LOJİSTİK MALİYETLER İÇİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YAKLAŞIMI: DEPOLAMA ALANI SEÇİMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 10, 23 - 43, 28.06.2019

Ayhan Demirci

Öz

Üretimden tüketime kadar
tüm süreçlerde yer alan maliyet zinciri incelendiğinde, lojistik maliyetlerin
önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. Bu maliyetlerin büyük bir çoğunluğunun,
ürünün nihai kullanıcısı olan müşteri için herhangi bir katma değeri olmadığı
da bir gerçektir. İşte bu noktada lojistik süreçlerin kontrol altına alınması
ve maliyet etkinlik yönünden çok iyi yönetilmesi önem arz etmektedir. Çünkü
ürün ve pazarın artık iç içe girdiği küreselleşen dünyada işletmelerin,
karlılık için göz önünde bulundurabilecekleri alanlar gitgide kısıtlanmaktadır.
Benzer işkollarında kullanılan hammadde fiyatları da üretim süreçlerinde
kullanılan her türlü ekipman da maliyet açısından birbirine çok yaklaşmış
durumdadır. Bu durum işletmeler açısından ya kar marjını düşürmek ve rekabet
avantajını kaybetmek ya da tüm süreçlerde yapılabilecek tüm iyileştirmeleri
yaparak maliyetleri düşürmek anlamına gelecektir. Lojistik fonksiyon sahaları
arasında müşteri için tamamen önemsiz olan ve aldığı ürüne katma değeri görülmeyen
önemli bir maliyet kalemi olan depolama faaliyetleri de bu kapsamda
değerlendirilmeli ve depolama ile ilgili süreçlerde maliyet etkinlik
yaklaşımları benimsenmelidir. Çalışmada çok kriterli karar verme tekniklerinden
olan ağırlıklı çarpım ve ağırlıklı toplam teknikleri, depolama alanı seçimi
konusunda aynı kriterler ele alınarak uygulanmış ve sonuçları
karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lojistik, Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri, Ağırlıklı Çarpım Tekniği, Ağırlıklı Toplam Tekniği

MULTI-CRITERIA DECISION MAKING APPROACH FOR LOGISTICS COSTS: CASE OF WAREHOUSE AREA SELECTION

Öz

When the cost chain in all processes from production to consumption is
analyzed, it is seen that logistics costs have a significant weight. It is a
fact that most of these costs do not have any added value for the customer who
is the ultimate user of the product. At this point, it is important to control
the logistics processes and manage them very well in terms of cost efficiency.
Because in the globalizing world, the areas that enterprises can take into
consideration for profitability are increasingly restricted. The raw material
prices as well as all kinds of equipment used in the production processes, are
very close to each other in terms of cost. This would mean decreasing the costs
by reducing the profit margin or making improvements in all processes. Warehousing
activities, which are completely unimportant to the customer and have no added
value to the product, should also be evaluated within this scope and cost effective
approaches should be adopted in the storage related processes. In the study,
the weighted product model and additive weighting method, which are one of the
multi criteria decision making techniques, were applied by considering the same
criteria in the storage area selection and the results were compared.

Anahtar Kelimeler

Logistics Costs, Multi Criteria Decision Making Techniques, Weighted Product Model (WPM), Additive Weighting Method (SAW)

