Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi Suçu (TCK m 280)

Year 2019, Volume: 77 Issue: 2, 999 - 1040, 31.12.2019

Levent Emre Özgüç

Abstract

Bu çalışmada, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 280. maddesinde düzenlenen “Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi” suçu ele alınmaktadır. Suç kanunun ikinci kitabının “Millete ve Devlete Karşı Suçlar” başlıklı dördüncü kısmının “Adliyeye Karşı Suçlar” başlıklı ikinci bölümünde yer almaktadır ve 765 sayılı mülga Türk Ceza Kanunu’nun “Cürmü Haber Vermekte Zühul” başlıklı 530. maddesinin karşılığıdır. 5237 sayılı TCK m 280 uyarınca, görevi sırasında belirtisiyle karşılaştığı bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen veya bildirimde gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır. Suç tanımında bildirim yükümlülüğünün doğmasına neden olacak suçlara ilişkin herhangi bir sınırlama yapılmamış olması sağlık mesleği mensuplarının oldukça geniş bir yükümlülükle karşı karşıya kalmasına sebep olmuştur. Suçun incelenmesi sırasında düzenlemeye ilişkin tartışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Bu kapsamda suçla korunan hukuki değerin ne olduğu, failin sahip olması gereken sağlık mesleği mensubu kavramının kimleri kapsadığı, aynı zamanda kamu görevlisi olan sağlık mesleği mensuplarının suç bakımından durumları, suç işlendiğini gösteren belirti kavramının anlamı, belge ve beyanların bu kapsamda olup olmayacağı, suçun olası kastla işlenip işlenemeyeceği, sağlık mesleği mensubunun sır saklama yükümlülüğü, tanıklıktan çekinme hakkı veya tedavi yükümlülüğünün suçta hukuka aykırılığı kaldıran neden sayılıp sayılmayacağı, TCK m 280 ile benzer yükümlülükleri düzenleyen suçlar arasındaki içtima ilişkisi gibi hususlar çözülmeye çalışılmıştır.

Keywords

Sağlık mesleği mensubu, Suçu bildirme yükümlülüğü, Adliyeye karşı suçlar, Sır saklama yükümlülüğü, Tanıklıktan çekinme hakkı

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almamıştır.

The Crime of Failure by Medical Professionals to Report an Offence (TCC Art. 280)

Abstract

The topic of analysis of this paper is the crime of “Failure by Medical Professionals to Report an Offence”, found in article 280 of the Turkish Criminal Code numbered 5237. The crime is situated in the second part, titled “Crimes against the Judiciary”, under the fourth section, titled “Crimes against the Nation and the State”, under the second book of the Code, and is the equivalent of Article 530 of the annulled Turkish Criminal Code numbered 765. Pursuant to Art. 280, medical professionals who encounter an indication pointing towards a crime in the course of their duties, and do not notify the authorities of that fact or show delay in their notifications, are punishable by imprisonment. The lack of any limitation concerning the encountered crime which would create the obligation to report caused the medical professionals to face an obligation of substantial extent. Throughout the analysis of the crime, the doctrinal discussions concerning the crime are evaluated. In this context, the topics such as the norm’s protected legal value, the scope of the term medical professional, the status of medical professionals in the public sector, the definition of the term indication in relation to the crime and whether documents and statements are included, whether the crime is committable by probable intent, whether the patient-doctor privilege, the right to be excused from testifying or the obligation to give treatment are justifications for the crime, and the rules of aggregation between TCC Art. 280 and similar crimes are explained.

