Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Türkiye’nin Yeşil Büyüme Göstergelerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 13, 1 - 30, 31.12.2020

Halil İbrahim Aydın , Muhammed Mansur Nasıroğlu

Öz

Tüm ülkeler mutlak suretle büyümek ve ilerlemek için çaba sarf etmektedir. Ülkeler büyüme ve kalkınma süreçlerini tamamladıktan sonra ise sürdürülebilir büyüme trendini yakalamak isterler. Ancak büyüme isteğinin tek amaç haline gelip, insanın ve tabiatın göz ardı edilmesiyle doğaya zarar verilmesi de kaçınılmaz son olmaktadır. Bu bağlamda yakın geçmişte bazı ülkeler büyümeden ziyade yeşil büyümeye odaklanmış ve geleneksel büyümeden yeşil büyümeye doğru bir dönüşüm içerisine girmiştir. Son yıllarda gündemi yoğun bir şekilde meşgul eden ve araştırmalara konu olan Yeşil Büyüme modeli çerçevesinde, Türkiye’de de önemli gelişmeler söz konusu olmaktadır. Bu bağlamda, Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’yi, diğer aday ülkeler ve Avrupa Birliği ile karşılaştırılarak değerlendirilmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Söz konusu değerlendirme veri mevcudiyetine göre 1990-2018 arası yıllarını kapsamaktadır. Ayrıca, ortak veri aralığına sahip seçilmiş OECD yeşil büyüme göstergeleri üzerinden de değerlendirme yapılmaktadır. Yapılan bu değerlendirmeler CO2 verimliliği, enerji verimliliği, çevresel risklerin etkileri, teknoloji ve inovasyon ve ekonomik durum ekseninde gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Yeşil Büyüme, Avrupa Birliği

