Havacılık alanında çevreye duyarlı hizmet üretimi: Türkiye’de yapılmış akademik çalışmalar

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 62 - 72, 31.12.2024

İlkay Yılmaz , Güzide Karakuş

https://doi.org/10.55212/ijaa.1583638

Öz

İklim değişikliğinin sonuçlarının giderek daha fazla hissedildiği günümüz şartlarında çevreye duyarlı üretim kavramının da önemi artmaktadır. Nüfus artışı ile birlikte mal ve hizmetlere yönelik ihtiyaçlar üretim kaynaklı çevresel etkileri arttırırken, çevresel tahribat geriye dönülmez bir hal alarak sürdürülebilirliğin tüm boyutlarını olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Havacılık sektörü küresel turizm ve ticaretin gelişmesine katkı sunan en önemli hizmet endüstrilerinden biri olmak ile birlikte çevresel etkileri de en yüksek olan sektörlerden biridir. Sektör paydaşları, çevresel etkileri azaltmak doğrultusunda çeşitli alanlarda çalışmalar yürütüldüğünü beyan ederken akademik çalışmalarda da konunun önemine dikkat çekilerek araştırmaların geliştirilmesi tavsiye edilmektedir.
Bu çalışmada Türkiye’de havacılık alanında çevreye duyarlı hizmet üretimi kapsamında hayata geçirilen akademik çalışmaların incelenmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda yapılan incelemelerde belirlenen akademik yayınlar, içerik analizine tabi tutulmuştur. 2014-2023 yılları arasında yayımlanmış 14 makale ve 11 lisansüstü tez, toplam 25 çalışma ile araştırmanın örneklemi oluşturulmuştur. Örneklem kapsamındaki akademik çalışmalar; araştırmacıların üniversiteleri ve akademik birimlerine, yayın yıllarına, anabilim dallarına, anahtar kelimelerine, araştırma yöntemlerine ve araştırma kategorisine göre tasnif edilmiştir.
Araştırma sonucunda söz konusu çalışmaların ağırlıklı olarak sosyal bilimler alanında, havacılık yönetimi anabilim dalında hazırlandığı ve yıllar içerisinde çalışmaların sayısında artış olduğu, kirliliğin önlenmesi ve insan kaynaklarının gelişimi kategorilerinde çok sınırlı sayıda araştırma yapıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çevreye duyarlı havacılık, çevreye duyarlı hizmet, havacılık, sürdürülebilirlik, yeşil havacılık

Environmentally responsible service production in the field of aviation: Academic studies conducted in Türkiye

Öz

In today’s conditions, where the consequences of climate change are increasingly felt, the concept of environmentally conscious production is gaining more importance. As population growth leads to increased demand for goods and services, production-related environmental impacts rise, and environmental degradation becomes irreversible, negatively affecting all dimensions of sustainability. The aviation sector, while being one of the most significant service industries contributing to the development of global tourism and trade, is also among the sectors with the highest environmental impacts. While industry stakeholders declare that studies are being carried out in various areas to reduce environmental impacts, academic studies also draw attention to the importance of the subject and recommend that research be developed. This study aims to examine academic studies implemented in Turkey within the scope of environmentally conscious service production in the aviation field. Within this scope, the academic publications determined within the scope of the review were subjected to content analysis and the sample of the research was created with 14 articles and 11 postgraduate theses, a total of 25 studies published between 2014 and 2023.These academic studies were categorized based on researchers' universities and academic units, publication years, fields of study, keywords, research methods, and research categories. The results of the study reveal that the majority of these works were conducted in the field of social sciences, specifically in aviation management. Furthermore, an increase in the number of studies over the years was observed, while it was detected that very limited research has been conducted in the categories of pollution prevention and human resource development.

Anahtar Kelimeler

Aviation, Environmentally friendly aviation, Environmentally friendly service, Green aviation, Sustainability

Kaynakça

• Severo, E. A., de Guimarães, J. C. F., Dorion, E. C. H., & Nodari, C. H. (2015). Cleaner Production, Environmental Sustainability and Organizational Performance: An Empirical Sudy in the Brazilian Metal-Mechanic Industry. Journal of Cleaner Production, 96, 118-125.
• Fresner, J. (1998). Cleaner production as a means for effective environmental management. Journal of Cleaner Production, 6(3-4), 171-179.
• Kotan, Tarık (2009), Çeşitli Endüstrilerde Temiz Üretim Uygulamaları ve Performans Çalışmalarının Araştırılması, (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Curkovic, S., & Sroufe, R. (2016). A literature review and taxonomy of environmentall responsible manufacturing. American Journal of Industrial and Business Management, 6(03), 323.
• Bullinger, H. J., Von Steinaecker, J., & Weller, A. (1999). Concepts and Methods for a Production Integrated Environmental Protection. International Journal of Production Economics, 60, 35-42.
• Sak, F. S., & Karakuş, G. (2024). Airline Companies in Green Transformation: A Comparison Through Websites. In Marketing and Resource Management for Green Transitions in Economies (pp. 236-265). IGI Global.
• Kaya, H. G., Sağbaş, A., & Dursun, Z. Karbon Ayak İzi ve Karbon Emisyonunun Sektörel Değerlendirmesi: Havacılık Sektöründe Bir Uygulama. Journal of Engineering and Basic Sciences, 3, 12-19.
• Yücel, S., Yıldız, M. S., & Yazgan, H. İ. (2015). Sanayi İşletmelerinde Çevreye Duyarlı Üretim Uygulamaları: Bir Üretim İşletmesinde Örnek Olay Çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 636-646.
• Gungor, A., & Gupta, S. M. (1999). Issues in Environmentally Conscious Manufacturing and Product Recovery: A Survey. Computers & Industrial Engineering, 36(4), 811-853.
• Yücel, S., Yıldız, M. S., & Yazgan, H. İ. (2015). Sanayi İşletmelerinde Çevreye Duyarlı Üretim Uygulamaları: Bir Üretim İşletmesinde Örnek Olay Çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 636-646.
• Şengür, F. K., & Vasigh, B. (2018). An assessment of airport governance policies with a stakeholder perspective. In Stakeholders, Governance and Responsibility (pp. 189-205). Emerald Publishing Limited.
• Bem, D. J. (2016). Writing a review article for Psychological Bulletin. Methodological issues and strategies in clinical research (4th ed.). (pp. 663-672). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/14805-041.
• Güven, A. C. (2019). Akıllı Ulaşım Sistemleri Üzerine Bir Sistematik Literatür Taraması [Yüksek Lisans Tezi]. Başkent Üniversitesi.
• Dergipark Akademik, https://dergipark.org.tr.
• Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Porter, M.E. and van der Linde, C. (1995) Toward a New Conception of Environment-Competitiveness Relationship. Journal of Economic Perspectives, 9, 97-118.
• Karakuş, G., Polat, L., Karşıgil, E. (2018). Türkiye’de Havacılık Sektöründe Çevresel Sürdürülebilirlik Algısını Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. Journal of Management, Marketing and Logistics (JMML), V.5(3), p.172-181.