A GLOBAL PERSPECTIVE ON SOLID WASTE CONCEPT AND POLICY RECOMMENDATIONS FOR SOLID WASTE MANAGEMENT

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 8, 16 - 27

Abdurrahman Muhammet Banazılı

Öz

Many studies have been carried out on the sources and characteristics of waste, the negative effects of inappropriate sorting and examples of good practice. The study sought to answer the question of how waste is managed in different countries. In order to answer the study question, the technique of document analysis, which is a qualitative research method, was used. In this context, a descriptive approach was preferred by examining the reports of major international environmental organisations on the subject, as well as national and international library searches. As a result of the study, the concept of solid waste was defined and conclusions were drawn as to which materials can be classified as solid waste. It also discusses the forms of solid waste in different countries and makes policy recommendations for solid waste management in developed and developing countries.

Anahtar Kelimeler

Solid Waste, Solid Waste Management, Policy Recommendations

KATI ATIK KAVRAMINA KÜRESEL BİR BAKIŞ VE KATI ATIK YÖNETİMİ ÜZERİNE POLİTİKA ÖNERİLERİ

Öz

Atıkların kaynakları ve özellikleri ile uygunsuz ayrıştırmalarının olumsuz etkileri ve iyi uygulama örnekleri üzerine birçok araştırma yürütülmüştür. Çalışmada atık yönetiminin farklı ülkelerdeki durumunun nasıl olduğu sorusuna yanıt aranmaya çalışılmıştır. Çalışma sorusuna yanıt verebilmek için nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analizi tekniğinden istifade edilmiştir. Bu kapsamda konuyla ilgili, belli başlı uluslararası çevre örgütlerinin raporlarının incelenmesinin yanı sıra ulusal ve uluslararası kütüphane taraması yapılarak betimleyici bir yaklaşım tercih edilmiştir. Çalışma sonucunda katı atık kavramı tanımlanmaya ve hangi maddelerin katı atık olarak sınıflandırılacağına ilişkin çıkarımlarda bulunulmuştur. Ayrıca farklı ülkelerdeki katı atıkların formları ele alınarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin katı atık yönetimleri üzerine bazı politika önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Katı Atık, Katı Atık Yönetimi, Politika Önerileri

