Kaptanın Davada Temsil Yetkisini Düzenleyen TTK m. 1104 Hükmüne Eleştirel Bir Yaklaşım

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 1, 207 - 231, 07.06.2024

Yasin Yavşan

https://doi.org/10.26650/mecmua.2024.82.1.007

Öz

Kaptanın donatan adına dava açma yetkisi (TTK m. 1104/2) ile geminin malikine veya kiracısına izafeten kaptana karşı açılan davada kaptanın temsil yetkisi (TTK m. 1104/3) çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle kaptan kavramı üzerinde durulmuştur. Ardından kaptanın sahip olduğu her iki yetkinin niteliği medenî usûl hukuku çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye bağlı olarak söz konusu yetkilerin kapsam ve sınırları belirlenmiştir. Aynı başlık altında ayrıca kaptanın donatan adına yaptığı hukuki işlemlerde yetkisiz olması halinde, bu durumun kaptanın donatan adına dava açma yetkisine ve izafeten kaptana karşı açılan davada temsil yetkisine etkisi incelenmiştir. Son olarak her iki hükmün (TTK m. 1104/2, TTK m. 1104/3) yerindeliği hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kaptan, Temsil Yetkisi, Dava Takip Yetkisi, Davaya Vekâlet Ehliyeti, Mahkemede Temsil

A Critical Approach to Article 1104 of the Turkish Commercial Code Regulating a Shipmaster’s Representation Authority in Court

Öz

The study’s basis comprises the authority of a shipmaster to file a lawsuit on behalf of a shipowner (Turkish Commercial Code [TCC] Article 1104/2), as well as a shipmaster’s representative authority in a lawsuit filed against the shipmaster with reference to the owner and the bareboat charterer of a foreign ship (TCC Article 1104/3). The study firstly emphasizes the concept of shipmaster before assessing the nature of a shipmaster’s authorities in terms of civil procedure law. Based on this assessment, the study has determined the scope and limits of these authorities. Under the same heading, the study examines the effect of a shipmaster not being authorized regarding the legal transactions made on the shipowner’s behalf in terms of the shipmaster’s authority to file a lawsuit on behalf of the shipowner, as well as the shipmaster’s representative authority in a lawsuit filed against the shipmaster. Lastly, the study evaluates the appropriateness of both provisions.

Anahtar Kelimeler

Shipmaster, Representative Authority, Authorization To Pursue Court Proceedings, Proxy Competence İn A Lawsuit, Representation Before The Court

Kaynakça

• Abraham HJ ve Schaps G, Das deutsche Seerecht Kommentar und Materialsammlung (Zweiter Band, Walter de Gruyter & Co. 1962) google scholar
• Akyol CS, Kaptanın Hukuki Sorumluluğu (Filiz Kitabevi 2022) google scholar
• Alangoya Y, Yıldırım K ve Yıldırım ND, Medeni Usul Hukuku Esasları (5. Baskı, Alkım Yayınevi 2009) google scholar
• Alangoya Y, ‘Yargılama Sırasında Tarafta (Yanda) İradi Olarak Meydana Gelen Değişme Hakkında Düşünceler’ (1969) 5 Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi 125-194. google scholar
• Atalı M, Ermenek İ ve Erdoğan E, Medeni Usûl Hukuku Ders Kitabı (Yetkin Yayınları 2018) Atamer K, ‘Gemi Adamlarına İlişkin Türk Ticaret Kanunu Hükümlerinin Kaynakları ve Görevli Mahkeme Sorunu-2. Bölüm’ (2013) C. 8 Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi Özel Sayı (Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan) 405-485. google scholar
• Belbez H, ‘Kaptanın Temsil Salahiyeti’ (1941) (1) Adliye Ceridesi 13-26. google scholar
• Börü L, ‘Sıfat ve Dava Takip Yetkisi’ (2011) 27(3) Bankacılık ve Ticaret Hukuku Dergisi 249-278. google scholar
• Börü L, Medenî Usûl Hukukunda Davaya Vekâlet Ehliyeti (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2006). google scholar
• Çağa T ve Kender R, Deniz Ticareti Hukuku I (Giriş, Gemi Donatan ve Kaptan) (15. Baskı, On İki Levha Yayınları 2009) google scholar
• Dişel B, Dava Takip Yetkisi İstanbul (On İki Levha Yayınları 2020) google scholar
• Ersözlü CM, Kaptanın Özel Hukuktan Kaynaklanan Görev ve Yetkileri İle Hukuki Sorumluluğu (Beta Yayınları 2000) google scholar
• Kale S, Medeni Yargılamada Taraf Ehliyeti (On İki Levha Yayınları 2010) google scholar
• Kavasoğlu A, Medeni Usul Hukukunda Davada Temsil (Yayımlanmamış Doktora Tezi 2007) google scholar
• Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usulü C. I (6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık 2001) google scholar
• Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler) C. 1 (18. Baskı, Vedat Kitapçılık 2021) google scholar
• Okay S, Deniz Ticareti I: Giriş-Gemi Donatan ve Donatma İştiraki Gemi Adamları (3. Baskı, İstanbul Üniversitesi Yayınları 1970) google scholar
• Pekcanıtez H ve Taş Korkmaz H, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku C. 1 (15. Baskı, On İki Levha Yayınları 2017) google scholar
• Pekcanıtez H, Atalay O, Özkan S ve Özekes M, İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı (7. Bası, On İki Levha Yayınları 2020) google scholar
• Prüssmann H ve Rabe D, Seehandelsrech: fünftes Buch des Handelsgesetzbuches mit Nebenvorschriften und internationalen Übereinkommen (4. Auflage, Verlag C. H. Beck 2000) Sözer B, Deniz Ticareti Hukuku -1 (6. Baskı, Vedat Kitapçılık 2022) google scholar
• Süzel C, Navlun Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması (On İki Levha Yayınları 2021) google scholar
• Şanlı C, Esen E ve Ataman Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (4. Baskı, Vedat Kitapçılık 2023) google scholar
• Şeker Öğüz Z, Gemi Yönetimi (Filiz Kitabevi 2013) google scholar
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku C. I (4. Baskı, Yetkin Yayınları 2021) google scholar
• Taş Korkmaz H, Medeni Usûl Hukukunda İradi Taraf Değişikliği (Yetkin Yayınları 2014) google scholar
• Türkel DT, Gemi Alacaklısı Hakkının Paraya Çevrilmesi (Güncel Yayınevi 2008) google scholar
• Ulukapı Ö, Medeni Usul Hukukunda Tarafların Duruşmaya Gelmemesi (Mimoza Yayınları 1997) Umar B, ‘Medeni Usul Hukukunda Davanın Dinlenme Şartı Olarak Ehliyet’ (1963) 29 (3) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 591-619. google scholar
• Üstündağ S, Medeni Yargılama Hukuku C. I (7. Baskı, Nesil Matbaacılık 2000) google scholar
• Wüstendörfer H, Neuzeitliche Seehandelsrecht mit besonderer Berücksichtigung des angloamerikanischen und internationalen Rechts (Zweite durchgesehene und verbesserte Auflage, Verlag J.C.B. Mohr 1950) google scholar
• Yazıcıoğlu E, Deniz Ticareti Hukuku (Kender/Çetingil) (17. Baskı, Filiz Kitabevi 2022) google scholar
• Yıldırım ND, Türk, İsviçre ve Alman Hukukunda Kesin Hükmün Sınırları (Kesin Hükmün Üçüncü Kişilere Sirayeti Sorunu) (Melisa Matbaacılık 1996) google scholar