Lider Desteği ve Örgütsel Adalet Algısının İş Performansına Etkisinde Kişi-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 10, 77 - 106, 28.06.2019

Onur Özdemir İsmail Birer İrfan Akkoç

Öz

Bu araştırmada, eğitim
kurumlarında görevli öğretmenlerin performansları üzerinde lider desteğinin ve
örgütsel adalet algısının kişi-örgüt uyumu aracılığı ile etkisi tespit edilmeye
çalışılmıştır. Araştırma evrenini İzmir İli Selçuk İlçesi Milli Eğitim
Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapan yaklaşık 600 öğretmen oluşturmaktadır.
Çalışmanın örneklemi ise basit tesadüfî yöntem ile belirlenen 264 öğretmenden
meydana gelmektedir. Yapılan araştırmada anket yönteminden faydalanılmıştır.
Anketler ilk ve orta dereceli okullarda görevli yönetici ve öğretmenlere
uygulanmıştır. Veriler yüz yüze anket yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmada
elde edilen veriler, SPSS ve AMOS isimli istatistik programları aracılığı ile
analiz edilmiştir. Bu kapsamda, değişkenler arasındaki ilişkilerin tespit
edilmesinde t-testi, ANOVA testi, regresyon, korelasyon, varyans ve doğrulayıcı
faktör analizleri ile sobel testi istatistiksel yöntemleri kullanılmıştır.
Araştırma sonucunda lider desteği ve örgütsel adalet algısının kişi-örgüt uyumu
aracılığı ile çalışanların iş performansını pozitif ve anlamlı olarak
etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lider Desteği, Örgütsel Adalet, İş Performansı, Kişi-Örgüt Uyumu