Kaynakça

• Abeydeera, L. H. U. W., Mesthrige, J. W., Samarasinghalage, T. I. (2019). Global Research on Carbon Emissions: A Scientometric Review. Sustainability 2019, 11, 3972, pp.1-24.
• Abolhosseini, S., Heshmati, A., Altmann, J.. (2014). A Review of Renewable Energy Supply and Energy Efficiency Technologies. IZA Discussion Papers No: 8145, http://ftp.iza.org/dp8145.pdf (08.03.2020).
• Ateş, S. A., Ateş, M. (2015). Sosyo-Ekolojik Dönüşüm Karşısında Türkiye: Bir Alternatif Olarak Yeşil Büyüme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Yıl.3, Cilt.3, Sayı.4, ss.69-94
• Bean, P. (2014). The Case for Energy Productivity: It’s not Just Semantics. The King Abdullah Petroleum Studies and Research Center (KAPSARC), Discussion Paper, https://www.kapsarc.org/wp-content/uploads/2015/10/KS1402DP01B_case_for_energy _productivity_discussion_paper.pdf (11.03.2020).
• Dereli, M. (2019). Yeşil Ekonomi Yaklaşımı ile Küresel İklim Değişikliğinin Turizm Sektörüne Etkileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Eurostat. Gross and net production of electricity and derived heat by type of plant and operator. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do (08.03.2020).
• Hajko, V. (2013). The Energy Intensity in the EU Countries. International Masaryk Conference 2013, pp. 639–644.
• Hitchin, R. (2019). Primary Energy Factors and the primary energy intensity of delivered energy: An overview of possible calculation conventions. Building Service Engineering Research Technololgy, 40(2), 198–219.
• https://www.greengrowthknowledge.org/data-explorer#/line?startYear=2000&endYear=2015
• https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/green-jobs/lang--tr/index.htm
• Karadaş, H. A. (2018). Çevresel Sorunlar Bağlamında Yeşil Büyüme ve Cari Açık İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale.
• Liu, Y., Wei, T., Park, D. (2019). Macroeconomic impacts of energy productivity: a general equilibrium perspective. Energy Efficiency, 12, pp.1857–1872.
• Observer, EDF ve Foundation Energies pour le Monde. (2013). Worldwide Electricity Production From Renewable Energy Sources. Fifteenth Inventory, http://www.energies-renouvelables.org/observ-er/html/inventaire/pdf/15e-inventaire-Chap01-Eng.pdf (08.03.2020).
• OECD (2010). Yeşil Büyüme Stratejisi Geçici Raporu: Sürdürülebilir Bir Gelecek için Taahhütlerimizin Yerine Getirilmesi, http://www.oecd.org/greengrowth/45529850.pdf, Erişim Tarihi: 05.02.2020.
• OECD (2019b). Patent Indicators. https://stats.oecd.org/OECDStat_Metadata /ShowMetadata.ashx?DataSet=PAT_IND (08.03.2020).
• OECD (2019c). OECD Green Growth Indicators Database documentation. https://stats.oecd.org/fileview2.aspx?IDFile=0eddc076-a4f9-4a2b-8e86-4190c8523b59 (08.03.2020).
• OECD (2020). Primary energy supply (indicator). https://data.oecd.org/energy/primary-energy-supply.htm (06.03.2020).
• Rençber, Y. (2018). Sürdürülebilir Kalkınma Sürecinde Yeşil Ekonomi ve Ekolojik Ayak İzi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Sakaloğlu, G. (2019). Dünyada ve Türkiye’de Yeşil Ekonomi Sürecinde Yeşil İşler ve İstihdam Politikaları. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Sawin, J. L, Sverrisson, F. (2016). Renewable Energy and Sustainable Development. World Future Council, https://www.worldfuturecouncil.org/wp-content/uploads/2016/08/WFC_2016_Renewable-Energy-and-Sustainable-Development.pdf (08.03.2020).
• Seker, F., Çetin, M. (2015) Düşük Karbonlu Yeşil Büyüme ve Karbondioksit Salınımının Temel Belirleyicileri: Türkiye Uygulaması. Balkan Journal of Social Sciences, Vol.4, No.8, ss.22-41.
• Sequeira, T., Santos, M. (2018). Education and Energy Intensity: Simple Economic Modelling and Preliminary Empirical Results. Sustainability 2018, 10, 2625, pp.1-17.
• TTB (2019). Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri KARA RAPOR. http://www.ttb.org.tr/userfiles/files/Hava-Kirlilig%CC%86i-ve-Sag%CC%86l%C4%B1k-Etkileri-Kara-Rapor-2019.pdf (08.03.2020).
• Ünsal, E. (2007). İktisadi Büyüme, İmaj Yayınevi, Ekim, Ankara.
• WHO (2013). Health effects of particulate matter. http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_ file/0006/189051/Health-effects-of-particulate-matter-final-Eng.pdf (08.03.2020).
• Yalçın, A. Z. (2017). Yeşil Büyüme Çevre Kirliliği ve Eşitsizliklere Karşı Yeni Bir Büyüme Paradigması. Ekin Yayınevi, Bursa.
• Yılmaz, S. (2019) Yeşil Büyüme ve OECD Ülkeleri Üzerine Bir Analiz. Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Giresun.
• Yılmaz, S. A. (2014). Yeşil İşler ve Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Alanındaki Potansiyeli. Uzmanlık Tezi, Kalkınma Bakanlığı.
• Yılmaz, V., Doğan, A. (2017). Türkiye’nin Yeşil Büyüme Uygulamalarının Etkinliği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl.5, Sayı.57, ss.277-295.
• Yılmaz, V., Budak, S., Barışık, S. (2019). Türkiye ve OECD’nin Yeşil Büyüme Uygulamasına Yönelik Bir Analiz. 6. Uluslararası Türk Dünyası Ekonomi Forumu, Bişkek, Kırgızistan, ss.131-137.
• Yılmaz, V. (2017). Yeşil Büyüme ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sivas.
• Yılmaz, V. (2018). Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Büyüme Arasındaki İlişki. Journal of International Management, Educational and Economics Perpectives, 6(2), ss.79-89.