Şili’de Gizlice Ve Kafamda Bir Tuhaflık Kitapları Üzerinden Neoliberalizmin Mekâna Ve Belleğe Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 8, 6 - 25, 21.06.2018

Bayram Koca Eser Ergönül

Öz

Türkiye ve Şili’de
gerçekleştirilen neoliberal darbeler sonrasında her iki ülkede de gerek
ekonomik gerekse toplumsal alanda köklü değişimler yaşanmıştır. Bu
değişimler doğal olarak kentlere de yansımıştır. Neoliberal darbeyle dünya
kapitalist sistemine eklemlenmiş olan Şili ve Türkiye’de neoliberal
politikaların kent mekânına etkisi gözle görülür biçimde kendini
hissettirmiştir. Yaratıcı yıkım süreci, kendisine yer açmak amacıyla sürekli
olarak eskiyi yıkan neoliberalizmin olmazsa  olmaz bir sonucudur.

Diğer yandan bellek ise yapısı gereği eskiyi koruma ve yeniyi
reddetme eğilimindedir. Gündelik yaşama dair her türlü anı ise mekânı içerir ve
mekânlar da kentlerden ayrı düşünülemez. Bu nedenle özne ve bellek bağlamını
mekândan, dolayısıyla, kentlerden ayrı düşünmenin imkânı yoktur.

Bu çalışmada, Kafamda Bir
Tuhaflık ve Şili’de Gizlice
romanları üzerinden neoliberalizmin mekâna ve belleğe etkisini incelenmektedir.
Böylece, Şili ve Türkiye örnekleri karşılaştırılarak neoliberal darbelerin kent
mekânına olan etkilerinin gözlemlenmesi amaçlanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Kent, Mekân, Bellek, Yabancılaşma

