Milletvekili, Cumhurbaşkanı veya Mahalli İdareler Seçiminde Aday Olan Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Bakanların Görevden Çekilmesi Gerekir mi?

Year 2024, Volume: 82 Issue: 3, 985 - 1009, 26.09.2024

Volkan Aslan

https://doi.org/10.26650/mecmua.2024.82.3.0004

Abstract

Milletvekili, Cumhurbaşkanı veya mahalli idareler seçiminde aday olan Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanların görevden çekilmesi gerektiğine ilişkin açık bir düzenleme mevzuatımızda bulunmamaktadır. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) da uzun yıllardır verdiği kararlarında dar anlamda kamu görevlisi olmadıklarından bahisle sayılan kimselerin seçimler öncesinde aday olabilmek için görevden çekilmek zorunda olmadıklarını kabul etmektedir. Ancak 2023 yılında gerçekleştirilen Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tura kalmasının ardından söz konusu kararların yerindeliği sorgulanmaya başlanmıştır. Zira milletvekili seçilmelerine rağmen görevdeki Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kalması sebebiyle Cumhurbaşkanı yardımcılığı ve bakanlık görevlerine devam etmişlerdir. Bu durum ise iki görevin aynı kişide birleşemeyeceğini öngören Anayasamıza açıkça aykırılık oluşturmuştur. Çalışmada da YSK kararlarına rağmen parlamento seçiminde aday olan Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanların görevden çekilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Mahalli idare seçimlerinde ise Anayasa uyarınca merkezi yönetim ile mahalli idareler arasında olması gereken ayrılık ve konuya ilişkin diğer düzenlemeler gereğince, aday olan Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanların görevden çekilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede YSK tarafından verilen güncel kararların mahalli idareler seçimlerinde emsal teşkil etmesi mümkün değildir. Cumhurbaşkanı seçiminde aday olan görevdeki Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanların ise görevlerinden çekilmesi gerekmemektedir. Çalışmanın genelinde konuya ilişkin açık düzenlemelere yer verilmesi önerildiği gibi YSK’nın görevden çekilmesi gerekenleri belirlerken her seçim türü ile ilgili ayrı değerlendirme yapması ve görevden çekilmeye ilişkin doğrudan düzenlemenin yanı sıra Anayasa’nın diğer maddelerini de dikkate alması gerektiği savunulmaktadır.

Keywords

Milletvekili Seçimi, Cumhurbaşkanı Seçimi, Mahalli İdareler Seçimi, Seçilme Yeterliliği, Görevden Çekilme Zorunluluğu, Türk Başkanlık Sistemi

Is Resignation Required for Vice-Presidents and Ministers Before Running in Turkish Parliamentary, Presidential, and Local Elections?

Abstract

According to Turkish law, public servants must resign if they wish to run for election. However, no clear regulation states that vice-presidents and ministers, who are candidates in forthcoming parliamentary, presidential, or local elections, must resign from their offices. The Supreme Election Council (SEC) has, for many years, accepted that ministers do not need to resign from their office to become candidates before elections since they are not considered “public servants in the strict sense.” However, after the concurrent parliamentary and presidential elections in 2023, the legitimacy of these decisions began to be questionable. Although they were elected as members of parliament, the vice-president and ministers continued to serve in their executive capacities while the presidential election went to a second round. This situation clearly contradicts the Turkish Constitution, which stipulates that a single individual cannot simultaneously hold egislative and executive branches. Therefore, it is concluded that despite the decisions of the SEC, the vicepresidents and ministers who are candidates in parliamentary elections should resign from their offices before the elections. In accordance with the separation between the central government and local governments as foreseen by the Constitution and other relevant regulations, the vice-president and ministers also have to resign from their offices if they want to run in local elections. On the other hand, incumbent vice-presidents and ministers who want to run for presidential election need not resign from their offices.

Keywords

Parliamentary Election in Turkey, Presidential Election in Turkey, Local Election in Turkey, Criteria for Candidates in Turkish Elections, Turkish Presidential System