Kaynakça

• AKDOĞAN, A. ve GÜLEÇ, S. (2007). “Sürdürülebilir Katı Atık Yönetimi ve Belediyelerde Yöneticilerin Katı Atık Yönetimiyle İlgili Tutum ve Düşüncelerinin Analizine Yönelik Bir Araştırma”. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 25(1): 39-69.
• AKPINAR, T. (2023). “Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Atık Yönetimi”. (Ed. Derya İlic ve İlknur Aydoğdu Karaaslan). Sosyal & Beşeri Bilimlerde Araştırma ve Değerlendirmeler-2. (ss. 47-64). Gece Kitaplığı, Ankara.
• AL-SEADI, T.A. and HOLM-NIELSEN, J.B. (2004). “Agricultural Wastes”. Waste Management Series. 4: 207-215. AMASUOMO, E. and BAIR, J. (2016). “The Concept of Waste and Waste Management”. Journal of Management and Sustainability. 6(4): 88-96.
• APAYDIN, Ş. (2020). “OECD Ülkelerinde Atık Yönetimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Panel Kantil Regresyon Yaklaşımı”. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi. 55(1): 300-312.
• AY, H.M. ve SÖYLEMEZ, A. (2023). “Belediye Hizmetleri İçinde Katı Atık Yönetiminin Önemi ve Konya Büyükşehir Belediyesi Örneği”. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi. 4(Özel Sayı): 273-292.
• BALTACI, A. (2019). “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?” Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(2): 368-388.
• BASU, R. (2009). “Solid Waste Management-A Model Study”. Sies Journal of Management, 6: 20-24.
• BERANEK, W. (1992). “Solid Waste Management and Economic Development”. Economic Development Review, 10: 49-51.
• BERKUN, M., ARAS, E., and ANILAN, T. (2011). “Solid Waste Management Practices in Turkey”. Journal of Material Cycles and Waste Management, 13(4): 305-313.
• BİLGİLİ, M.Y. (2020). “Katı Atık Yönetiminde Kullanılan Bazı Kavramlar ve Açıklamaları”. Avrasya Terim Dergisi. 8(2): 88-97.
• BRUNNER, P. H. and RECHBERGER, H. (2014). “Waste to Energy-Key Element for Sustainable Waste Management”. Waste Management, 37: 3-12.
• BUAH, W. K., Cunliffe, A. M. and Williams, P. T. (2007). “Characterization of Products from the Pyrolysis of Municipal Solid Waste”. Process Safety & Environmental Protection, 85(5): 450-457.
• CHAN, W. W. and LAM, J. (2001). “Environmental Accounting of Municipal Solid Waste Originating from Rooms and Restaurants in the Hong Kong Hotel Industry”. Journal of Hospitality & Tourism Research, 25(4): 371-385.
• CHANDLER, A. J. vd., (1997). Municipal Solid Waste Incinerator Residues. Amsterdam: Elsevier.
• CHEREMISINOFF, N. P. (2003). Handbook of Solid Waste Management and Waste Minimization Technologies, Butterworth-Heinemann, Oxford.
• CHRISTENSEN, T.H. (2017a). Endüstriyel Atık. (Çev. Ed: Ahmet Demir ve Lütfi Akca). Katı Atık Yönetimi ve Teknolojileri. (ss. 100-103), Nobel Yayıncılık, İstanbul.
• CHRISTENSEN, T.H. (2017b). İnşaat ve Yıkıntı Atıkları. (Çev. Ed: Ahmet Demir ve Lütfi Akca). Katı Atık Yönetimi ve Teknolojileri. (ss. 104-109), Nobel Yayıncılık, İstanbul.
• CRESWELL, J.W. (2017). Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi. (Çev. Ed: Halil Ekşi), EDAM, İstanbul.
• ÇELİK, H., BAYKAL, N.B. ve MEMUR, H.K. (2020). “Nitel Veri Analizi ve Temel İlkeleri”. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education. 8(1): 379-406.
• DEFRA (2011). “Business Waste Prevention Evidence Review”. https://randd.defra.gov.uk/ (23.11.2024).
• DEMİRBAŞ, A. (2011). “Waste Management, Waste Resource Facilities and Waste Conversion Processes”. Energy Conversion & Management, 52(2): 1280-1287.
• DIJKEMA, G. P. J., REUTER, M. A. and VERHOEF, E. V. (2000). “A New Paradigm for Waste Management”. Waste Management, 20(8): 633-638.
