YEREL YÖNETİMLERİN HİZMETLERİNDE İNSAN HAKLARINI ARAMAK: İNSAN HAKLARI KENTİ

Yıl 2024, Cilt: 42 Sayı: 2, 225 - 259, 08.01.2025

Yeter Avşar

https://doi.org/10.69958/ihy.1580962

Öz

Kent yönetiminden sorumlu olan yerel yönetimler halka en yakın idari birimler olmakla birlikte halkla doğrudan iletişim içerisinde olabilmeleri onları daha da değerli kılmaktadır. Özellikle son dönemde dünyada yaşanan değişimler ve gelişmeler yerel yönetimleri vazgeçilmez birimler haline getirmiştir. Kentsel alan yönetiminden sorumlu olmaları, halkın gündelik hayatına yönelik politikalar, hizmetler üretmeleri, kararlar almaları ve temsil, katılım gibi demokratik değerleri yerelde uygulamaları ve bunları yerine getirirken halkın ortak ve yerel nitelikteki tüm ihtiyaçlarına eşit ve kimseyi mahrum bırakmadan cevap vermeleri insan hakları ile arasındaki bağa da işaret etmektedir. Çünkü yerel yönetimlerin yerine getirdiği bu hizmetlerin kalitesi insan haklarına verdiği önemle ortaya çıkmaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı yerel yönetimler ile insan hakları arasındaki ilişkiyi açıklamak ve yerel yönetimlerin sunduğu hizmetlerde insan haklarının nerede konumlandığını ortaya koymaktır. Ayrıca insan haklarının yerelleşmesi olarak görülen “İnsan Hakları Kenti” modelinin yerelde neyi amaçladığını örnek uygulamalar üzerinden tartışmak da çalışmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetimler, İnsan Hakları, İnsan Hakları Kenti, Yerel Hizmet, Kent Yönetimi

SEEKING HUMAN RIGHTS IN THE SERVICES OF LOCAL GOVERNMENTS: HUMAN RIGHTS CITY

Öz

Local governments, responsible for city management and the closest administrative units to the public, are made even more valuable by their ability to maintain direct communication with the people. Especially in recent times, changes and developments around the world have made local governments indispensable entities. Their responsibility for urban area management, the development of policies and services aimed at daily public life, decision-making, and the implementation of democratic values like representation and participation at the local level, all while meeting the community’s common and local needs equally without excluding anyone, highlights their connection with human rights. This is because the quality of these services delivered by local governments reflects the importance they place on human rights. In this context, the study aims to explain the relationship between local governments and human rights and to identify where human rights stand in the services provided by local governments. Another purpose of the study is to discuss the "Human Rights City" model, seen as the localization of human rights, by examining what it aims to achieve locally through example applications.

Anahtar Kelimeler

Local Governments, Human Rights, Human Rights City, Local Service, City Management

