Ehl-i Sünnet’e Göre Ölüm Sonrasında Yeniden Diriliş

Yıl 2022, Sayı: 11, 91 - 110, 15.06.2022

Zeliha Demirel

https://doi.org/10.54958/iiad.1097236

Öz

Ölümden sonra yeniden diriliş ilahi dinlerin inanç esaslarından birisidir. İslam’ın kitabı Kur’an-ı Kerim’de insanın kesin bir şekilde yeniden diriltileceği açık bir şekilde belirtilmiştir. Canlıyken ölüp giden bir varlık olmasının yanında ister demire ister başka varlığa dönüşsün yeniden dirilmesi kaçınılmazdır. İnsan-ların ne şeklide öldüğü, bir kabirlerinin olup olmadığı, onun yeniden dirilişine bir engel teşkil etmemektedir. İnsanın her zaman içinde var olan “ölümsüzlük arzusu” ,onu ölümden sonrasını düşünmeye sevk etmiştir. Bütün hayati fonksiyonlarını yitiren, toprağın altına konularak adeta parçalanıp bozulan, yok olan bir bedenin canlanıp tekrar dirilmesi konusu insan aklını ciddi anlamda zorla-yan bir konu olmuştur. Bundan dolayı insan aklı dönem dönem böyle bir şeyin olmadığı düşüncesine girmiş, ölümden sonra tekrar dirilişi reddetme yoluna gitmiştir. Fakat bu reddediş hiçbir zaman büyük ölçekli gruplarca değil genellikle bireysel veya küçük ölçekli gruplarca olmuştur. Dirilişi reddeden bu gruplar hiçbir zaman tam anlamıyla kabul görmemiştir. İnsandaki ölümsüzlük arzusu ve adalet duygusu galip gelmiş, ölümden sonra muhakkak bir hayatın olacağına dair inanç çoğunlukla güncelliğini korumuştur. Öldükten sonra yeniden dirilme bütün ilahi dinlerde kesin bir inanç esasıdır ve muhakkak gerçekleşecektir. Bu Allah’ın bize verdiği bir vaaddir. Ehl-i Sünnet inancına göre, “tekrar diriliş hem bedenen hem ruhen olacaktır. Buna göre Allah Teâlâ, öldükten sonra dünyadaki insan bedeni-ne ait aslî parçaları yeniden bir araya getirecek ve ruhu buna tekrar iade edecektir.” Nitekim Kur’an’da bununla ilgili onlarca ayet bulunmakta olup çeşitli delillerle desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ölüm, Ahiret, Yeniden Dirilme, Ehl-i Sünnet, Matüridilik, Eş’arilik

Review After Death According to Ahl al-Sunnah

Öz

Resurrection after death is one of the belief principles of divine religions. In the Qur'an, the book of Islam, it is clearly stated that human beings will definitely be resurrected. In addition to being a being that dies while alive, its resurrection is inevitable, whether it turns into iron or into another being. The way people die, whether they have a grave or not, does not constitute an obstacle to his resurrec-tion. The "desire for immortality", which has always existed in man, has led him to think about the afterlife. The issue of reviving and resurrecting a body that has lost all its vital functions, that has been put under the ground and almost disin-tegrated, has been a subject that seriously challenges the human mind. For this reason, the human mind has occasionally thought that such a thing does not exist, and has chosen to reject the resurrection after death. But this rejection has never been by large-scale groups, but usually by individuals or small-scale groups. These groups, which reject the resurrection, have never been fully accepted. The desire for immortality and the sense of justice prevailed in human beings, and the belief that there will be a life after death has mostly remained up-to-date. Resurrection after death is a definite belief in all divine religions and will defini-tely take place. This is a promise God has given us. According to the belief of Ahl as-Sunnah, “resurrection will occur both physically and spiritually. Accordingly, after death, Allah will reassemble the original parts of the human body in the world and return the soul to it.” As a matter of fact, there are dozens of verses related to this in the Qur'an and it is supported by various evidences.

