Haksız Rekabet Hukuku Açısından “Müşterinin Karar Verme Özgürlüğünü Özellikle Saldırgan Satış Yöntemleri İle Sınırlamak” (TTK m 55.1.A.8)

Year 2024, Volume: 82 Issue: 3, 751 - 781, 26.09.2024

Burçak Yıldız

https://doi.org/10.26650/mecmua.2024.82.3.0003

Abstract

Türk Ticaret Kanunu 55.1.a.8, müşterinin karar verme özgürlüğünün saldırgan satış yöntemleri ile sınırlandırılmasını haksız rekabet olarak nitelendirmiştir. Hüküm sadece özellik taşıyan saldırgan satış yöntemlerini kapsamakta; müşteri üzerinde mal/hizmeti satın alması için ağır bir baskının kurulduğu ve müşterinin söz konusu baskıdan kurtulma saiki ile hareket ettiği durumlara uygulanmaktadır. Müşteri üzerinde kurulan fiziksel veya psikolojik baskı, ancak taciz, cebir veya haksız tesir şeklindeki saldırganlık yöntemlerinden biri söz konusuysa saldırgan olarak nitelendirilebilmektedir. ABAD’ın Wind Tre SpA Kararı’nda, müşteriye, kendisine satılan SIM kartlarının içinde internete erişim ve sesli posta hizmetlerinin de bulunduğu ve bunların aktive edilmiş olduğu konusunda bilgi verilmemiş olması, müşterinin bu hizmetleri sonlandırma imkânı bulunmasına rağmen saldırgan bir yöntem olarak nitelendirilmiştir. ABAD’ın Orange Polska Kararı’na göre ise müşteriye kurye ile ulaştırılan ve kuryenin önünde müşterinin imzalamasının beklendiği sözleşme metni söz konusu olduğunda, müşterinin sözleşmeyi ayrıntılı incelemek için yeterli zamanının olmaması tek başına haksız tesire yol açmamaktadır. TTK 55.1.a.8’de fiilin unsurlarının açıkça gösterilmemiş olması Kanun’un amaçlamadığı fiillere de bu hükmün uygulanması sonucunu doğurmaktadır. Örneğin Yargıtay 11. HD’nin 4378/5762 sayı ve 24.09.2019 tarihli kararına konu olayda: davacıların üzerinde yayın tekeline sahip oldukları futbol karşılaşmalarının internet üzerinden ücretsiz şekilde nasıl izlenebileceğini, internet sitesinde bir link paylaşarak anlatan davalının fiili, TTK 55.1.a.8 hükmüne aykırı bulunmuştur. Ancak olayda potansiyel ya da mevcut müşteriler üzerinde ağır bir fiziksel veya psikolojik baskı kurulduğundan söz edilemeyeceğinden, ayrıca müşterilere yönelmiş taciz, fiziksel şiddet dâhil cebir veya haksız tesir şeklindeki saldırganlık yöntemleri de söz konusu olmadığından, anılan karara katılabilmeye olanak bulunmamaktadır. Saldırgan reklamlar, “satış yöntemi” niteliği taşımadığından hükmün kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle saldırgan ticari elektronik iletiler de, müşteri adına kişiselleştirilmedikçe TTK 55.1.a.8 kapsamına girmemektedir. Saldırgan ticari uygulamalar, tüketici mevzuatında da düzenlenmiştir (Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği 31). Ancak özellikle davalının cezai sorumluluğunu öngördüğü ve tüketici örgütlerine dava açma hakkı tanıdığı için TTK 55.1.a.8 hükmü, tüketiciler açısından önemini korumaktadır.

Keywords

Saldırgan satış yöntemi, Saldırgan reklam, Taciz, Cebir, Haksız tesir, Haksız rekabet

‘Limiting the Customer’s Freedom to Decide by Using Particularly Aggressive Sales Methods’ in Terms of Unfair Competition Law (TCC 55.1.a.8)

Abstract

According to Turkish Commercial Code (TCC) 55.1.a.8, affecting customers’ freedom to decide using aggressive sales methods causes unfair competition. The physical or psychological pressure exerted on a customer is considered aggressive only if harassment, coercion, or undue influence is considered. In the Wind Tre SpA Decision of the Court of Justice of the European Union (CJEU), selling SIM cards on which internet-browsing and voicemail services are preloaded and pre-activated, without informing customers of that pre-loading and pre-activation, is considered an aggressive commercial practise. According to the Orange Polska Decision of the CJEU, the fact that a customer takes the final transactional decision in the presence of a courier without being freely able to take cognisance of the content of that contract does not constitute an aggressive commercial practise in all circumstances. The fact that the elements of the provision are not clearly indicated in TCC 55.1.a.8 causes the application of this provision to actions that are not intended by the Code. The Turkish Court of Cassation found that sharing a link on the internet to show how football matches over which the plaintiffs have a broadcast monopoly can be watched free of charge violates this provision. We criticise this judgement since there is no harassment, coercion, or undue influence in this incident. Aggressive advertisements are excluded from the scope of the provision because they are not qualified as “sales method”. Persistent and unwanted solicitations are also not covered by TCC 55.1.a.8 unless they are personalised on behalf of the customer. Aggressive commercial practises are also regulated by consumer acquit (Commercial Advertising and Unfair Commercial Practises Regulation 31). However, TCC 55.1.a.8 maintains its importance for consumers because it brings the criminal liability of the defendant and gives consumer organisations the right to sue.