• DIXON, N. and JONES, D. R. V. (2005). “Engineering Properties of Municipal Solid Waste”. Geotextiles & Geomembranes, 23(3): 205-233.
• ERDOĞAN, N., ve BARIŞ, E. (2007). “Environmental Protection Programs and Conservation Practices of Hotels in Ankara, Turkey”. Tourism Management, 28(2), 604-614
• EU DIRECTİVE ON THE LANDFILL OF WASTE (1999). https://faolex.fao.org/docs/pdf/eur38106.pdf (28.11.2024).
• EUROPEAN ENVIRONMENT AGENCY. (2009). EU as a Recycling Society Present Recycling Levels of Municipal Waste and Construction & Demolition Waste in the EU. https://www.eea.europa.eu/en/topics/in-depth/waste-and-recycling (30.11.2024).
• EUROSTAT. (2014). Generation of Waste by the Construction Sector. https://ec.europa.eu/eurostat/portal/page/portal/waste/waste_generation_and_management/generation/co (29.11.2024).
• GÜNDÜZALP, A.A. ve GÜVEN, S. (2016). “Atık Çeşitleri, Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm ve Tüketici: Çankaya Belediyesi ve Semt Tüketicileri Örneği”. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. 1-19.
• GÜRLÜK, S. (2010). “Sürdürülebilir Kalkınma Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanabilir Mi?” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İBBF Dergisi. 5(2): 85-99.
• GÜVEN, A. ve ÇOLAK, E. (2019). "Sürdürülebilir Kalkınma Kapsamında Çevre ve Katı Atık Yönetimi. 3. Uluslararası ÜNİDOKAP Karadeniz Sempozyumu. Tokat Gazi Osman Paşa Üniversitesi. 261-269.
• HEIMLICH, J.E., HUGHES, K.L. and CHRISTY, A.D. (2007). “Integrated Solid Waste Management”. Community Development, 1-4.
• JAILLON, L., POON, C. S. and CHIANG, Y. H. (2009). “Quantifying the Waste Reduction Potential of Using Prefabrication in Building Construction in Hong Kong”. Waste Management, 29(1): 309-320.
• KARACADAĞ KALKINMA AJANSI (2015). İsveç-Finlandiya Çalışma Ziyareti Raporu. https://www.karacadag.gov.tr/Dokuman/Dosya/www.karacadag.org.tr_244_BN4V77KI_isvec_finlandiya_calisma_ziyareti_raporu.pdf (04.10.2024).
• KASEVA, M. E. and GUPTA, S. K. (1996). “Recycling an Environmentally Friendly and Income Generating Activity towards Sustainable Solid Waste Management. Case Study Dar Es Salaam City”. Tanzania. Resources Conservation & Recycling, 17(4): 299-309.
• KILIÇ, S. (2006). “Yeni Toplumsal ve Ekonomik Arayışlar Sürecinde Sürdürülebilir Kalkınma”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 8(2): 81-101.
• KIRLIOĞLU, H. ve FİDAN, M.E. (2010). “İşletmelerde Atık Yönetimi ve Sakarya İlinde Bir Araştırma”. Journal of Yasar University. 20(5): 3453-3470.
• NALAS (2014). Güney-Doğu Avrupa’da Katı Atık Yönetimi: Karşılaştırmalı Değerlendirme Raporu. CIP, Sanda.
• NGOC, U. N. and SCHNITZER, H. (2009). “Sustainable Solutions for Solid Waste Management in Southeast Asian Countries”. Waste Management, 29(6), 1982-1995.
• NORRIE, J., LAFORTUNE, P. and BEAUCHAMP, C. J. (1997). “Characterization of Waste Materials Originating from Quebec Supermarkets and an Assessment of Recycling Potential”. Resources Conservation & Recycling, 19(4), 265-277.
• OCHOA, A., DUARTE, M., BUENO, L., SALAS, B., ALPIREZ, G. and WIENER, M. (2010). “Systemic Analysis of Supermarket Solid Waste Generation in Mexicali, Mexico”. Journal of Environmental Protection, 1(2), 105-110.
• ÖDEN, M.K. (2021). “Biyomedikal ve Tıbbi Atıkların Yönetimine Dair Mevzuatın Uygulanmasının Araştırılması”. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 11(1), 86-103.
• ÖZKAN, G., GÜLTEKİN, S.B., KAMİLOĞLU, S. ve ÇAPANOĞLU, E. (2022). “Sürdürülebilir Gıda ve Tarımsal Atık Yönetimi”. Çevre, İklim ve Sürdürülebilirlik, 23(2), 145-160.