Kaynakça

• Akay, Hale: Yerel Yönetimler İçin İnsan Hakları Temelli Programlama ve Hizmet Sunumu, Türkiye Europe Foundation Publications, İstanbul, 2015a.
• Akay, Hale: Yerel Yönetimler İçin İnsan Hakları Temelli Yaklaşım: Kavramsal Çerçeve ve En İyi Uygulama Örnekler, Türkiye Europe Foundation Publications, İstanbul, 2015b.
• Akkoyunlu Ertan, Kıvılcım/ Ertan, Birol: Hakları: Kent ve İnsan Hakları Bağlamında Kentsel Hizmetlere Erişim Hakkı, İstanbul Bilgi University Publications, İstanbul, 2013.
• Antalya Muratpaşa Belediyesi: https://muratpasa-bld.gov.tr/haber/4819/insan-haklari-kentleri-icin-calistay, Accessed: 04.10.2024.
• Avşar, Yeter: Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve Türkiye. Yerel Yönetimlerde Güncel Gelişmeler ve Yerel Siyaset Tartışmaları, (Ed: Aziz Belli, Abdullah Aydın, Ahmet Tunç), 1st Edition, Orion Academic Publications, Ankara, 2022.
• Aydın, Ahmet: “Türkiye’de İnsan Hakları Algısı ve Milliyetçilik”, Journal of Dicle Social Sciences Institute, No. 36, 2024. Baba, İsmahan Gül: “Kentsel Dönüşüm Kavramının İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi”, Journal of Anadolu Bil Vocational School, 37, 2015, pp. 31-45.
• Canalioğlu Çınar, Eser: “İnsan Haklarının Yerelleşmesi ve İnsan Hakları Kenti”, Ombudsman Academic, Vol. 10, No. 20, 2024, pp. 279-294.
• Avrupa Yerel Yaşamda Kadın-Erkek Eşitliği Şartı (CEMR): https://www.tbb.gov.tr/Tr/icerik_cemr-avrupa-yerel-yasamda-kadin-erkek-esitligi-sarti_304, Accessed: 03.10.2024.
• Çelebi, Burak: “Yerel Yönetimlerin Uluslararası Müdahaleleri İçin Yasal Bir Dayanak: Uluslararası Hukuk ve Kentli Hakları”, TESAM Academic Journal, 2014, pp. 129-155.
• Çiçek, Yeter: “Geçmişten Günümüze Türkiye’de Yerel Yönetimler”, KSÜ Journal of Social Sciences, 2014, pp. 53-64. Domaradzka, Anna: Urban Social Movements and the Right to the City: An İntroduction to the Special Issue on Urban Mobilization. Voluntas, International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, Vol. 29, No. 4, 2018, pp. 607-620.
• Davis, Martha F.: Scoping The New Urban Human Rights Agenda. The Journal of Legal Pluralism and Unofficial Law, , Vol. 51, No. 2, 2019, pp. 260-270.
• Friendly, Abigail: The Right to the City: Theory and Practice in Brazil. Planning Theory & Practice, Vol. 14, No. 2, 2013, pp. 158-179.
• Grigolo, Michele: The Human Rights City: New York, San Francisco, Barcelona, Routledge, Londra and New York, Routledge, 2019.
• İnsan Hakları Kenti Viyana: https://www.wien.gv.at/tr/birarada/insanhaklari/, Accessed: 04.10.2024.
• İstanbul Maltepe Belediyesi: https://kentekatilim.org/gorus/19.3427.1.8.2.F1, Accessed: 04.10.2024.
• Jackie, Smith: “Local Responses to Right-Wing Populism: Building Human Rights Cities”, Studies in Social Justice, Vol. 11, No. 2, 2017, pp. 347-368.
• Karatay Belediyesi: https://karatay.bel.tr/haberdetay/1192/karatay-belediyesi-personeline-insan-haklari-konul, Accessed: 06.10.2024.
• Kaşıkırık, Ayşe: “Avrupa Yerel Yaşamda Kadın-Erkek Eşitliği Şartını İmzalayan Belediyelerin Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Perspektifi”, Econder International Academic Journal, Vol. 5, No. 1, 2021, pp. 81-101.
• Kavruk, Hikmet: Yerel ve Bölgesel Yönetimler, 1st Edition, Nobel Publications, Ankara, 2021.
• Kaypak, Şafak: “Avrupa Birliği Sürecinde Yerel Haklar ve Kente Yansıması”, I. International Symposium on the European Union, Democracy, Citizenship and Citizenship Education, 2009, pp. 1-19.
