Yalın Üretim Tekniklerinin İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Boyutları Üzerindeki Etkileri Ve Sürdürülebilir Maliyet Muhasebesi Perspektifinden İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 18, 23.12.2024

Fikret Etçi , Ahmet Terzi

Öz

İşletme faaliyetlerinin çevresel etkilerini değerlendirme ve raporlama süreçlerini içeren sürdürülebilir muhasebe, işletmenin kurumsal sürdürülebilirliğini analiz ederken sosyal, çevresel ve ekonomik boyutlarını da incelemektedir. Bu süreç, işletmelerin çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarını sağlamakla birlikte aynı zamanda maliyetlerin etkin bir şekilde yönetilmesine katkıda bulunur. Bu bağlamda, sürdürülebilir muhasebe ve yalın üretim teknikleri, işletmelerin hem çevresel hem de ekonomik açıdan daha sürdürülebilir hale gelmelerine olanak sağlayan önemli araçlar olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı ekonomik sürdürülebilirliğin nihai amaçlarından birisi olan maliyet azaltımının işletmeler üzerindeki sosyal ve çevresel etkileri ile birlikte bu etkilerin neticesinde meydana gelen sonuçların incelenmesidir. Bu kapsamda sürdürülebilir muhasebe ve yalın üretim teknikleri ile ilgili yapılan çalışmalar incelenmiştir. Sonuç olarak, yalın üretim tekniklerinin maliyetleri aşağı çektiği ve sürdürülebilir maliyet muhasebesinin, işletmenin kaynaklarını daha etkili bir şekilde kullanmalarını teşvik eden çevresel ve sosyal etkileri minimize eden yenilikçi yaklaşımlarla entegre bir şekilde çalıştığı görülmüştür. Bu sebeple işletmelerin sürdürülebilir muhasebe ve maliyet muhasebesi uygulamalarını hayata geçirmeleri, yalın üretim tekniklerinden faydalanmaları ve alanın uzmanlarından profesyonel destek almaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Muhasebe, Yalın Üretim, Maliyet

Examining the Effects of Lean Production Techniques on the Socio-Economic Dimensions of Businesses from the Perspective of Sustainable Cost Accounting

Öz

Sustainable accounting, which includes the assessment and reporting processes of the environmental impacts of business activities, also examines the social, environmental, and economic dimensions of corporate sustainability. This process not only helps businesses achieve their environmental sustainability goals but also contributes to the effective management of costs. In this context, sustainable accounting and lean production techniques emerge as significant tools that enable businesses to become more sustainable both environmentally and economically. The aim of this study is to examine the social and environmental effects of cost reduction, one of the ultimate goals of economic sustainability, along with the results of these effects. In this context, studies related to sustainable accounting and lean production techniques have been examined. As a result, it has been observed that lean production techniques reduce costs and sustainable cost accounting, integrated with innovative approaches that encourage businesses to use their resources more effectively, minimizes environmental and social impacts. Therefore, it is recommended that businesses implement sustainable accounting and cost accounting practices, benefit from lean production techniques, and seek professional support from experts in the field.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Sustainable Accounting, Lean Manufacturing, Cost