• PALABIYIK, H. ve Altunbaş, D. (2004). Kentsel Katı Atıklar ve Yönetimi. Mehmet Cevher Marin ve Uğur Yıldırım (Ed.), Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar. (1. Baskı) içinde (ss.103-124), Beta Basım Yayım, İstanbul.
• POON, C. S., YU, A. T. W. and NG, L. H. (2001). “On-site Sorting of Construction and Demolition Waste in Hong Kong”. Resources Conservation & Recycling, 32(5), 157-172.
• RAJESHWARI, K. V., LATA, K., PANT, D. C., ve KISHORE, V. V. N. (2001). “A Novel Process Using Enhanced Acidification and a UASB Reactor for Biomethanation of Vegetable Market Waste”. Waste Management & Research the Journal of the International Solid Wastes & Public Cleansing Association Iswa, 19(4), 292-300
• SALTABAŞ, F., SOYSAL, Y., YILDIZ, Ş. ve BALAHORLİ, V. (2009). “Evsel Katı Atık Termal Bertaraf Yöntemleri ve İstanbul’a Uygulanabilirliği”. Türkiye Katı Atık Yönetimi Sempozyumu. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. 1-7.
• SARI-ÇETİN, A. (2020). “Atık Yönetimi”. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities. 5(7): 93-99.
• SARIÇOBAN, K. ve YİLDİRİMCİ, E. (2015). “Çevre Politikaları Bağlamında Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevresel Harcamalar: AB Üyesi Ülkeler İle Bir Karşılaştırma”. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi. 3: 7-24.
• SARIHAN, N.Ö., ve ÇAKIR, E. (2023). “Yerel Yönetimlerde Katı Atık Yönetimi ve Gelişimi: Genel Çerçeve İle Türkiye’ye Bakış”. Tarih Okulu Dergisi. 16(66): 2127-2152.
• SEPA. (2011). Construction and Demolition Waste Produced and Managed in Scotland in 2009. https://www.gov.scot/publications/scotlands-zero-waste-plan/pages/6/ (28.11.2024).
• SHAFIGH, P., MAHMUD, H. B., JUMAAT, M. Z. ve ZARGAR, M. (2014). “Agricultural Wastes as Aggregate in Concrete Mixtures - A Review”. Construction & Building Materials, 53(3), 110-117.
• T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI (2021). Atıklar. https://webdosya.csb.gov.tr/db/bolu/icerikler/atiklar-20180222082452.pdf (02.09.2024).
• TCHOBANOGLOUS, G., THEISEN, H. and VIGIL, S. (1993). “Integrated Solid Waste Management: Engineering Principles and Management Issues”. Water Science & Technology Library, 8(1): 63-90.
• TDK (2024). https://sozluk.gov.tr/.
• TEZEL, Ö. ve Yıldız, E. (2020). “Sürdürülebilir Atık Yönetimi Uygulamalarında Dünya ve Türkiye Karşılaştırması: Edikab Örneği”. Social Sciences Research Journal. 9(2): 35-48.
• TROSCHINETZ, A. M. and MIHELCIC, J. R. (2009). “Sustainable Recycling of Municipal Solid Waste in Developing Countries”. Waste Management, 29(2): 915-923.
• TUNA, M. (2023). Sıfır Atıkta Sosyolojik Arka Plan ve Toplumsal Kabul. (Ed: Kasım Yenigün, Abdulmenaf Turan ve Tuğrul Çamaş). Sıfır Atık. (ss. 317-334), T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ankara.
• VERGARA, S. E. and TCHOBANOGLOUS, G. (2012). “Municipal Solid Waste and the Environment: A Global Perspective”. Environment and Resources, 37(37): 277-309.
• WASTETRADE (2023). https://www.wastetrade.com/tr/news/defras-newly-released-waste-statistics-a-detailed-analysis/ (18.10.2024).
• WHITE, P. R., FRANKE, M. and HINDLE, P. (1995). Integrated Solid Waste Management: A Lifecycle Inventory, Springer, Berlin.
• WILLIAMS, P. T. (2005). Waste Treatment and Disposal. London, New York: John Wiley & Sons.
• WILSON, D. C. (2007). “Development Drivers for Waste Management”. Waste Management & Research the Journal of the International Solid Wastes & Public Cleansing Association Iswa, 25(3): 198-207.
• YORULMAZ, E.İ., ve ÖNDER, H. (2022). “Sosyo-Ekonomik Gelişimin Atık Oluşumu Üzerindeki Etkisi: Avrupa Ülkeleri Üzerine Bir Analiz”. The Journal of International Scientific Researches. 7(Ek): 1-12.