Türkiye ve Sosyal Refah Devletlerindeki Sağlık Harcamalarının Analizi

Yıl 2014, Cilt: 32, 77 - 105, 01.06.2014

Arzu Kurşun Cemil Rakıcı

Öz

Sosyal yönden refah halinde olmanın koşulu, sağlık tanımında da belirtildiği gibi bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan tam bir iyilik halinde bulunmaktır. Bu nedenle, ülkelerin, elinde bulunan sağlık hizmetlerini istenilen kalitede, en az maliyette sunması gerekmektedir. Böylece, hem sağlık hizmetlerinin temel amacını gerçekleştirmiş, hem de ekonomik-sosyal yönden gelişmişlik kriterlerinden biri olan sağlık harcamalarını kontrol etmiş olacaklardır. Bu çalışmada, sağlık harcamaları sosyal refah devletleri incelenerek ele alınmış ve sağlık durumları irdelenmiştir. 2010 yılında GSYİH içinde toplam sağlık harcamalarına en büyük pay ayıran ABD 17,6% ve Hollanda 12% olmuştur. Kişi başına düşen en fazla sağlık harcaması ise ABD, Norveç ve İsviçre’de yapılmıştır. Türkiye’de 2010 yılı verilerine göre, toplam sağlık harcamalarının GSYİH içindeki payı %11,4’dür. 2008’de kişi başına düşen toplam sağlık harcaması ise 913 $’dır. Ancak, Türkiye hala OECD ortalamasının 3268 $ çok altındadır

Anahtar Kelimeler

Sağlık harcama, sosyal refah devleti, sağlık yapısı

The Analysis of Health Expenditures in Turkey and Social Welfare States

Öz

One of the conditions of social welfare is physical, mental and social well being, as stated in the description of health. To achieve this, countries are required to render services of desired quality at the possible least cost level. Thus, the basic purpose of health service will have been achieved and health care expenditures as one of the criteria for economic and social development been controlled. In this study, spending on health care of social welfare states are analyzed and their health status examined. Findings of the study indicated the largest share of total health expenditure in GDP in 2010, were realized in the United States 17.6% and the Netherlands 12% respectively, while the highest per capita expenditure on health were in the United States, Norway and Switzerland. According to data from the year 2010 in Turkey, share of total health expenditure in GDP is 11.4%. In 2008, total health expenditure per capita is 913USD. Nevertheless, Turkey is still far below the OECD average 3268 USD