Keywords

Aggressive sales methods, Aggressive advertisements, Harassment, Coercion, Undue influence, Unfair competition

References

• Arkan S, Ticarî İşletme Hukuku (28. Bası, BTHAE 2022). google scholar
• Ayhan R, Çağlar H ve Özdamar Ö, Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar (14. Bası, Yetkin 2021). google scholar
• Balık İ, ‘Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği Bağlamında Öngörülen Doğrudan Karşılaştırmalı Reklâm Yasağı’ (2019) 35(3) Batider 151-183. google scholar
• Bilgili F, Demirkapı E ve Özboyacı A: Ticari İşletme Hukuku (8. Bası, Dora 2022). google scholar
• Bozer A ve Göle C, Ticari İşletme Hukuku (7. Baskı, BTHAE 2021). google scholar
• Carballo-Calero PF, ‘Aggressive Commercial Practices in the Case Law of EU Member States’ (2016) 5(6) EuCML 255-261. google scholar
• Collins H, ‘Harmonisation by Example: European Laws Against Unfair Commercial Practices’ (2010) 73(1) ModLRev 89-118. google scholar
• Commission of the European Communities, ‘Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council Concerning Unfair Business-to-Consumer Commercial Practices in the Internal Market and Amending Directives 84/450/EEC, 97/7/EC and 98/27/EC (the Unfair Commercial Practices Directive)’, 18.6.2003, COM (2003) 356 final (< https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/ LexUriServ.do?uri=COM:2003:0356:FIN:EN:PDF> Erişim Tarihi 14 Mart 2023). google scholar
• Durovic M, ‘ The Impact of the Unfair Commercial Practices Directive (2005/29/EC) on Contract Law’, EUI PhD thesis, 2014, (<https://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/34559/ Durovic_2014.pdf?sequence=2> Erişim Tarihi 14 Mart 2023). google scholar
• European Commission, ‘Guidance on the Interpretation and Application of Directive 2005/29/ EC of the European Parliament and of the Council concerning Unfair Business-to-Consumer Commercial Practices in the Internal Market’, Commission Notice, (2021/C 526/01), OJ C. 526/1-129, 29.12.2021. google scholar
• Göle C, Ticaret Hukuku Açısından Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması (BTHAE 1983). google scholar
• Gürbüz A ve Erdoğan E, ‘Satış Çabalarının İşletme İçin Önemi’ (2006) 6(22) ESOSDER 116-134. google scholar
• Gürel M, ‘İstenmeyen Ticari Elektronik İletiler ve Haksız Rekabet’, iç AÜHF 90. Kuruluş Yıldönümü Armağanı (Ankara Üniversitesi Yayınları 2017) 149-182. google scholar
• Güven Ş, ‘Saldırgan Satış Yöntemleri ve Reklamlar’, iç Emel Badur (ed), Erzurumluoğlu Armağanı (Ankara Barosu 2012) 395-408. google scholar
• Güven Ş, ‘Saldırgan Ticari Uygulamaların Haksız Rekabet Hukuku Çerçevesinde Değerlendirilmesi’ iç Türk Ticaret Kanunu’nun 5. Yıl Sempozyumu (Türkiye Adalet Akademisi 2018) 85-94. google scholar
• Howells G, Micklitz HW ve Wilhelmsson T, European Fair Trading Law: The Unfair Commercial Practices Directive (Ashgate Pub. Company 2006). google scholar
• Jung P, ‘UCP-Directive and Swiss Law Against Unfair Competition’ (2016) 5(2) EuCML 102-106. google scholar
• Kaprou E, Protecting Vulnerable Consumers From Aggressive Commercial Practices, Phd Thesis, University of Nottingham (2017) (<https://eprints.nottingham.ac.uk> Erişim Tarihi 14 Mart 2023). google scholar
• Karamanlıoğlu A, ‘Tüketici Hukuku’nda Saldırgan Satış Yöntemleri’, iç Esra Hamamcıoğlu, Özge Uzun Kazmacı, M. Ertan Yardım, Argun Karamanlıoğlu ve Zeliha Gizem Sayın (edr), Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Disiplinler Arası Yaklaşım (Seçkin 2016) 65-72. google scholar
• Kepenek A, ‘Türk Hukukunda Saldırgan Satış Yöntemleri’ (2021) 7(2) AndHD 395-410. google scholar
