TARİHTEN GÜNÜMÜZE BAKARA KISSASI VE TAŞIDIĞI MESAJLAR; FATİH KANCA

Yıl 2020, Sayı: 8, 70 - 98, 01.10.2020

Fatih Kanca

Öz

Bakara Kıssası, Bakara suresinin 67-73. ayetlerinde, işlenen bir “katl” suçuna karşılık, faili bilinmeyen cinayetin çözümlenmesi için Yüce Allah’ın cc İsrailoğullarına boğazlanmasını emrettiği bir ineğin kurban edilmesinin emredildiği ve İsrailoğullarının bu emre karşı tutumunun anlatıldığı bir olaydır. Kur’an’da sadece bir yerde anlatılan bakara kıssası, Kitab-ı Mukaddes’te de kısmi farklılıkla da olsa benzer bir temayla ele alınmıştır. Kıssa, vakanın sunuşunda ön plana çıkan kurban emri, kurban edilecek hayvanın keyfiyeti, İsrailoğullarının emre karşı takındığı tavı r, ihtiva ettiği gizli-açık mesaj ve hikmetler, tevhid vurgusu, geçmiş milletlerin yaşantılarından alınacak dersler, fıkhî ve tasavvufi boyutlar; Kur’an’ın yanı sıra Kitab-ı Mukaddes’in konuları ele alış biçimi gibi açılardan incelenmiştir. Kıssanın incelenmesiyle geçmiş ve günümüz Yahudi inanç ve kültürünün benzer yönleri, maddeye tutkunlukları ve emre karşı tavır ve davranışları da ortaya konulmuştur. Ayrıca kıssa hem tarihsel boyutu ile hem de günümüze ışık tutan yanları ile incelenmiştir. Kur’an ve Kitab-ı Mukaddes’in yanında hadis, tefsir ve tarih kaynaklarına da müracaat edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Bakara Kıssası, İsrailoğulları, Kurban, İnek

FROM THE PAST TO TODAY THE STORY OF BAQARAH AND MESSAGES

Öz

The story of Baqarah, introduced in Surah al-Baqarah in verses 67-73, is an incident in which Almighty God cc ordered the Israelites to slaughter a cow in response to an unknown “murder” crime to resolve the murder and the rejection of God’s order by Israelites. The story of Baqarah, which is mentioned only in one place in the Quran, is discussed in the Bible with a similar theme, albeit with a partial difference. The story of Baqarah will also be examined by the order of sacrifice that comes to the fore in the presentation of the case, the condition of the animal to be sacrificed, the attitude of the Israelites against the order, the secret-explicit message and wisdom it contains, the emphasis on oneness, lessons to be learned from the lives of past nations and legal and mysti cal dimensions. It also describes how, in addition to the Quran, the Bible deals with problems. By examining the story, similar aspects of the past and the present of the Jewish belief and culture, their attachment to the matter and their attitude and behavior against orders will also be addressed. Moreover, the story has been examined both with its historical dimension and its aspects that shed light on today. In addition to the Quran and the Bible, hadith, tafsir and historical sources were also applied