Anahtar Kelimeler

Health Expenditure, social welfare state, health structure

Kaynakça

• Alp, Ömer (2008), “Yeni Bir Refah Devleti Modeline İlişkin Temellendirme (Aristotelesçi Bir Yaklaşım: Yetenekler ve İşlevlilikler)”,Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akalın, Mehmet Akif (2011), ABD’de Tıbbi Hizmetlerin Finansmanı, Akademia Education http://www.academia.edu/174 5671/ABDDE_TIBBI_HIZMETLERIN_ FINANSMANI) (11.10.2012).
• Akdur, Recep (2006), Sağlık Sektörü “Temel Kavramlar Türkiye Ve Avrupa Birliğinde Durum Ve Türkiye’nin Birliğe Uyumu”, ATAUM 25 nolu Araştırma Dizisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Akın, Cemil Serhat (2007), Sağlık ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye’de Sağlık Sektörü ve Harcamaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akyüz, Ferhat (2008), “Sosyal Yardımdan Sosyal Sigortaya: Bismarckyan ve İngiltere Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Tarihsel Dönüşümü”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5): 59.
• Aytekin, Sinan - Çiftçi Aytekin, A. Gamze (2010),“Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Kamu Sağlık Harcamalarının Finansmanı”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, (2): 591-610.
• Baran, Emine (2009),Türkiye’de Sosyalleştirme’den “Sağlıkta Dönüşüm”e Sağlık Harcamaları ve Mevzuatı, Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Çelik, Yusuf (2011),“Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 62-81
• Çelikay, Ferdi ve Gümüş, Erdal (2011), “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Ve Finansmanı”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11 (1): 177-216.
• Durmuş, Mustafa (2011) Obama Sağlık Reformu: Kanseri Aspirinle Tedavi Etmek!, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı 31: 59-72.
• Ersöz, Filiz (2008),“Türkiye İle OECD Ülkelerinin Sağlık Düzeyleri Ve Sağlık Harcamalarının Analizi”, İstatistikçiler Dergisi, 2: 95-104.
• Filiz, Yasemin (2010), “Ekonomik Büyüme ve Sağlık Harcamaları İlişkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülcan, Mesut Cemil (2008), “Kamu Harcamaları İçinde Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Yeri, Ekonomik Etkileri ve Türkiye Uygulaması”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gümüş, Erdal (2010), Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi: Mevcut Durum, Sorunlar Ve Öneriler, Siyaset-Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, (24).
• Günaydın, Davuthan (2011), “Küreselleşmenin Refah Devleti Sağlık Politikalarına Etkileri: Türkiye Örneği”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hastaneler Birliği, “Üniversite Hastaneleri Sorunları ve Çözüm Önerileri”, http://www.uhbd.org/PDF/uh_sorunlari_ve_cozum_onerileri.pdf (14.10.2012).
• İstanbulluoğlu, Hakan - Güleç, Mahir- Oğur, Recai (2010),“Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yöntemleri”, Dirim tıp Gazetesi, 85 (2): 86-99.
• Karabulut, Kerem (1999) Sağlık Harcamaları ve Göstergelerinin Karşılaştırılması, iktisadi ve idari Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı:1, Haziran.
• Karabulut, Kerem (2010), “Sağlık Harcamaları ve Göstergelerinin Karşılaştırılması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,13 (1): 139-152.
• “KİT'lerin personel sayısı 171 bine geriledi” (30.10.2012),Milliyet Gazetesi http://ekonomi.milliyet.com.tr/kit-lerin-personel-sayisi-171-binegeriledi/Ekonomi /ekonomidetay/30.10.2012/1619242/default.htm.
• Liu, Yuanli vd., (2005), “Türkiye’de Sağlık ve İlaç Harcamaları”, Sağlıkta Umut Vakfı ve Pfizer Araştırması.
• Mollahaliloğlu, Salih (2005), “Türkiye’de Kişiye Yönelik Koruyucu Sağlık Hizmetlerinde Hane Halkının Cebinden Yaptığı Sağlık Harcamaları”, Yayınlanmış doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• OECD (2012), Health at a Glance: Europe 2012, OECD Publishing.
• OECD (2012), “Health Data 2012 How DoesDenmarkCompare”,http://www.oecd. org/ els/healthpoliciesanddata/Briefing NoteDENMARK2012.pdf (14.11.2012).
• OECD (2012), “Health Data 2012 How DoesSwedenCompare”,http://www.oecd.org/ els/healthpoliciesanddata/Briefing NoteSWEDEN2012.pdf (14.11.2012).
• OECD (2012), “Health Data 2012 How DoesNorwayCompare”,http://www.oecd.org/ els/healthpoliciesanddata/Briefing NoteNORWAY2012.pdf (14.11.2012).
• OECD (2012), “Health Data 2012, Frequently Requested Data”, http://www.oecd.org/els/healthpoliciesanddata/OecdHea lthdata2012frequentlyrequesteddata.htm (26.11.2012).
• Oral, A. İlhan (2003),“ABD ve İngiltere Kamu Sağlık Sigortası Programları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61-78.
• Özbay, Hüseyin (2010), “Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Döner Sermaye Harcamalarının Değerlendirilmesi”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sağlık Yönetimi Girişimcileri Derneği (2012), “Amerika Birleşik Devletleri Sağlık Sistemi”,http://saglikyonetimi.wordpress.com/2012/03/03/amerika-irlesikdevletlerisaglik-sistemi/ (05.08.2012).
• Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı-Ek.18 http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/si/EK-18.pdf (02.12.2012).
• Sargutan, A. Erdal (2005), “Sağlık Sektörü ve Sağlık Sistemlerinin Yapısı”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8 (3): 400-428.
• Serter, Nur (1994), Devlet Görevlerindeki Gelişmelerin Sonucu Olarak Sosyal Devlet, İstanbul: İÜ İktisat Fakültesi yayınları.
• Sevim, İbrahim (2006), “1980 Sonrası Uygulanan Yeni Liberal Politikaların Sağlık Sektörüne Etkisi Türkiye Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Seyidoğlu, Halil (1999), Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Sosyal Güvenlik Kurumu, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/kurumumuz (13.12.2012).
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2012), Mali İstatistikler Tabloları, http://www.sgk.gov.tr/ wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler/aylik_istatistik_bilgileri/ (10.12.2012).
• Şanlıoğlu, Ömer (2011), Sosyal Refah Devletinin Dünü, Bugünü Ve Geleceği: Almanya Örneği, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Şener, Ülker (2010),Yoksullukla Mücadelede Sosyal Güvenlik, Sosyal Yardım Mekanizmaları ve İş Gücü Politikaları, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Tokalaş, Sevinç (2006), “Kamu Sağlık Hizmetlerinin Satın Alınması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ulusoy, Ahmet (2007) Maliye Politikası, Trabzon: Eflatun Matbaası.
• Yıldırım, Savaş (1994),“Sağlık Hizmetlerinde Harcama ve Maliyet Analizi“, Yayın no:2350, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayınlanmış Uzmanlık Tezi.
• World Health Organization, ‘United States of America‘ http://www.who.int/countries/usa/en/ (03.12.2012).
• World Healh Organization (2011) ‘Turkey Health System Performance Assessment’ http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0004/165109/e95429.pdf (15.11.2012)