Keywords

Medical professional, Obligation to report an offence, Crimes against the judiciary, Patient-doctor privilege, Right to be excused from testifying

References

• Akbulut B, Ceza Hukuku Genel Hükümler (5th edn, Adalet Yayınevi 2018)
• Arslan Ç and Azizağaoğlu B, Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi (Asil Yayın Dağıtım 2004)
• Artuk ME and Gökcen A, Ceza Hukuku Genel Hükümler (11th edn, Adalet Yayınevi 2017)
• Birtek F, Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat (Adalet Yayınevi 2015)
• Bulut P, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi’, Sağlık Hukuku Makaleleri (İstanbul Barosu Yayınları 2012)
• Çakmut ÖY, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi Suçu (TCK m 280)’ (2006) 12 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 1051 Centel N and Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (15th edn, Beta Yayınevi 2018)
• Centel N, Zafer H and Çakmut Ö, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar Cilt: I (4th edn, Beta Yayınevi 2017)
• Centel N, Zafer H and Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (10th edn, Beta Yayınevi 2017)
• Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (13th edn, Seçkin Yayıncılık 2018)
• Döner İ, ‘Suçu Bildirmeme Suçu (TCK m 278)’ (2005) 9 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 63
• Erbaş R, Türk Hukukunda ve Karşılaştırmalı Hukukta Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirme Yükümlülüğü (On İki Levha Yayıncılık 2015)
• Erdem MR, ‘Suçu Bı̇ldı̇rmeme Suçu (TCK m 278)’ [2009] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 105
• Erdoğan Y, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmeme Suçu’ [2009] Legal Hukuk Dergisi 1103
• Feyzioğlu M, Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanıklık (US-A Yayıncılık 1996)
• Fischer T, Beck’sche Kurz Kommentare - Strafgesetzbuch Und Nebengesetzen (57th edn, Verlag CH Beck 2009)
• Gökcen A, Belgede Sahtecilik Suçları (5237 s.Lı TCK. m 204-212) (Turhan Kitabevi 2006)
• Gökpınar M, ‘Ceza Sorumluluğunun Temeli: “Kast”’ [2008] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 198
• Gültekin Ö, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi’ (2016) 11 Terazi Hukuk Dergisi 103
• Güney N, Özdemir K and Balo Y, Türk Ceza Kanunu (Adil Yayınevi 2004)
• Güngör D, Resmi Belgede Sahtecilik Suçu (Yetkin Yayınları 2010)
• Hafızoğulları Z and Özen M, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar (US-A Yayıncılık 2010)
• Hakeri H, ‘Ceza Hukukunda Önemsiz Hareketler’ [2007] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 55
• Hakeri H, Tıp Hukuku (16th edn, Seçkin Yayıncılık 2019)
• Heintschel-Heinegg B, Strafgesetzbuch Kommentar (Verlag CH Beck 2010)
• İçel K, Suçların İçtimaı (Sermet Matbaası 1972)
• İçel K, ‘Görünüşte Birleşme (İçtima) İlkeleri ve Yeni Türk Ceza Kanunu’ (2008) 7 İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 35
• İplikçi HE, ‘Türk Ceza Hukukunda Suçu Bildirmeme Suçları’ (Ankara Üniversitesi 2010)
• Janis MW, Kay RS and Bradley AW, European Human Rights Law (Oxford University Press 2008)
• Joecks W, Studienkommentar Strafgesetzbuch (9th edn, Verlag CH Beck 2010)
• Karabulut F, Karapazarlıoğlu E and Tosun H, ‘Ceza Muhakemesinde Delil Kavramı ve Kovuşturma Sürecinde Hakimlerin Delil Algısı’ [2015] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 385
• Karan U, ‘Yaşam Hakkı’ in Sibel İnceoğlu (ed), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa (Avrupa Konseyi 2013)
• Keten A and others, ‘Acil Serviste Düzenlenen Adli Raporların Türk Ceza Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi’ (2011) 5 Turkish Medical Journal 94
• Koca M and Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (10th edn, Seçkin Yayıncılık 2017)