Anahtar Kelimeler

Tafsir, The Story of Baqarah, Israelites, Qurbani, Cow

Kaynakça

• Adam, Baki. “Kur’an’ın Anlaşılmasında Tevrat’ın Rolü”. İslami Araştırmalar 1-2-3-4 (1996).
• Akalın, K. Haldun. “Talmud’un Para ve Faiz Açısından Yorumu”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi KAÜ İİBF Dergisi 7/13 (2016), 363-395.
• Albayrak, Kadir. “İsrailoğullarının Altın Buzağısı ve Kızıl İnek’i”. Bilimname 2004/2 (01 Haziran 2004).
• Aydın, Zeynel Abidin. “İsrailoğulları’na Yöneltilen İnek Kesme Emrinin Fail -i Meçhul Cinayetlerin Çözümlenmesiyle İlişkisi: Kur’ân ve Tevrat Merkezli Bir İnceleme”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/1 (31 Mayıs 2020), 58-75. https://doi.org/10.33931/abuifd.719362
• Bardakoğlu, Ali. “Kasame”. 24/528-530. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2001.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayış Işığında Kur’an Tefsiri. İstanbul: Bayraklı Yayınları, Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî el-. es-Sünenü’l-Kübrâ. nşr. Abdülkadir Ahmed ’Atâ. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 3. Baskı., ts. Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail el-. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Bursevî, İsmail Hakkı. Ruhu’l-beyân. Matbaatü Osmaniyye, 1330.
• Çelı̇k, Hüseyin. “İsrailoğullarının İnekle İmtihanı”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/1 (01 Haziran 2016), 63-80.
• Çelik, Ömer. “İmâm-ı Rabbânî’nin Kur’ân Âyetlerini Anlaması ve Yorumlaması”. Uluslararası İmam-ı Rabbani Sempozyumu Tebliğleri. ed. Prof. Dr. Necdet Tosun. 61-98. İstanbul: Hüdâyi Vakfı Yayınları, 2018.
• Ebu’s-Suûd Efendi. İrşâdü’l-Aklis-Selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. nşr. Abdülkadir Ahmed ’Atâ. Riyad: Matbaatü’s-Sa’âde, ts. Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili, ts. Erbay, Celal. İslam Ceza Muhakemesi Hususunda İspat Vasıtaları. İstanbul: MÜ İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1999.
• Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları, 1998.
• Işık, Emin. “Bakara Suresi”. C. 4. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’ b. Kesîr el- Kaysî el-Kureşî el-Busrâvî ed-Dımaşkî eş-Şâfiî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘azîm. nşr. Heyet. 15 Cilt. Kahire: Müessesetü Kurtuba, 1421/2000.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-’Arab. Kahire: Daru’l-Mearif, 1119.
• İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî. Bidâyetü’l- Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesid. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1982.
• Kâsimî, Muhammed Cemaleddîn el-. Mehâsinü’t-Te’vîl. Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-’Arabî, ts. Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh el-. el-Câmi’ li-ahkâmi’l- Kur’ân. nşr. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki. Beyrut: Muessesetü’r-Risâle, 142/2006.
• Kuşeyrî, Ebu’l-Kasım Zeynü’l-İslam Abdülkerim b. Hevazin el-. Letâifu’l-İşârât. Kahire, Maden, Şükrü - Yiğitoğlu, Mustafa. “‘Kur’an-ı Kerim ve Eski Ahit Bağlamında Buzağıya Tapan İsrailoğulları’na Ölüm Cezası Verilmesi Meselesi’”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11, 419-446. Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd es-Semerkandî el-. Te’vîlâtü’l-Kur’an. nşr. Ahmed Vanlıoğlu. İstanbul: Dâru’l-Mîzân, 1427-2005.
• Mehmet Erdoğan. İslam Hukukunda Ahkâmın Değişmesi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları İstanbul, 2007.
• Mehmet Vehbi Efendi. Hülâsâtü’l-Bayân fî Tefsîri’l-Kur’an. İstanbul: Üçdal Neşriyat, ts. Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkī. Kahire: y.y., 1374-75/1955-56.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd en-. Medârikü’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. nşr. “Yûsuf Ali Bedevî”. Beyrut: Dâru’l-Kelimu’t-tayyib, ts. Ömer Nasuhi Bilmen. Kur’an-ı Kerim Meâli Âlisi ve Tefsiri. İstanbul: İpek Yayınları, ts. Ömer Özsoy-İlhami Güler. Konularına Göre Kur’an. Ankara: Fecr Yayınları, 2001.
• Öztürk, Mustafa. “Kur’an, Kitab-ı Mukaddes ve Sümer Mitolojisinde Hâbil-Kâbil Kıssası”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, Ocak-Haziran Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn et-Taberîstânî el-. Mefâtîhü’l-ğayb. 32 Cilt. Daru’l-Fikr, 1401/1981.
• Saîd Havvâ. el-Esâs fi’t-tefsîr. Kahire: Dâru’s-Selâm, ts. Sargon, Erdem. “Amâlika”. 2/556-558. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 1989.
• Kitab-ı Mukaddes. İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, 1974.