Kaynakça

• Allende, I. (2016), Ruhlar Evi, Çev. N. Yeğinobalı, Çev.), Can Yayınları, İstanbul.
• Bali, R. N. (2002), Tarz-ı Hayattan Life Style’a Yeni Seçkinler, Yeni Mekânlar, Yeni Yaşamlar, İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Bolaño, R. (2008), Uzak Yıldız, Çev.Z. Yanıkkaya, Metis Yayınları, İstanbul.
• Boratav, K. (2005), Türkiye İktisat Tarihi – 1908-2002, İmge Kitabevi, 9. Baskı, Ankara.
• Brown, W. (2006), "American Nightmare – Neoliberalism, Neoconservatism and De-democratization". Political Theory, Cilt 6, Sayı:34, ss. 690-714.
• Connerton, P. (1999), Toplumlar Nasıl Anımsar?, Çev. A. Şenel, Ayrıntı Yayıncılık, İstanbul.
• Çavuş, R. (2002), "Edebiyat İncelemelerinde Tarihe Yeni Bir Dönüş", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakülte Dergisi, Cilt: 42, Sayı: 1-2, ss. 121-133.
• Çığ, E.C. ve Çığ, Ü. (2017), "Neoliberal Belleğin İnsası: Senin Bütün Hikayen", Editör: Tahire Erman ve Serpil Özaloğlu, Bir Varmış Bir Yokmuş, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss. 229-241.
• Devecioğlu, A. (2013), Kuş Diline Öykünen, Metis Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
• Dolanay, S. S. (2009), “Schumpeter Sisteminde Yenilikler, Ekonomik Gelişme ve Devresel Hareketler”, International Journal of Economic and Administrative Studies, Cilt: 1, Sayı: 2, ss. 171-189.
• Eroğlu, M. (2005), Yüz: 1981, Agora Kitaplığı, 1. Baskı, İstanbul.
• Ersoy, M. (2001), "Sanayisizleştirme Süreci ve Kentler", Praksis, Sayı: 20, ss. 32-52.
• Göle, N. (2011), Melez Desenler İslam ve Modernlik Üzerine, Metis Yayınları, 4. Baskı, İstanbul.
• Güngör, B. (2015), "Öteki İstanbul’un Anlatısı: Kafamda Bir Tuhaflık Adlı Romanının Yapısalcı Metodoloji Işığında Çözümlenmesi", Türkiyat Mecmuası, Cilt: 25, Sayı: 1, ss. 119-141.
• Gürbilek, N. (2001), Vitrinde Yaşamak -1980’lerin Kültürel İklimi-, Metis Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
• Gürsoy, M. (04.02.2015), "Kafamda Bir Tuhaflık: Peki ama nedir bu tuhaflık?", http://t24.com.tr/k24/yazi/kafamda-bir-tuhaflik-peki-ama-nedir-bu-tuhaflik,24 (Erişim Tarihi: 04.03.2018).
• Harvey, D. (2006), "Neo-liberalism as Creative Destruction", Geogr. Ann., Cilt: 2, Sayı: 88 B, ss. 145-158.
• Harvey, D. (2015), Neoliberalizmin Kısa Tarihi., Çev. A. Onacak, Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Klein, N. (2007), Shock Doctrine, Metropolitan Books, 1. Baskı, New York.
• Kozanoğlu, H., Gür, N. ve Özden, B. A. (2015), Neoliberalizmin gerçek 100'ü, İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Liu, A. (1989), "The Power of Formalism: The New Historicism", The John Hopkins University Press, Cilt: 56, Sayı: 4, ss. 721-771.
• Mai, U. (2013), "Doğu Almanya Kentlerinde Kültür Şoku ve Kimlik Bunalımı", Editör: A. Öncü ve P. Weyland, Mekân, Kültür, İktidar Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 107-117.
• Nora, P. (2006), Hafıza Mekânları, Çev. M. E. Özcan, Dost Yayınevi, Ankara.
• Ozan, E. D. (2012), Gülme Sırası Bizde - 12 Eylül'e Giderken Sermaye Sınıfı Kriz ve Devlet, Metis Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Öncü, A. ve Weyland P. (2013), Mekân, Kültür, İktidar Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler,İletişim Yayınları, 4. Baskı, İstanbul.
• Önkal, G. (2017), "Dönüşen Kentlilik, "Butik Kimlik"ler ve Kültürel Bellek Yitimi", Editör: Tahire Erman ve Serpil Özaloğlu, Bir Varmış Bir Yokmuş, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss. 225-229.
• Özmen, A. ve Çetin, B.C. (2017), "Bellek ve Mekânın Dönüşümü: Tarlabaşı", Editör: Tahire Erman ve Serpil Özaloğlu, Bir Varmış Bir Yokmuş, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss. 103-109.
• Pamuk, O. (2014), Kafamda Bir Tuhaflık, Yapı Kredi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Pamuk, Ş. (2014), Türkiye'nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Baskı, İstanbul.
• Parmaksız, P.M. (2012), Neye Yarar Hatıralar? Bellek ve Siyaset Çalışmaları, Phoenix, 1. Baskı, Ankara.
• Polanyi, K. (2010), Büyük Dönşüm - Çağımızın Siyasal ve Ekonmik Kökenleri, Çev. A. Buğra, çev., İletişim Yayınları, İstanbul.
• Ricoeur, P. (2012), Hafıza, Tarih, Unutuş, Çev. M. Emin Özcan, Metis Yayıncılık, İstanbul.
• Sarıkaya, O. (2016), ""Kafamda Bir Tuhaflık" Romanında Mekânın Sosyolojik İşlevi", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Sayı: 52, ss. 79-96.
• Seçilmiş, E. (2017), "Neoliberal Deneylerin Sosyo-Ekonomik Maliyetleri: Bir İlk Örnek Olarak Şili", İktisat ve Toplum Dergisi, Sayı: 81, ss. 23-29.
• Stendhal, H. B. (2000), Kırmızı ve Kara, Çev. N. Ataç, Can Yayınları, İstanbul.
• Topal, A. (2007), "Türkiye'den Latin Amerika'ya Bakmak: Tarihsel Arka Plan", Editör: A. Topal, Latin Amerika’yı Anlamak: Neoliberalizm, Direniş ve Sol, Yordam, İstanbul, ss. 21-46.
• Topal, A. (2009), "Uusal Kalkınmacılıktan Küresel Neoliberalizme Anti-Emperyalizm: Latin Amerika Deneyimi", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı: 41, ss. 113-138.
• Türkeş, A. Ö. (04.01.2015), "Şehrin Yitik Sesleri", http://kitap.radikal.com.tr/makale/haber/sehrin-yitik-sesleri-412874, (Erişim Tarihi: 03.03.2018).
• Yaprak, T., Kıymaz, M. S. ve Sermisakçı, E. (2015), "Postmodernizm, Orhan Pamuk'un Postmodern Romanları ve Kafamda Bir Tuhaflık", Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 10, ss. 651-685.
• Vural, N.B. (2017), "78 Kuşağı Romanlarında Kolektif Bellek", Editör: Tahire Erman ve Serpil Özaloğlu, Bir Varmış Bir Yokmuş, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss. 279-293.