6183 Sayılı Kanuna Göre Tasarrufun İptali Davaları

Yıl 2023, , 141 - 172, 22.12.2023

Melike Kaya Karahanlı

https://doi.org/10.59831/ihuhfd.2023.10

Öz

Hukukumuzda kamu alacaklarının korunmasına ilişkin mevcut düzenlemelerden birisi de tasarrufun iptali davalarıdır. Pek çok kamu borçlusu, borçlarını ödemek istemez. Bu yüzden de çeşitli işlemler yaparak malvarlığını- görünüşte- azaltır. Böylece idare, kamu borcunu tahsil etmek istediğinde, borçlunun malvarlığı ya kalmamıştır ya da var olan malvarlığı borcu karşılamaya yetmemektedir. Böyle durumlarda idare, kanunda yer alan şartların oluştuğunu tespit ederse, kamu borçlusunun yaptığı bazı işlemlerin iptal edilmesi için tasarrufun iptali davası açar. Kısacası, tasarrufun iptali davaları, kamu alacaklılarının kamu borçlarını ödememek için idareden mal kaçırmak amacıyla yaptığı işlemlerin iptali açılan davalardır.
Tasarrufun iptali davaları, 6183 sayılı Kanunda 24 ila 31. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu çalışmada, tasarrufun iptali davalarının amacı, hukuki mahiyeti, tarafları, dava konusunu oluşturan tasarruf türleri, dava açma süresi, yetkili ve görevli mahkeme; kısaca davanın şartları ve özellikleri ele alınmıştır.
Çalışmada, tasarrufun iptali davalarının teorik çerçevesi çizilmiştir. Bununla birlikte tasarrufun iptali davaları uygulama için de oldukça önemlidir, zira pek çok yargı kararına konu olmuştur. Teorik bilginin somutlaşması ve uygulama açısından da yol gösterici olması açısından çalışma boyunca çok sayıda yargı kararına yer verilmiştir.
Ayrıca, konuyla ilgili güncel bir gelişme olarak, tasarrufun iptali davasına ilişkin 6183 sayılı Kanunun m. 28/1’de yer alan düzenlemenin, Anayasa Mahkemesinin, 22.06.2023 tarihinde verdiği, 16.06.2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan iptal edilmesine ilişkin kararı hakkında açıklama ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tasarrufun İptali Davaları, Kamu Alacakları, Hükümsüz İşlemler

Kaynakça

• Ağar, Serkan. “Özel Hukuk İşlemlerinin (Tasarruflarının) İptaline İlişkin Davaların Vergi Hukukuna Yansımaları”. Vergi Sorunları Dergisi, 326 (2015): 144-168.
• Albayrak, Hakan/Ağar, Serkan. “Tasarrufun İptali Davalarının Kamu icra Hukuku ve Genel İcra Hukuku Çerçevesinde Özel Dava Şartları Bakımından Karşılaştırılması”. TBB Dergisi, 124 (2016): 433-484.
• Albayrak, Hakan. “Tasarrufun İptali Davalarında Yargıtay Tarafından Kabul Edilen Özel Dava Şartları”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 64/4 (2015):931-974.
• Bahçeci, Barış. Kamu Alacağını Takip Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Bayraklı, Hasan Hüseyin. Vergi İcra Hukuku. Afyon: Celepler Matbaacılık, 2014.
• Candan, Turgut. Açıklamalı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun. Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
• Coşkun, Mahmut. Tasarrufun İptali ve İstihkak Davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Çam, Mine Uzun. Kamu Alacağının Korunmasında Tasarrufun İptali Davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Çelik, S. Binnur. Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2018.
• Filiz, Kenan. “Aciz Halinde Tasarrufun İptali Davası”. İstanbul Aydın Ünivers itesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3/2 (2017): 73-86.
• Gerçek, Adnan. Kamu Alacaklarının Tahsil Hukuku. Bursa: Ekin Yayınevi, 2017.
• Kaneti, Selim/Ekmekçi, Esra/Güneş, Gülsen/Kaşıkçı, Mahmut. Vergi Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2019.
• Karakoç, Yusuf. Kamu İcra Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Koçak, Muhsin. Vergi İcra Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Öncü, Kerem. Vergi Hukukunda Tasarrufun İptali Davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2012.
• Uyar, Talih. “Tasarrufun İptali Davasının Konusu”. Ankara Barosu Dergi si, 1 (2011): 211-231. (Konu)
• Uyar, Talih. “Tasarrufun İptali Davasının Tarafları”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, P rof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 16 (2015): 3005- 3070. (Taraflar)
• Yapar, Burc u Kuzucu. Türk Hukukunda Kamu Alacaklarını Güvence Altına Alan Önlemler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.