Kaynakça

• Adnan, A. N., Arbaai, N. A., ve Ismail, A. (2016). Improvement Of Overall Efficiency Of Production Line By Using Line Balancing. ARPN Journal of Engineering and Applied Sciences, 11(2), 7752-7758
• Ağın, K. (2020). Yönetimlerde Kaizen Felsefesi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 67-75.
• Akarçay, Ç. (2014). Sürdürülebilir Muhasebe Standartları Kurulu- Sustainability Accounting Standards Board. Öneri Dergisi, 11(42), 1-11. doi:10.14783/od.v11i42.5000065501
• Akyurt, İ. Z., ve Eren, E. (2019). Hazırlık Süresinin Azaltılmasında SMED Yöntemi Uygulaması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 315-331.
• Alkan, H. (2009). İşletme Başarısında Maliyet Yönetiminin Rolü ve Maliyet Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar (Ormancılık Açısından Bir Değerlendirme). Turkish Journal of Forestry, 2(1), 177-192. doi:10.18182/tjf.74930
• Atkinson, A. A. vd. (2012). Management Accounting İnformation For Decision-Making and Strategy Execution. Pearson Prentice Hall, Sixth Edition.
• Beyhan Ş, Ünügür S (2005). Çağdaş Gereksinmeler Bağlamında Sürdürülebilir Turizm ve Kimlik Modeli. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım, 4(2), 79- 87.
• Bilgin Sarı, E. (2018). Yalın Üretim Uygulamaları ve Kazanımları. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 585-600. doi:10.18092/ulikidince.439034
• Çelik, H. ve Taşkın, K. (2019). SMED Uygulamasının Ayar Süresine ve Birim Maliyete Etkisi: Kabuk Soyma Parlak Çelik Üretim Hattı Uygulaması. İşletme Bilim Dergisi (JOBS), 7(1), 77 – 103.
• Demircioğlu, E. N., ve Ever, D. (2019). Sürdürülebilir Muhasebenin Teorik Açıdan İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 59-72. doi:10.35379/cusosbil.644980
• Elmaci, O., ve Tutkavul, K. (2021). Sürdürülebilirlik Perspektifinde Maliyet Azaltma Yöntemleri Üzerine Literatür Taraması ve Değerlendirilmesine Yönelik Betimsel Bir Çalışma. Journal of Academic Value Studies, 6(4), 356-363.
• Emiroğlu, A. (2016). Yalın Üretim ve Tam Zamanlı Envanter Yönetim Stratejisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 72-85.
• Ene Yalçın, S., Akın, S., Elmas, B., Eren, M., et al. (2020). Çelik Boru İmalatında Hazırlık Sürelerine Yönelik Yalın Üretim ve SMED Çalışması. Endüstri Mühendisliği, 31(1), 87-104.
• Erol, M., ve Eken, E. N. (2020). Ekonomik Kriz Dönemlerinde Tam Zamanında Üretim (Just İn Tıme) Sisteminin Uygulanması. R ve S- Research Studies Anatolia Journal, 3(1), 63-69. doi:10.33723/rs.663537
• Fülöp, G., ve Hernádi, B. H. (2013). Sustainability Accounting: A Success Factor İn Corporate Sustainability Strategy. New Challenges Of Economic And Business Development, 229-241.
• Güner, M. F. (2008). Bir Stratejik Yönetim Modeli Olarak Balanced Scorecard. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 247-265.
• Hacıhasanoğlu, T. (2014). Üretim Maliyetlerinin Düşürülmesinde Kaizen Maliyetleme Yöntemi ve Mobilya Sektöründe Bir Uygulama. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 47-63.
• Hódi Hernádi, B. (2012). Green Accounting For Corporate Sustainability. Theory, Methodology, Practice- Review of Business and Management, 8(02), 23–30
• Imai, M. (2012). Gemba Kaizen: A Commonsense Approach To A Continuous İmprovement Strategy, New York: Mcgraw-Hill Publishing Company.
• Imoniana, J. O., Soares, R. R., Ve Domingos, L. C. (2018). A Review Of Sustainability Accounting For Emission Reduction Credit And Compliance With Emission Rules İn Brazil: A Discourse Analysis. Journal of cleaner production, 172, 2045-2057.
• Kaya, N. (2016). Sürdürülebilir Yönetim Muhasebe Sistemi. International Journal Of Academic Values Studies (3), 20-35.
• Kına, M. B., Ve Uçakkuş, Ö. E. Bir Yalın Üretim Tekniği Teklifi Dakikalarda Model Değişimi. Irditech 2019 Uluslararası Ar-Ge, İnovasyon ve Teknoloji Yönetimi Kongresi Bildiriler Kitabı, 167.