• Kırca İ, ‘Tüketicilerin Hislerine Yönelik Reklamlar’ iç Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan (BTHAE 1998) 333-347. google scholar
• Koutsias M ve Willett C, ‘The Unfair Commercial Practices Directive in the UK’ (2012) 5(4) ErasmusLawRev. 237-251. google scholar
• Koyuncu AÇ, Tüketici Hukuku Çerçevesinde Haksız Ticari Uygulamalar (Seçkin 2022). google scholar
• Köhler H, ‘”Congratulations, You Have Won!” New Standards Apply to Announcements of Wins: A Discussion of Purely Creative and Others’ (2013) 8(5) JIPLR 399-402. google scholar
• Nomer Ertan NF, Haksız Rekabet Hukuku (On İki Levha 2016) (‘Haksız Rekabet’). google scholar
• Nomer Ertan NF, ‘Tüketiciler Tarafından Açılan Haksız Rekabet Davalarında Görevli Mahkeme’, iç Prof. Dr. Hamdi Yasaman’a Armağan (On İki Levha 2017) 447-466 (‘Görevli Mahkeme’). google scholar
• Nomer Ertan NF, Haksız Ticari Uygulamalar, iç Arslan Kaya, Baki İlkay Engin, Ali Paslı, Şehriban İpek Aşıkoğlu ve Elif Oğuz (edr), Türk Hukukunun Avrupa Birliği Hukukuna Uyumu Özel Hukuk -Acquis Communautaire’in Alınması- Açıklamalar, Değerlendirmeler, Öneriler (İstanbul Üniversitesi 2020) 997-1023. google scholar
• Office of Fair Trading, Consumer Protection From Unfair Trading, Guidance on the UK Regulations (May 2008) Implementing the Unfair Commercial Practices Directive (<https://assets. publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/284442/ oft1008.pdf> Erişim Tarihi 14 Mart 2023). google scholar
• Okan N, Ağ Reklamları ve Haksız Rekabet (Seçkin 2011). google scholar
• Okan N, ‘Saldırgan Satış Yöntemlerine Karşı Tüketicilerin Korunması’ (2016) 2(4) AndHD 73-85. google scholar
• Öztek S, ‘Haksız Rekabete İlişkin Yeni İsviçre Düzenlemesinin Öngördüğü Bazı Haksız Rekabet Halleri’, iç Prof. Dr. Jale Akipek’e Armağan (Selçuk Üniversitesi Yayınları 1991) 417-429. google scholar
• Pekdinçer RT, Haksız Rekabet Hukukunda Dürüstlük Kuralına Aykırı Reklamlar ve Satış Yöntemleri (Adalet 2020). google scholar
• Pınar H, ‘Reklam ve Satış Yöntemlerine İlişkin Haksız Rekabet Hâlleri’ (2012) 18(2) MÜHFHAD 129-156. google scholar
• Pons EG, ‘Addressing Aggressive Commercial Practices: Some Critical Aspects of its Regime in the Unfair Commercial Practices Directive’ (2020) 6(1) JournalFMV 27-36. google scholar
• Poroy R ve Yasaman H, Ticari İşletme Hukuku (19. Bası, Seçkin 2022). google scholar
• Savaş F, ‘Reklam Vasıtasıyla Ortaya Çıkan Saldırgan Ticari Uygulamalar’ (2017) 18(2) CumhuriyetÜİİBFD 227-248. google scholar
• Schulze R ve Schulte-Nölke H, ‘Analysis of National Fairness Laws Aimed at Protecting Consumers in Relation to Commercial Practices’ (2003) (<https://lirias.kuleuven.be> Erişim Tarihi 14 Mart 2023). google scholar
• Shears P, ‘Overviewing the EU Unfair Commercial Practices Directive: Concentric Circles’ (2007) 18 EurBusLRev 781-796. google scholar
• Şener OH, Ticari İşletme Hukuku, Ders Kitabı (2. Bası, Seçkin 2020). google scholar
• Tekin U, Tüketicilerin Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Korunması (On İki Levha 2022). google scholar
• Topçuoğlu, M, ‘Türk Ticaret Kanunu ve Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Haksız Ticari Uygulamalar’ (2016) 7(24) TAAD 15-57. google scholar
• Wickihalder U, ‘Art 3. Abs.1 lit h’, iç Reto M. Hilty ve Reto Arpagaus (edr), Bundesgesetz gegen den unlauteren Wettbewerb (UWG), Basler Kommentar (Helbing Lichtenhahn Verlag 2013) 353-371. google scholar
• Willett C, ‘Fairness and Consumer Decision Making under the Unfair Commercial Practices Directive’ (2010) 33(3) JConsumPolicy 247-273. google scholar
• Yıldız AO, Haksız Rekabet Hukuku (On İki Levha 2023). google scholar