• Koca M and Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (4th edn, Seçkin Yayıncılık 2017)
• Kocasakal Ü, Suçu Bildirmeme Suçları (1st edn, Vedat Kitapçılık 2017)
• Kolcu S, ‘TCK’da Suçu Bildirmeme Suçu’ (İstanbul Kültür Üniversitesi 2014)
• Lackner K and Kühl K, Strafgesetzbuch Kommentar (26th edn, Verlag CH Beck 2007)
• Meran N, Açıklamalı-İçtihatlı Yeni Türk Ceza Kanunu (2nd edn, Seçkin Yayıncılık 2007)
• Nuhoğlu A, ‘Tıp Hukukunda Zaruret Halinin Sınırları’, Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları (Türkiye Barolar Birliği 2008)
• Öget M, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi (TCK 280)’ [2015] Leges İzmir Üniversitesi Sağlık Hukuku Dergisi 53
• Özbek VÖ and others, Ceza Muhakemesi Hukuku (8th edn, Seçkin Yayıncılık 2016)
• Özbek VÖ and others, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (8th edn, Seçkin Yayıncılık 2017)
• Özgenç İ, ‘Kast-Taksir Kombinasyonları’ (1998) 6 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 345
• Özgenç İ, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirme Yükümlülüğünün Kapsam ve Sınırları’ (Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu, 2008) <http://www.sdplatform.com/Dergi/169/ Saglik-meslegi-mensuplarinin-sucu-bildirme-yukumlulugunun-kapsam-ve-sinirlari.aspx> accessed 24 September 2019
• Özgenç İ, İrtikap, Rüşvet ve Görevi Kötüye Kullanma Suçları (Seçkin Yayıncılık 2013)
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14th edn, Seçkin Yayıncılık 2018)
• Özgüç LE, ‘Bireysel Başvuru İçtihatlarında Yaşam Hakkının Usuli Boyutu: Etkili Soruşturma Yükümlülüğü’ (2016) 10 Güncel Hukuk 32
• Öztürk B and others, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (11th edn, Seçkin Yayıncılık 2017)
• Öztürk B and Erdem MR, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku (16th edn, Seçkin Yayıncılık 2016)
• Schönke A and Schröder H, Strafgesetzbuch Kommentar (28th edn, Verlag CH Beck 2010)
• Şenol C, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü (CMK m 172/3) (On İki Levha Yayıncılık 2013)
• Soyaslan D, Ceza Muhakemesi Hukuku (6th edn, Yetkin Yayınları 2016)
• Tezcan D and others, İnsan Hakları El Kitabı (8th edn, Seçkin Yayıncılık 2019)
• Tezcan D, Erdem MR and Önok RM, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku (16th edn, Seçkin Yayıncılık 2018)
• Törenli Çakıroğlu M, ‘Hekimin Borçlarından Özel Olarak Sır Saklama Borcu’ (2010) 12 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 159
• Toroslu N, Ceza Hukuku Özel Kısım (5th edn, Savaş Yayınevi 2010)
• Toroslu N and Toroslu H, Ceza Hukuku Genel Kısım (21st edn, Savaş Yayınevi 2015)
• Ünver Y, ‘Hekimin Cezai Sorumluluğu’, Roche Sağlık Hukuku Günleri (Roche Müstehzarları Sanayi 2007)
• Ünver Y, ‘TCK’da Sağlık Personelinin Ceza Hukuku Sorumluluğuna Yol Açabilecek Hükümler’, Uluslararası II. Sağlık Hukuku Sempozyumu (On İki Levha Yayıncılık 2011)
• Ünver Y, TCK’da Düzenlenen Adliyeye Karşı Suçlar - İftira, Suç Uydurma, Suç Üstlenme, Yalan Tanıklık ve Bilirkişilik, İnfaz Kurumlarından Kaçma (5th edn, Seçkin Yayıncılık 2019)
• Üzülmez İ, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi Suçu’, Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları (Türkiye Barolar Birliği 2008)
• Yağlıdere UE, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi Suçu’ (2018) 6 Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 59
• Yaşar O, Gökcan HT and Artuç M, Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu Cilt VI (Adalet Yayınevi 2010)
• Yenisey F and Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (6th edn, Seçkin Yayıncılık 2018)
• Zafer H, ‘Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi Suçu (TCK m 280)’ (2013) 71 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 1327