Anahtar Kelimeler

Death, Hereafter, Resurrection, Ahl al-Sunnah, Maturidiyya, Ash’ariyya

Kaynakça

• Akın, Murat, Ömer Nasuhi Bilmen’in Âhiret İnancını Temellendirmesi, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Haziran 2019, Cilt 21, Sayı:39.
• Arslan, Ali Ahiret’e ve Öldükten Sonra Dirilmeye İman, Diyanet İşleri Başkanlığı Dini, Ahlaki, Edebi, Mesleki Aylık Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 86-87, 1969.
• Aydın, Mehmet, Din Felsefesi, İzmir, 1987.
• Ömer Aydın, Kurân-ı Kerîm’de Îman-Ahlak İlişkisi (İstanbul: İşaret Yayınları, 2007.
• Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahihu’l-Buharî, İstanbul, 1413/1992.
• el-Ezherî, Ebî Mansur Muhammed bin Ahmed. Tehzîbu’l-Luga, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Muhammed Ali en-Neccâr, Dâru’l-Mısriyye, Mısır, trs.
• Fahreddin er-Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin. Mefa-ti-hü’l-Gayb. Ankara: Akçağ yayınları, 1988-2002.
• Fahreddin er-Râzî, Kelâm’a Giriş [el-Muhassal], çev. Hüseyin Atay, Ankara Üniver-sitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1978.
• Fahreddin er-Râzî, Mefâtihu’l-gayb, Dârü ùhyâ’i’t-Türâsi’l-’Arabiyye, 3. Baskı, Bey-rut 1420 (2000).
• Gazalî, Filozofların Tutarsızlığı (Tehâfütü’l- Felâsife), Çev. Mahmut Kaya- Hüseyin Sarıoğlu, İstanbul: Klasik, 2005.
• Gazalî, Tehâfüt el-Felasife (Filozofların Tutarsızlığı) Çev. Bekir Karlığa, İstanbul 1981.
• Güler, İlhami. İman Ahlâk İlişkisi. Ankara: Ankara Okulu, 2016.
• Gündoğar, Hamdi, Sistematik Kelâm, Ed. Fadıl Ayğan, Beyan Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, II, 2021
• İbn Mace, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid b. el-Kazvinî, es-Sünen, İstanbul, 1413/1992.
• İbn Rüşd, Abu el-Velid Muhammed bin Ahmed el-Endülüsi, Tehâfütü-t Tehâfüt, Mektebet İbn Sinâ, Kahire, 2011.
• İlhami Güler, İman Ahlâk İlişkisi (Ankara: Ankara Okulu, 2016).
• Kılavuz, A. Saim, Ana Hatlarıyla İslam Akâidi ve Kelâm’a Giriş, Ensar Yayınları, İstanbul, 2014.
• Kurt, Fatih İmam Mâtürîdî’ye Göre Bazı Âhiret Așamaları, Diyanet İlmî Dergisi, C.:55 Sayı: 3, 2019
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd Semerkandî. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. Thk. Bekir Topaloğlu. 1-17. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005-2010.
• Paçacı, Mehmet, Kur’ân’da ve Kitab-ı Mukaddes’te Âhiret İnancı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2001.
• Topaloğlu, Bekir- Çelebi, İlyas. Kelam Terimleri Sözlüğü. 42. Ankara: TDV Yayınları, 2017.
• Toprak, Süleyman. “Haşir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16: 416-417. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Şahin, İskender, Kur’an-ı Kerim’de Diriliş, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2012.
• Şahin, Mahmut, Kur’an’da Diriliş Gerçeği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2007.
• Teftazânî, Şerhu’l Akaid, Haz. Süleyman Uudağ, İstanbul, 2010.
• Topaloğlu, Bekir. “Âhiret”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 1:543-548 Ankara: TDV Yayınları, 1988.
• Toprak, Süleyman. “Haşir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 16:416-417 Ankara: TDV Yayınları, 1997.
• Önal, Recep İmam Birgivî’nin Bilgi ve İnanç Paradigması, Bursa: Emin Yayınları, 2019.
• Özarslan, Selim. İslâm’da Ölüm ve Diriliş Öğretisi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2013.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Ba’s”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5: 98. İstan-bul: TDV Yayınları, 1989.