• Köse, T. (2002). Ürün Maliyetlerine Göre Karar Alma Araçları: Ürün Yaşam Seyri Maliyetlemesi, Hedef Maliyetleme ve Kaizen Maliyetleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 77-104.
• Küçükaycan, D. (2022). Sürdürülebilir Muhasebe ve Raporlamasının Kamu Mali Yönetimindeki Öneminin Teorik Açıdan İncelenmesi. Denetişim (25), 116-130.
• Lamberton, G. (2005). Sustainability Accounting- A Brief History And Conceptual Framework. Accounting Forum, 29(1), 7–26.
• Okutmuş, E., & Ergül, A. (2015). Konaklama İşletmelerinde Hedef Maliyetleme, Değer Analizi ve Kaizen Maliyetleme Yöntemlerinin Birlikte Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi (65), 97-116. doi:10.25095/mufad.396519
• Otur, B., Yıldırım, İ. S., Ve Ayhan, M. B. (2018). Single Minutes Exchange Of Die (Smed) Applications At The Color Changeover Process Of Plastic Bottles. Press Academia Procedia, 7(1), 233-236. doi:10.17261/Pressacademia.2018.887
• Özkan, A., Güngör Tanç, Ş., Ve Taşdemir, B. (2018). Sürdürülebilirlik Açıklamaları Kapsamında Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Kârlılık Üzerine Etkisi: Bist Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), 560-577. doi:10.31460/mbdd.390388
• Özmen, A., Karakoç, M., Ve Yeşildağ, E. (2020). Sürdürülebilirlik Raporlaması: Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Şirketler Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (63), 153-174.
• Sarıkaya, H. A., Soydemir, E. K., Sardaş, B., Çayır Ervural, B., et al. (2022). Bisküvi Üretim Hatlarında Hazırlık Sürelerinin Azaltılmasına Yönelik Yalın Üretim ve Smed Uygulaması. Endüstri Mühendisliği, 33(2), 413-439. doi:10.46465/endustrimuhendisligi.1038736
• Savcı, M. (2019). Değer Yaratmayan Faaliyetlerin Azaltılmasında Kaizen Maliyetleme Sisteminin Etkisi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 308-325. doi:10.33206/mjss.486436
• Schaltegger, S., Ve Burritt, R. L. (2010). Sustainability Accounting For Companies: Catchphrase Or Decision Support For Business Leaders? Journal of World Business, 45(4), 375-384.
• Senal, S., & Aslantaş Ateş, B. (2012). Kurumsal Sürdürülebilirlik İçin Muhasebe ve Raporlama. Muhasebe ve Denetime Bakış (36), 83-98.
• Soyuer, H. (1999). Tam Zamanında Üretim Sistemleri’nin Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Uygulanma Koşulları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 155-166.
• Şahin, R., Ve Koloğlu, A. (2022). A Case Study On Reducing Setup Time Using Smed On A Turning Line. Gazi University Journal of Science, 35(1), 60-71. doi.org:10.35378/gujs.735969
• TAJ, S. (2008). Lean Manufacturing Performance İn China: Assessment Of 65 Manufacturing Plants. Journal of Manufacturing Technology Management, 19(2), 217-234.
• Tamer, G. (2020). Sağlık Örgütlerinde Kurumsal Sürdürülebilirlik. International Academic Studies on Natural and Health Sciences, Gece Akademi, 183-203.
• Tarakcıoğlu Altınay, A. (2016). Entegre Raporlama ve Sürdürülebilir Muhasebe. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (25), 47-64.
• Terzi, A., (2022). Bir Yalın Üretim Tekniği Olarak SMED Uygulamasının Maliyet Azaltma Çalışmalarına Etkisi (Maliyetleri SMED ’le). Maliyet ve Yönetim Muhasebesinde Seçme Konular – 2 (pp.26-47), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Titiz, A., & Çetin, A. C. (2000). Karar Almada Geleneksel Maliyet Yönetimi Yaklaşımında Yaşanan Gelişmeler ve Stratejik Maliyet Yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2).
• Tüm, K. (2014). Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Muhasebeye Yansımaları: Sürdürülebilir Muhasebe. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1). Tütek, H., Ve Öncü, S. (1992). Jit (Just İn Time) Felsefesi’nin İşletme Fonksiyonları ve Verimlilik Üzerindeki Etkileri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (10), 112-129. Yalçın S. (2009). Mamul Tasarım ve Mamul Hayat Seyrinde Maliyetlerin Stratejik Yönetimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 289-301.