Kaynakça

• Aktaş Ramazan, Doğanay Mete M., Gökmen Yunus, Gazibey Yavuz, Türen Ufuk (2015), Sayısal Karar Verme Yöntemleri, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Aladağ Zerrin (2014), Karar Teorisi, Umuttepe Yayın No.: 45, Mühendislik Bilimleri Dizisi: 2, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Aladağ Zerrin (2016), Yöneylem Araştırması, Umuttepe Yayın No.: 171, Mühendislik Dizisi: 22, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Altay Asuman (2015), Kamu Maliyesi – Teorisi, Gelişimi, Kapsamı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Baki Birdoğan (2004), Lojistik Yönetimi ve Lojistik Sektör Analizi, Volkan Matbaacılık, Trabzon.
• Chopra Sunil ve Meindi Peter (2017), Tedarik Zinciri Yönetimi – Strateji, Planlama ve Operasyon, (Edit. Emrah Bulut, Çev. Volkan Çağlar), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Coşkun Semih (2006), İş Süreçlerinde Zayıf Noktaların Belirlenmesi Analizi ve Geliştirilmesine Yönelik Süreç Geliştirme Tekniklerinin Modellenmesi ve Uygulanması, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Çalışkan Abdullah (2017), Yönetim ve Strateji – 101 Teori ve Yaklaşım, (Edit. Ömer Turunç ve Hakan Turgut), Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Çelikçapa Feray Odman ve Şenol Gökhan (2015), Üretim Yönetimi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Doll John P. ve Orazem Frank (2005), Teorik ve Uygulamalı Üretim Ekonomisi, (Edit. Şinasi Akdemir, Çev. Tuna Alemdar), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Erdoğan Zafer ve Paşaoğlu Baş Didem (2017), İşletme İlkeleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Esin Alptekin, Şahin Tuğba (2012), Yöneylem Araştırmasında Yararlanılan Karar Yöntemleri, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Fındık Hakkı, Öztürk Erkan (2016), Lojistik İşletmeciliği Muhasebesi (Lojistik Faaliyetlerde Kayıt Düzeni ve Maliyetleme), Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Gümüş Yusuf (2012), Lojistik Faaliyetler ve Maliyetler, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Karakaşoğlu Nil (2008), Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Uygulama, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Sayısal Yöntemler Bilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Denizli.
• Langevin Andrê, Riopel Diane (2005), Logistics Systems (Design and Optimization), Springer Science + Business Media, LLC., USA.
• Monks Joseph G. (2001), İşlemler Yönetimi – Teori ve Problemler, (Çev. Sevinç Üreten), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Murphy Jr. Paul R. ve Knemeyer A. Michael (2016), Contemporary Logistics (Güncel Lojistik), (Çev. Funda Yercan ve Şerife Demiroğlu), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Nalçakan Meserret ve Er Fikret (2017), Lojistik İlkeleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Özalp Nuri (2015), Matematiksel Modelleme, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Özbek Aşır (2015), “Gönüllü Kuruluşlarda Çalışanların ELECTRE Yöntemine Göre Değerlendirilmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 54.
• Özbek Aşır ve Erol Emel (2016), “COPRAS ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Problemine Uygulanması”, Ekonomi, İşletme, Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, Kırıkkale.
• Özbek Aşır (2017), Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü, Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar, Ankara.
• Özden Kenan (1989), Yöneylem Araştırması, Hava Harp Okulu Yayınları, İstanbul.
• Özgüven Cemal (2008), Doğrusal Programlama ve Uzantıları – Model Kurma Örnekleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Öztürk Ahmet (2009), Yöneylem Araştırması, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Parasız İlker (2007), İktisadın ABC’si, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Savitha K. ve Chandrasekar C. (2011), “Vertical Handover decision schemes using SAW and WPM for Network selection in Heterogeneous Wireless Networks”, Global Journal of Computer Science and Technology, Volume 11, Issue 9, Version 1.0.
• Stevenson William J. (2007), Operations Management, McGraw Hill/Irwin Companies, New York, USA.
• Stock James R. ve Lambert Douglas M. (2001), Strategic Logistics Management, McGraw-Hill Higher Education, USA.
• Susam Nazan (2015), Kamu Maliyesi – Temel Kavram ve Esaslar, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Şengel Salim (2012), Lojistik İşletmelerde Performans Değerlemede Lojistik Raşyoların Önemi ve Bir Araştırma, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Taşkın Ercan ve Durmaz Yasemin (2015), Lojistik Faaliyetler (Hizmet Kalitesi ve Müşteri Değeri), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Tokay Semih Hüseyin (2013), Lojistik Maliyetleri ve Raporlama II, (Edit. Semih Hüseyin Tokat ve Ergün Kaya), Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No. 2282, Açıköğretim Fakültesi Yayını No. 1780, Eskişehir.
• Triantaphyllou Evangelos ve Lin Chi-Tun (1996), “Development and Evaluation of Five Fuzzy Multiattribute Decision-Making Methods”, International Journal of Approximate Reasoning, Vol. 14.
• Tütek Hülya H., Gümüşoğlu Şevkinaz, Özdemir Aslı (2012), Sayısal Yöntemler – Yönetsel Yaklaşım, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Uludağ Ahmet Serhat (2013), “Lojistik Yönetiminde Lojistik Ağların Kullanımı ve Bir İşletme İçin Lojistik Ağın Geliştirilmesi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yaralıoğlu Kaan (2004), Uygulamada Karar Destek Yöntemleri, İlkem Ofset, İzmir.