reddetme yani hukuken sübutuna mani olma hakları yoktur. Bununla birlikte günümüz İslâm ülkelerinde, mûrislerin, şahsî veya örfî bazı gerekçelerden hareketle hibe, vasiyet, muvâzaalı satım (mûris muvâzaası) gibi yollarla tamamen veya kısmen kız çocuklarını mirastan mahrum etmeye yönelik tasarruflarda bulundukları ise bilinen bir gerçektir. Kanaatimizce, günümüz İslâm ülkelerinde, mûrislerin kız çocuklarını mirastan mahrum etme gerekçeleri ile İslâm öncesi Arabistan’da (Cahiliye Döneminde) kız çocuklarını mirastan mahrum eden zihniyet arasında bir benzerlik bulunmaktadır. Bu çalışmada; genel olarak İslâm hukukunda mirasın taksim ve intikali ile ilgili hukuki düzenlemeler, İslâm Hukukunda kız çocuğunun mirastaki payının erkek çocuğunun payından az olmasının gerekçeleri ve cahiliye döneminde kız çocuğunu mirastan mahrum eden zihniyetin günümüz İslâm ülkelerindeki iz düşümü üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

İslâm hukuku, miras, Kız Çocuğu, Cahiliye Hukuku, Mahrumiyet

Girl’s Heritage Right In Islamic Law and The Reflections of The Deprivation The Girls From The Heritage In The Pre-Islamic Period (Cahiliye) In Present-Day Islamic Countries

Öz

The law of heritage is a branch of law which organized goods to whom it belongs or division and inheritance of the deceased person’s property assets. Today, women and girls in democratic countries in the rule of law have equal rights and shares with men in the division of heritage as in many areas. In the case of Islamic inheritance law, moving from principles such as “need” and “ balance of blessings-obligation”, in principle, arrangement in a form “two-to-one” was made between male and female children in division of inheritance. According to this arrangement in Islamic inheritance law, although in different ratios, woman or girl have rights and shares from the heritage as men. On the other hand, because of that the obligation is essential in Islamic inheritance law, as there is no right for the legator to debar his/her inheritors legally; there is no right for inheritors to refuse the heritage legally. Along with that in today’s Islamic countries, due to some reasons special or personal and customary missing, the applications aiming of deprivation the female heirs from inheritors are well known fully or partially through donation, testament and fictitious sales. In our opinion, there is a similarity between the basic reason for kidnapping property from the girls in present-day Islamic countries and the valid mentality depriving the girls of inheritance in Arabia before Islam. In this article, emphasized on the legal arrangements concerning the division and transfer of inheritance in Islamic law and the reasons for the female child’s share of inheritance to be less than the share of the male child or the reasons for the male child’s share of inheritance to be twice the share of the female child and the reflections of the mindset that has led the girls to deprive the heritage in the pre-Islamic period (Cahiliye) in present-day Islamic countries

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Heritage, Girl, Cahiliye Law Before İslam, Deprivation/Debaration