Geçici İşgöremezlik Zararlarının Zorunlu Trafik Sigortası Teminatı Kapsamında Olup Olmadığının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 78 Sayı: 4, 1763 - 1781, 13.02.2021

Kübra Yetiş Şamlı

https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.4.0003

Öz

Ülkemizdeki en yaygın zorunlu sigorta ve aynı zamanda en yaygın sorumluluk sigortası olan trafik sigortası bakımından, son yıllarda gerek mevzuat hükümlerinde gerekse sigorta sözleşmesinin bir parçası olan sigorta genel şartlarında yapılan önemli değişiklikler, sigortacının zarar görene karşı olan edim yükümlülüğünün kapsamını da etkilemiştir. Son olarak, 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz Ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun Numarası: 6704, Kabul Tarihi: 14.4.2016, RG 26.4.2016/29695) ile Karayolları Trafik Kanunu’nun (Kanun Numarası: 2918, Kabul Tarihi: 13.10.1983, RG 18.10.1983/18195) (KTK) bazı maddeleri değiştirilmiş ve buna paralel olarak 2016 yılında Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nda da değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklikten sonra, geçici işgöremezlik nedeniyle uğranılan malvarlığı zararlarından sigortacının sorumlu olup olmadığı hususu belirsiz hâle gelmiştir. Zira Trafik Sigortası Genel Şartları’nın (TSGŞ) sigortanın kapsamına giren teminat türlerinin sayıldığı A.5.b. bendinden, geçici işgöremezlik zararlarının sigorta teminatının kapsamında olup olmadığı hususu net olarak anlaşılamamaktadır. Öyle ki, sigorta şirketleri, geçici işgöremezlik zararlarının teminat kapsamında bulunmadığını ileri sürebilmişlerdir.
Çalışmamızda, bu sorun incelenmiştir. Öncelikle geçici işgöremezlik kavramı, Yargıtay kararları ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır. Daha sonra geçici işgöremezlik zararlarının teminat kapsamında olup olmadığına ilişkin belirsizlik yaratan genel şart hükmü ele alınmıştır. Bu meselenin değerlendirildiği yakın tarihli bir İtiraz Hakem Heyeti Kararı’na da değinilerek, geçici işgöremezlik zararlarının teminatın kapsamına dahil olup olmadığı tartışılmıştır.
Özel kanunla düzenlenen zorunlu sigortalarda, ancak kanunda teminat kapsamı dışında bırakılabileceği belirtilen hâller, Genel Şartlar’da açıkça istisna edilmeleri kaydıyla, sigortacının edim yükümlülüğünün kapsamı dışına çıkarılabilir. Ayrıca muafiyet klozlarının kesin, açık ve belli olması gerekir. Kaldı ki, hukuk politikası bakımından bu zararların sigorta teminatının kapsamı dışına çıkarılması da savunulamaz. Zira zorunlu trafik sigortası teminatını kalıcı sakatlık hâlleri ile sınırlamanın haklı bir gerekçesi bulunmamaktadır. Bütün bu hususlar dikkate alındığında, geçici işgöremezlik zararlarının zorunlu trafik sigortası teminatı kapsamında sigortacının sorumluluğunda bulunduğu sonucuna varılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Trafik sigortası, geçici işgöremezlik, zorunlu sigorta, sigorta teminatı, teminatın kapsamı, sigorta hukuku

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

An Evaluatıon on Whether Temporary Incapacity Damages are Covered by Compulsory Traffic Insurance

Öz

Motorway Motor Vehicles Compulsory Financial Liability Insurance (Traffic Insurance) is the most common compulsory insurance and the most common liability insurance in Turkey. In recent years, both the legislation and the general insurance terms, which are essential parts of the insurance contract, have been radically amended. These amendments affected the scope of the liability of the insurer against the injured party. Lastly, the Motorway Traffic Act (Act Number: 2918, Acceptance Date: 13.10.1983, OG 18.10.1983/18195) has been amended by Act Nr 6704 (Act Number: 6704, Acceptance Date: 14.4.2016, OG 26.4.2016/29695). Concordantly in 2016, the General Terms of Motorway Motor Vehicles Compulsory Financial Liability Insurance have also been amended. After these amendments, it becomes unclear whether the insurer is liable to indemnify the damages due to temporary incapacity. In fact, insurance companies are able to claim that temporary incapacity damages are not covered by the compulsory traffic insurance contract.
Our study has discussed this issue. First of all, the concept of temporary incapacity damage has been examined in light of the Supreme Court decisions. Afterwards, the provision of the General Terms, which leads to uncertainty, is addressed. The subject has been discussed with reference to a recent decision of the Arbitral Committee of Appeal assessing this issue.
In the case of compulsory insurance regulated under a special statute, only the circumstances may be excluded from the scope of the insurance coverage, which are stated as such as per the law provided that they are explicitly excluded in the General Terms. Furthermore, exemption clauses must be definite, clear, and certain. In addition, in terms of legal policy, it is indefensible that these damages could be excluded from the scope of the insurance coverage. Therefore, it has to be considered that the damages due to temporary incapacity will fall within the scope of the insurance coverage.