Kaynakça

• Akkoç, İ. & Erdoğan, B. Z. (2011). Organizasyon Yapısı ve Liderliğin İş Performansına Etkisi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 79-108.
• Akkoç, İ., & Gür Y.2018). Örgütsel Bağlılığın İş Tatminine Etkisinde Kişi-örgüt Uyumunun Aracılık Rolü, (Ed.) F. Çankaya ve S. Kayıkçı, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler’de Akademik Araştırmalar-4 (ss. 301-333), Ankara: Gece Kitaplığı.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A., & Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde Gelişim Kültürü ve Algılanan Örgütsel Desteğin İş Tatmini ve İş Performansına Etkisi: Güvenin Aracılık Rolü. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), 105-109.
• Akkoç, İ., Turunç, Ö., & Çalışkan, A. (2011). Gelişim Kültürü ve Lider Desteğinin Yenilikçi Davranış ve İş Performansına Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Aracılık Rolü. "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 13(4), 83-114.
• Aykut, S. (2007). Örgütsel Adalet, Birey -Örgüt Uyumu İle Çalışanların İşle İlgili Tutumları: Pendik İlçesi Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baransel, A. (1979). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi, Klasik ve Neo-Klasik Yönetim ve Örgüt Teorileri. (1. Cilt) İstanbul: Fatih Yayınevi.
• Baron, R.M., & Kenny, D.A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.
• Chatman, J.A. (1989). Improving Interactional Organizational Research: A Model of Person-Organization Fit. Academy Of Management Review, 14(3), 333-349.Cohen-Charash, Y., & Spector, P.E. (2001). The Role Of Justice in Organizations: A Meta-Analysis, Organizational Behavior and Human Decision Process, 86 (2), 278-321.
• Colquitt, J.A. (2001). On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure. Journal of Applied Psychology, 86(3), 386-400.
• Çalışkan, A. & Akkoç, İ. (2012). Girişimci ve Yenilikçi Davranışın İş Performansına Etkisinde Çevresel Belirsizliğin Rolü, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 1-29.
• Çalışkan, A. (2015). Örgütsel Adaletin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Etik İkliminin Aracılık Rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1 (2), 115-141.
• Çalışkan, A., & Pekkan, N.Ü. (2019). Sağlık Sektörü Çalışanlarında Tükenmişlik Duygusunun A. İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Kişi Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü. Business and Economics Research Journal, 10 (2), 469-481.
• Çelik, M., Turunç, Ö., & Demirkaya, H. (2011). Çalışanların Adalet Algılarının İş Performansına Etkisinde Kişi Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü: Turizm Sektöründe Görgül Bir Çalışma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 8(2), 40-57.
• Çınar, F. (2000). Organizasyonel Yurttaşlık Davranışı ve Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin Çalışan Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Dailey, R.C. & Delaney, K.J. (1992). Disributive and Procedural Justice as Antecedents of Job Dissatisfaction and Intent to Turnover. Human Relations, 45(3), 305-317.
• Deconinck, J.B. (2010). The Effect of Organizational Justice, Perceived Organizational Support, and Perceived Supervisor Support on Marketing Employees’ Level of Trust. Journal of Business Research, 63(12), 1349-1355.
• Deconinck, J.B., & Johnson J.T. (2009). The Effects of Perceived Supervisor Support, Perceived Organizational Support and Organizational Justice On Turnover Among Salespeople. Journal of Personal Selling & Sales Management, 29 (4), 333-350.
• Demir, M. (2015). Konaklama örgütlerinde birey-örgüt uyumunun iş performansı ve işte kalma niyeti üzerine etkisi. Journal of Tourism Theory and Research, 1(2), 78-97.
• Doğan, H. (2014). Örgütsel Adalet Algısı İle İş Performansı Arasındaki İlişkisi: Afyonkarahisar’ da Beş Yıldızlı Termal Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Eisenberger, R., Stinglhamber, F., Vandenberghe, C., Sucharski, I.L., & Rhoades, L. (2002), Perceived Supervisor Support: Contributions To Perceived Organizational Support And Employee Retention. Journal Of Applied Psychology, 87(3), 565-573.
• Folger, R., & Cropanzono, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management. London: Sage Publications.
• Goodman, S.A., & Svyantek, D.J. (1999). Person–Organization Fit and Contextual Performance: Do Shared Values Matter. Journal of Vocational Behaviour, 55, 254-275.
• Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today, and Tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Greenberg, J., & Lind, E.A. (2000). The Pursuit Of Organizational Justice: From Conceptualization to Implication to Application. 2000, In C. L. Cooper & E. A. Locke (Eds.), Industrial and Organizational Psychology: Linking Theory With Practice, Oxford: Blackwell.
• Gür, Y. (2014). Örgütsel Bağlılığın İş Tatminine Etkisinde Kişi-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gürkan, G. Ç., Tükeltürk, Ş. A., & Küçükaltan, D. (2014). Konaklama İşletmelerinde Birey Örgüt Uyumunun İş Tatmini Üzerindeki Etkisinde Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi, 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı: 543-556.
• İçerli, L. (2010). Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
• İşcan, Ö.F., & Sayın, U. (2010). Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24( 4), 195-216.
• Karayel, M., Akkoç, İ., & Birer, İ. (2018). Örgütsel Destek, Sosyal Destek Ve Lider Desteğinin İş Performansına Etkisinde Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(2), 301-332.
• Kılıç, K.C. (2010). Bireysel ve Örgütsel Değerler Arasındaki Uyumun Çalışanların İş Davranışlarına Etkileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19( 1), 20-35.
• Kirkman, B.L., & Rosen, B. (1999). Beyond self-management: The antecedents and consequences of team empowerment. Academy of Management Journal, 42, 58-74.
• Kristof, A.L. (1996). Person-organization fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement, and implications. Personnel Psychology, 49, 1-49.
• Kurtpınar, M. (2011). Birey-Örgüt Uyumunun Bireysel Performans Üzerindeki Etkisinde Kişilik Özellikleri ve İşe Adanmışlığın Rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, İstanbul.
• Li, J. (2006). The Interactions Between Person-Organization Fit and Leadership Styles in Asian Firms an Empirical Testing. International Journal of Human Resource Management, 17(10), 1689-1706.
• Moorhead, G., & Griffin R.W. (2001). Organizational Behavior Managing People and Organizations, Sixth Edition, Boston New York: Hougton Mifflin Company.
• Nasurdin, M. A., & Khuan, S. L. (2007). Organizational Justice As an Antecedent of Job Performance. Gadjah Mada International Journal of Business, 9(3), 325-343.
• Netemeyer, R.G., Boles, J.S., Mckee, D.O., & Mcmurrıan, R. (1997). An Investigation into The Antecedents of Organizational Citizenship Behaviors in A Personal Selling Context. Journal of Marketing, 613, 85-98.
• Özgen F.Ö., & Turunç, Ö. (2017). Örgütsel Adalet Sinizm İlişkisinde Kişi Örgüt Uyumunun Rolü Eğitim Sektöründe Bir Araştırma,” Uluslararası İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 80-96.
• Pekdemir, I., Koçoğlu, M., & Gürkan, G.Ç. (2013). Birey- Örgüt Uyumunun Açıkça Konuşma Davranışı Üzerindeki Etkisinde Algılanan Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü: MBA Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. İ. Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24(75), 83-104.
• Rhoades, L., & Eisenberger, R. (2002). Perceived Organizational Support: A Review of The Literature. Journal of Applied Psychology, 87, 698-714.
• Sekaran, U. (1992). Research Methods For Business, Canada: John Wiley ve Sons, Inc.
• Serpil, M.R. (2014). Örgütsel Adalet Algısının ve İş Tatmininin Çalışanların İş Performansına Olan Etkileri: Ampirik Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sökmen, A., Bilsel, M.A., & Erbil, C. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışan Motivasyonu ve Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(1), 43-62.
• Tuna, B. (2014). The Influence of Person-Organization Fit on Contextual Performance and Its Impact on Organizational Effectiveness: The Moderating Role of Organizational Climate. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Turunç, Ö., Türköz, T., Akkoç, İ., & Çalışkan, A. (2013). How do innovative and entrepreneurial behaviours affect the job performance?: The moderating role of person-organisation fit. International Journal Business Innovation and Research, 7(5), 590-618.
• Ünler, E. (2015). Örgütsel Adalet. Ünler & Güler (Ed.), Örgütsel Adaletin Peşinde (s.1-19). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yılmaz, G. (2004). İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.