DOLARİZASYON İLE ENFLASYON ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 205 - 220, 12.03.2023

Melike Gültepe Çorak , Emine Ebru Aksoy

Öz

Bir ülkenin kendi parasına alternatif olarak yabancı bir ülkenin para birimini ekonomik aktivitelerinde yoğun olarak kullanması dolarizasyon olarak tanımlanmaktadır. Özellikle enflasyonist dönemlerde firmalar ile hanehalkının alım güçlerini korumak için ödeme ve tasarruf aracı olarak yerli para biriminden kaçınarak daha güçlü yabancı para birimlerine yönelmeleri beklenmektedir. Diğer taraftan da dolarizasyon düzeyindeki artışların da artan kurlarla birlikte enflasyonu artırması da kaçınılmazdır. Genel olarak enflasyon ile dolarizasyon arasındaki beklenen bu etkileşimin varlığının tespit edilmesi ve nedensellik ilişkisinin incelenmesi ülkelerdeki ekonomik politikaların geliştirilmesinde büyük öneme sahiptir. Türkiye’de dolarizasyon ile enflasyon arasında bulunan nedensellik ilişkisinin yönünü belirlemek amacıyla bu çalışma oluşturulmuştur. Çalışmada 2006:1-2022:9 dönemi aylık verilerinden hareketle Toda-Yamamoto Nedensellik Testi yapılmıştır. Analiz sonucuna göre dolarizasyondan enflasyona doğru nedensellik ilişkisi tespit edilirken, enflasyondan dolarizasyona doğru bir ilişki tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Dolarizasyon, Enflasyon, Nedensellik Analizi.

Kaynakça

• Aklan, A. N. (2001). Para İkamesi Süreci ve Türkiye Örneği. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 7(1), 197-207.
• Bailey, S. A. (2005). Investigating the Link between Financial Dollarization and Inflation: Evidence from Jamaica. Bank of Jamaica. https://www.cert-net.com/files/publications/conference/886.pdf
• Calvo, G. A. and Vegh, C. (1992). Currency Substitution in Developing Countries: An İntroduction. IMF Working Paper, 92/40.
• Cuddington, J. T. (1983). Currency Substitution, Capital Mobility and Money Demand. Journal of International Money and Finance, 2(2), 111-133.
• Çetin, A. (2004). Enflasyon, Döviz Kuru Belirsizliği ve Dolarizasyon Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Iktisat Isletme ve Finans, Bilgesel Yayıncılık, 19(218), 99-110.
• Demirgil, B. ve Birol, Y. E. (2020). Türkiye’ de Enflasyon ve Para İkamesi İlişkisi Üzerine Uygulamalı Bir Analiz. Temel Ekonomik Göstergeler Çerçevesinde Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler, Gazi Kitapevi, Ankara, 55-72.
• Dickey, David A. and Fuller, Wayne A. (1979). Distributions Of The Estimators For A Autoregressive Time Series With A Unit Root. Journal Of The American Statistical Association, 74 (366), 427-431.
• Eichengreen, B. and Hausmann, R. (1999). Exchange Rates And Financial Fragility. NBER Working Paper, No: 7418.
• Erkan, R. (2021). Dolarizasyon Histerisi: Türkiye Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 49, 397-407.
• Fabris, N. ve Vujanović, N. (2017). The Impact Of Financial Dollarization On İnflation targeting: Empirical Evidence From Serbia. Journal Of Central Banking The Oryand Practice, 6(2), 23-43.
• Feige, E. L. (2003). Dynamics Of Currency Substitution, Asset Substitution And De Facto Dollarisation And Euroisation İn Transition Countries. Comparative Economic Studies, 45(3), 358-383.
• Gale, D., M. And Vives, X. (2001). Dollarization, Bailouts, And The Stability Of The Banking System. Quarterly Journal Of Economics, 117(2),467-502.
• Ghalayini, L. (2011). The Impact of Dollarization on the Efficiency of Monetary in Lebanon: Interaction between Dollarization and Inflation. Middle Eastern Finance and Economics, 14, 128-139.
• Granger, Clive W. J. (1969). Investigating Causal Relation by Econometric and Cross-Sectional Method. Econometrica, 37, 424–438
• Granger, Clive W. J. (1988). Some Recent Developments in the Concept of Causality. Journal of Econometrics, 39, 199-211.
• Hekim, D. (2008). Para İkamesi Histerisi ve Türkiye Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 27-43.
• IMF. (29 Eylül 2005). Financial Sector Assessment: A Handbook. 54–57.
• Serdengeçti, S. (2005). Dolarizasyon/ Ters Dolarizasyon. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/66b76660-1723-433d-b347-3929b6bea2a3/sunumeskisehir.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=66b76660-1723-433d-b347-3929b6bea2a3
• Kocaman, M. (2022). Türkiye’de Dolarizasyon, Enflasyon ve Faiz İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. İktisadi Konular Üzerine Seçme Yazılar. 155-168
• Lin, S. ve Ye, H. (2013). DoesInflationTargeting Help Reduce Financial Dollarization?. Journal of Money, Credit and Banking, 45(7), 1253-1274.
• Olayungbo, D. O. ve Ajuwon, K. T. (2015). Dollarization, Inflation and Interest Rate in Nigeria. CBN Journal of Applied Statistics, 6(1), 241-261.
• Oskooee, B. M. & Domaç, İ. (2002). On The Link Between Dollarization And Inflation: Evidence FromTurkey. Comparative Economic Studies 45(3): 306-328.
• Özkul, G. (2021). Türkiye’de Finansal Dolarizasyonun Enflasyon ve İstihdam ile Olan Etkileşimi. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1, 59-79.
• Park, H. ve Son, J. C. (2020). “Dollarization, Inflation and Foreign Exchange Markets: A Cross‐Country Analysis”. International Journal of Finance &Economics, 1-13.
• Philips, Peter C.B. and Perron P. (1988). Testing For A Unit RootIn Time Series Regression, Journal Of Business &Economic Statistics, 75(2), 335-346.
• Saraç, T. B. (2010). Enflasyon ve Para İkamesi İlişkisi: Türkiye Ekonomisi İçin Ekonometrik Bir Analiz (1994: 01- 2009: 12). Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1): 147-152.
• Sims, Christopher A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, 48(1), 1-48.
• Toda, Hiro, and Yamamoto, Taku Y. (1995). Statistical Inferences İn Vector Autoregressions With Possibly Integrated Processes, Journal Of Econometrics, (66), 225-250.
• Tweneboah, G. ve Alagidede, P. (2019). Dollarization, InflationTargeting, and Inflationary Dynamics in Ghana. Journal of African Business, 20(3), 358-375.
• Us, V. ve Kıvılcım, M. Ö. (2005). Modeling The Persistence of Currency Substitution in the Turkish Economy. Yapı Kredi Economic Review, 16 (1): 3-16.
• Uslu, Ç. N. ve Kapkara, S. (2019). Kredi Dolarizasyonunun Belirleyicileri: Türkiye Örneği. Economics Literature, 1(2), 148-167.
• Yeyati, E. L. (2003). Financial De Dollarization: A Carrot And Stick Approach. Business School Working Papers. Nueve Universidad Torcuato Di Tella, 1-23.
• Yeyati, E. L. (Ocak 2006). Financial Dollarization: Evaluating The Consequences. Journal of Economic Policy, XXI, 45, 61–118
• Yılmaz, M. ve Uysal, D. (2019). “Türkiye’de Dolarizasyon ve Enflasyon İlişkisi”. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(10), 286-306.