Çekin İbrazında Mücbir Sebepler: COVID-19 Salgını Örneğinde TK M 811 Hükmünün Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 78 Sayı: 2, 417 - 430, 16.10.2020

Koray Demir

https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0006

Öz

Çekin ibrazında mücbir sebepler meselesi Türk Ticaret Kanunu’nun (“TK”) 811. maddesinde düzenlenmiştir. Mücbir sebep, niteliği itibariyle kişinin mücbir sebep süresince yükümlülüklerinin ifasını imkânsız hale getirmekte ve bu mükellefiyetlerinden geçici süreyle kurtulması sonucunu doğurmaktadır. Bu manada TK m 811 hükmünün özü, hamilin ibraz süresi içerisinde muhatap bankaya ödeme talebi ile başvuramamış olmasının bir mücbir sebebe dayanması halinde anılan sürelerin mücbir sebep ortadan kalkıncaya kadar uzayacağını öngörmekten ibarettir. Ancak tahlile konu hüküm şimdiye kadar yeterli uygulama alanı bulamamıştır; hükümde geçtiği haliyle hangi vakaların mücbir sebep olarak kabul edilebileceği, güncel Covid-19 salgınının bu kapsamda mücbir sebep olarak görülüp görülemeyeceği ve hükmün ikinci fıkrasında öngörülen ihbar ve kayıt şartının mutlak olup olmadığı gibi soruların cevaplanması gerekmektedir. Aynı şekilde Covid-19 salgını özelinde TK m 811 hükmünün 7226 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesi ile ilişkisinin de incelenmesi icap edecektir. Burada temsil olunan görüş uyarınca, güncel Covid-19 salgını TK m 811 hükmü anlamında bir mücbir sebeptir. Salgın nedeniyle çekin ibrazında yaşanabilecek gecikmeler dolayısıyla TK m 811 hükmünün uygulanması gerekir. 7226 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesi anılan hükmün yorumu ve tamamlanmasında kullanılabilir. TK m 811/2 hükmünde geçtiği haliyle ihbar ve kayıt şartı da mutlak değildir.

Anahtar Kelimeler

Çek, İbraz, İbraz süreleri, Mücbir sebep, İhbar ve kayıt şartı

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Force Majeure Events Affecting the Check Presentation: Evaluation of Article 811 TCC Using the Example of COVID-19 Pandemic

Öz

Force majeure events affecting the presentation of a check are regulated by Article 811 TCC. Force majeure events can generally be defined as events that (temporarily) make it impossible to fulfill any obligations, and thus, the obligations pend during the force majeure events. Article 811 TCC stipulates that the holder of a check affected by a force majeure event may present the check later without losing any of his or her rights. It reflects the general understanding of the force majeure institution and has been exercised in a few cases until now. Therefore, some questions, such as which events shall be deemed to be a force majeure event under the terms of Article 811 TCC, whether the coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic hinders the holders of a check to present it, and whether the notification and recording obligation of the holder as it is foreseen in the second paragraph of Article 811 TCC is absolute, are still unaddressed. The relation of Article 811 TCC with the interim Article 1 of Law Nr 7226 with respect to the COVID-19 pandemic also needs to be highlighted. Against this background, this paper deals with the aforementioned questions and comes inter alia to the following conclusions: COVID-19 pandemic is a force majeure event in terms of Article 811 TCC. Article 811 TCC should be applied in the cases of the delays of check presentation instead of the interim Article 1 of Law Nr 7226. The interim Article 1 of Law Nr 7226 can however be used to interpret and complement Article 811 TCC. Finally, the notification and recording obligation of the holder as it is foreseen in the second paragraph of Article 811 TCC are not absolute.

Anahtar Kelimeler

Check, Presentation, Presentation period, Force majeur, Notice and recording requirement

Kaynakça

• Bozer A ve Göle C, Kıymetli Evrak Hukuku (7. Bası, BTHAE 2017).
• Bülow P, “Art. 48 ScheckG”, Wechselgesetz, Scheckgesetz (5. Auflage, Beck 2013).
• Dannecker ve Biermann, Vorbemerkungen zu Art. 23 f.: Unionsrechtliche Geldbussen und Zwangsgelder, Immenga/Mestmäcker, Wettbewerbsrecht (6. Auflage, Beck 2019).
• Groth, “BGB § 206”, Münchener Kommentar zum BGB (8. Auflage, Beck 2018).
• Kendigelen A, Çek Hukuku (5. Bası, On İki Levha 2019).
• Kuhn H, “Art. 1131”, CHK-Handkommentar zum Schweizerischen Privatrecht, (Orell Füssli 2016).
• Öztan F, Kıymetli Evrak Hukuku (17. Bası, Turhan 2012).
• Ülgen H, Helvacı M, Kaya A ve Nomer Ertan, NF, Kıymetli Evrak Hukuku (12. Bası, Vedat 2019).