Anahtar Kelimeler

Traffic insurance, temporary incapacity, compulsory insurance, insurance coverage, the scope of insurance coverage, insurance law

Kaynakça

• Amasya S, ‘Sorumluluk Sigortalarında Bedensel Zararlar Teminatı Hakkında Genel Değerlendirme’, Sema Uçakhan Güleç ve Necdet Basa (eds) (2018) Akitdışı Kusursuz Sorumlulukta Bedensel Zararlar Uluslararası Kongre 542-596.
• Baysal B, Haksız Fiil Hukuku: BK m 49-76 (On İki Levha 2019).
• Çelik ÇA, ‘Ölümlerde ve Bedensel Zararlarda Tazminat Hesapları’ (2018) Akitdışı Kusursuz Sorumlulukta Bedensel Zararlar Uluslararası Kongre 984-1053. (Bedensel Zararlarda Tazminat Hesapları)
• Çelik ÇA, Tazminat ve Alacaklarda Sorumluluk ve Zamanaşımı (yeniden yazılmış ve genişletilmiş 3. Bası, 2018). (Sorumluluk ve Zamanaşımı)
• Demir ZR, ‘Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Kayıplar’ (2019) Sorumluluk Hukuku: Seminerler 2018 161-203.
• Esatoğlu YT, ‘Trafik Sigortaları’ (2017) Sigorta Hukukunun Bazı Güncel Sorunları 41-85.
• Karayazgan A, ‘Zorunlu Trafik Sigortalarına Mevzuat ve Uygulama Açısından Bir Bakış’ (2017) Sigorta Hukukunun Bazı Güncel Sorunları 29-40.
• Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2 (gözden geçirilmiş 13. Bası, Vedat 2017).
• Omağ MK, ‘Özel Sigorta Hukukunda Muafiyet Klozları’ (2019) Özel Sigorta Hukukuna Hakim İlke ve Kurumlar (1975-2016): Makaleler – Tebliğler 335-353.
• Karasu R, Yargıtay ve Sigorta Tahkimi İtiraz Hakem Heyeti kararları Işığında Karayolları Zorunlu Trafik Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) (Yetkin 2016).
• Kender R, ‘Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Yeni Genel Şartları Hakkında’ (Seçkin 2017) 16 (2) (Prof. Dr. iur. Merih Kemal Omağ’a Armağan) C. III 107-150. (Trafik Sigortası Yeni Genel Şartları)
• Kender R, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku (güncelleştirilmiş 16. Bası, 2017).
• Ulaş I, Uygulamalı Zarar Sigortaları Hukuku: Genel Hükümler, Mal ve Sorumluluk Sigortaları (8. Bası, Turhan 2012).
• Ünan S, ‘Ölüm Dışındaki Bedensel Zararların Özel Sigortalar Kapsamında Karşılanması’, Samim Ünan ve Emine Yazıcıoğlu (eds) (2018) Sigorta Hukuku Sempozyumları 215-256. (Bedensel Zararların Özel Sigortalar Kapsamında Karşılanması)
• Ünan S, Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap Sigorta Hukuku Cilt II: Sigorta Türlerine İlişkin Özel Hükümler Birinci Bölüm Zarar Sigortaları (Madde 1453 – 1486) (2016). (Zarar Sigortaları)
• Yazıcıoğlu E ve Şeker Öğüz Z, Sigorta Hukuku (güncellenmiş 2. Bası, Filiz 2019).
• Yeşilova Aras E, ‘Doğrudan Dava (TTK m 1478 – KTK m 97)’, Samim Ünan ve Emine Yazıcıoğlu (eds) 2018) Sigorta Hukuku Sempozyumları 497-506.