References

• Anayurt Ö, Anayasa Hukuku: Temel Kavramlar ve Türk Anayasa Hukuku (4. Baskı, Seçkin 2022). Ayaz R, ‘Milletvekilliği ile Bağdaşmayan İşler ve TBMM Başkanlığının Konuya Bakış Açısı’, (2020) (41) Yasama Dergisi, 107-133. google scholar
• Çevlik AM, ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı’nın Tarafsızlığı ve Anayasa Değişikliği Kanun Tekliflerini İmzalaması Sorunu’, (2023) 29 (1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 250-275. google scholar
• Derdiman RC, Kağan Z, ‘1982 Anayasasında Organik ve Fonksiyonel Yönü İtibarıyla “Geçici Bakanlar Kurulu’ (2016) 6 (1) Hacettepe HFD, 9-47. google scholar
• Eren A, Anayasa Hukuku Dersleri: Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku (5. Baskı, Seçkin 2023). google scholar
• Gönenç L, Türkiye’de Seçim Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları (Adalet 2008). google scholar
• Gözler K, ‘Mayıs 2023 Seçimleri Sürecinde Ortaya Çıkan Seçim Hukukuna İlişkin Bazı Sorunlar’, iç Halit Aker ve Zeynel T. Kangal (edr), Prof. Dr. Doğan Şenyüz’e Armağan (Hukuk Cildi) (Ekin 2023) 219-250. google scholar
• Gözler K, Türk Anayasa Hukuku (4. Baskı, Ekin 2021). google scholar
• Tunç H, ‘Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku Açısından Yasama ve Yürütme Organlarının Oluşumu ve Yetkileri Kapsamında Başkanlık Sistemi ve Türkiye’ (2019) 14 (2) ERÜHFD, 555-602. google scholar
• Yılmazoğlu YE, Perdecioğlu İE (Hazırlayanlar), Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Gerekçeli) (3. Baskı, Anayasa Mahkemesi Yayınları 2021). google scholar
• Çırakcı A, Haliloğlu Pakdil NB, Uykun Altıntaş ÜO, ‘Taking Separation of Powers Seriously: Is it Constitutional for Turkish Ministers Elected as MPs to Continue Their Ministerial Posts?’ https://verfassungsblog.de/taking-separation-of-powers-seriously/ Erişim Tarihi 20 Mayıs 2024. google scholar
• Eren A, ‘Milletvekili Seçilen Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Bakanların Görevi Ne Zaman Sona Erer?’ http://www.kanuniesasi.com/2023/05/16/milletvekili-secilen-cumhurbaskani-yardimcisi-ve-bakanlarin-gorevi-ne-zaman-sona-erer/ Erişim Tarihi 11 Nisan 2024. google scholar
• https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ Son Erişim tarihi 19 Mayıs 2024. google scholar
• https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ Son Erişim tarihi 19 Mayıs 2024. google scholar
• Şirin T, ‘Meclis Başkanı’nın İstifa Etmesi Zorunlu mu?’ https://www.tolgasirin.com/post/ meclisbaskani Erişim tarihi 14 Nisan 2024. google scholar
• Şirin T, ‘Milletvekili Olanların Bakanlıkları Düştü’, https://t24.com.tr/yazarlar/tolga-sirin/ milletvekili-olanlarin-bakanliklari-dustu,40067 Erişim Tarihi 11 Nisan 2024. google scholar
• https://www.resmigazete.gov.tr/ Son Erişim tarihi 19 Mayıs 2024. google scholar
• https://www.tbmm.gov.tr/Haber/Detay?Id=2fd1d0a9-215c-4e75-b13d-018895d5bd5f Erişim Tarihi 21 Mayıs 2024. google scholar
• https://www.ysk.gov.tr/tr/karar/liste Son Erişim tarihi 19 Mayıs 2024. google scholar
• Zararsız ME, ‘Milletvekili Seçilen Bakanların Durumu’, https://www.perspektif.online/milletvekili-secilen-bakanlarin-durumu/ Erişim Tarihi 11 Nisan 2024. google scholar Anayasa Mahkemesi, E. 2012/30, K. 2012/96, 15.06.2012. google scholar
• Anayasa Mahkemesi, Ersin Basın ve Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Diğerleri Başvurusu, B. No: 2016/54096, 30.6.2021. google scholar
• Anayasa Mahkemesi, Ömer Faruk Gergerlioğlu Başvurusu [GK], B. No: 2019/10634, 1.7.2021. google scholar
• Anayasa Mahkemesi, Şerafettin Can Atalay Başvurusu (2) [GK], B. No: 2023/53898, 25/10/2023. google scholar
• Yüksek Seçim Kurulu, 27 Temmuz 2007 tarihli, 2007/716 sayılı karar. google scholar
• Yüksek Seçim Kurulu, 28 Kasım 2013 tarihli, 543 sayılı karar. google scholar
• Yüksek Seçim Kurulu, 12.07.2014 tarihli, 2014/3237 sayılı karar. google scholar
• Yüksek Seçim Kurulu, 12.07.2014 tarihli, 2014/3319 sayılı karar. google scholar
• Yüksek Seçim Kurulu, 18 Nisan 2023 tarihli, 2023/617 sayılı karar. google scholar
• Yüksek Seçim Kurulu, 18 Nisan 2023 tarihli, 2023/618 sayılı karar. google scholar
• Yüksek Seçim Kurulu, 19 Ekim 2023 tarihli, 2023/1460 sayılı karar. google scholar