• Keleş, Ruşen: Yerinden Yönetim ve Siyaset, 8th Edition, Cem Publishing, Ankara, 2012.
• Kempin Reuter, Tina: Human Rights and the City: Including Marginalized Communities in Urban Development and Smart Cities. Journal of Human Rights, Vol. 18, No. 4, 2019, pp. 382-402.
• Kentsel Stratejiler ve Yerel Uygulamalar Derneği: Kentte İnsan Hakkı, 2022 (https://www.kentlab.org/index.php/yayinlar/125-kentte-insan-hakki-2022, Accessed: 01.10.2024.)
• Oomen, Barbara / Moritz Baumgärtel: “Frontier Cities: The Rise of Local Authorities as an Opportunity for International Human Rights Law”, The European Journal of International Law, Vol. 29, No. 2, 2018, pp. 607-630.
• Oomen, Barbara/ Durmuş, Elif: “Cities and Plural Understandings of Human Rights: Agents, Actors, Arenas”, The Journal of Legal Pluralism and Unofficial Law, Vol. 51, No. 2, 2019, pp. 141-150.
• Ökmen, Mustafa: “Bir İnsan Hakkı Olarak Yerel Haklar ve Avrupa Kentsel Şartı”, Local Politics Journal, 2009. Ökmen, Mustafa: Bir İnsan Hakkı Olarak Kentli Haklarının Geliştirilmesi ve Yerel Yönetimler, 1st Edition, Istanbul Bilgi University Publications, Istanbul, 2005.
• Parlak, Bekir: Türkiye’de Yerel Yönetimler, Değişim Publications, Istanbul, 2020.
• Pektaş, Kadri Ethem/ Akın, Fehmi: “Avrupa Kentsel Şartları Perspektifinde Bir Kentli Hakkı Olarak “Katılım Hakkı” ve Türkiye”, Afyon Kocatepe University Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal, Vol. 12, No. 11, 2010, pp. 23-49.
• Research Worldwide İstanbul: https://www.rwistanbul.org/insan-haklari-kentleri.php, Accessed: 06.10.2024. Strategic Policy Committee Scheme 2019-2024: https://www.dlrcoco.ie/sites/default/files/atoms/files/adopted_strategic_policy_committee_scheme_2019_-_2024_25_11_2019.pdf, Accessed: 06.10.2024.
• Şenesen, Gülay Günlük/ Arun, Özgür/ Aykara, Aslıhan/ Sunata, Ulaş/ Thibert, Âdem Arkadaş/ Yücel, Yelda: İnsan Hakları Kentleri Göstergeleri, Emsal Printing, Ankara, 2021.
• Şengül, Ramazan: Yerel Yönetimler, 11th Edition, Umuttepe Publications, İzmit- Kocaeli, 2020.
• Şengül, Taylan/ Aygen, Anıl: “Arendt ve Douzınas’ın Düşüncelerinden İnsan Haklarını Okumak”, Human Rights Yearbook Journal, Vol. 41, 2023, pp. 105-132.
• Taş, İbrahim Ethem/ Avşar, Yeter/ Durgun, Sadegül: “Belediyelerin Değişen Dünyaya Uyumu: Dijital Şeffaflığa Doğru”, Kahramanmaraş Sütçü İmam University Journal of Social Sciences, Vol. 19, No. 3, 2022, pp. 1674-1688. The European Urban Charter III (2023): https://www.scribd.com/document/776996152, Accessed: 05.12.2024.
• Toprak, Zerrin: Yerel Yönetimler, 10th Edition, Nobel Publications, Ankara, 2021.
• Urban Sustainability Exchange: https://use.metropolis.org/case-studies/city-talks-on-sustainable-energy-the-silent-majority-speaks, Accessed: 05.10.2024.
• Urban Sustainability Exchange: https://use.metropolis.org/case-studies/youth-election-project-u18, Accessed: 06.10.2024.
• World Human Rights Cities Forum (2014) Guiding Principles for a Human Rights City (Gwangju Principles), https://www.uclg-cisdp.org/sites/default/files/Gwangju%20Gui ding%20Principles%20for%20Human%20Rights%20City%20adopted%20on%2017%20May%20 2014.pdf, Accessed: 01.10.2024.
• Zeybekoğlu Sadri, Senem: Kentsel Dönüşüm ve Kentte İnsan Hakları, Istanbul Bilgi University Publications, Istanbul, 2013.
• Zeytinburnu Belediyesi: https://zeytinburnu.istanbul/projeler/sosyal-projeler/degisim-projesi/, Accessed: 06.10.2024.