Tekirdağ’da Tüberkülozun Yıllar İçindeki Değişimi

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 20 - 25, 21.04.2016

Hayati Güneş , Remzi Altın , Levent Mutlu , Mustafa Doğan , Mustafa Oran Salman Işık Gürdal Salt Ayşe Kaya Birol Topçu

Öz

Giriş: Dünya sağlık örgütü (DSÖ) tarafından tüm dünyada hesaplanan tüberküloz insidansı 100.000'de 128'dir. Tüberküloz kontrolünün ana prensipleri erken tanı ve tedavi, bunu takiben de hastaların direkt gözlemsel tedavisidir (DGT). Bu çalışmanın amacı, 2007-2011 yılları arasında Tekirdağ’da tüberküloz verilerindeki değişimin analizini yapmaktı.
Materyal ve Metot: Tekirdağ il sınırları içinde bulunan Tekirdağ ve Çorlu Verem savaş dispanserlerinden elde edilen veriler birer yıllık kategorilere ayrıldı. Hastalar, yaş gruplarına göre 0-14, 15-24, 25-44, 45-64, 65 ve Üzeri olmak Üzere 5 gruba ayrıldı ve vaka bildirim oranları tüm gruplarda analiz edildi. Hastalar, tutulan organa göre 2 gruba ayrıldı: Pulmoner (smear/kültür pozitif =PSP ve smear/kültür negatif/bilinmeyen =PSB/N) ve ekstrapulmoner. Kültürde üremiş ve dirençli olduğundan şüphelenilen M. Tuberculosis suşlarına major ilaçlar olan izoniazid (INH), rifampisin, etambutol ve streptomisine karşı duyarlılık testi uygulandı. INH ve rifampisine dirençli suşlar çoklu ilaca dirençli tüberküloz olarak kabul edildi (ÇİD-TB).
Bulgular: Toplam 162.291 hasta muayene edildi ve bunlardan 1311 (%0,8)’i tüberküloz hastası olarak değerlendirildi. Vaka bildirim oranlarının yıllara gore dağılımı 2007 ile 2011 arasında sırasıyla %44,6, %34,6, %33,4 ve %28,6 idi. Pulmoner ve ekstrapulmoner TB oranları sırasıyla %74.5 (% 46 PSP ve % 28.5 PSN/B) ve %25.5 idi. Ekstrapulmoner tüberküloz oranları erkekler ve kadınlarda sırasıyla % 42.3ve % 17.6 idi. INH, rifampisin, etambutol ve streptomisine direnöoranları sırasıyla %21.6, %8.8, %1.6, %6.4 idi. ÇİD-TB oranı %6.4 olarak tespit edildi.
Sonuç: Doğrudan gözetimli tedavinin sistematik uygulanması tüberküloz insidansının düşmesinde Önemli rol oynar. Bölgemizde tüberküloz oranları türkiye ortalamasının üzerinde olduğundan tarama ve takip prosedürleri daha sıkı ve düzenli olarak uygulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tüberküloz, insidans, antitüberküloz ajanlar, çoklu ilaç direnci, antibiyotik direnci

Kaynakça

• World Health Organization (WHO): Global tuberculosis control. WHO report 2011. WHO/HTM/TB/2011.16. Geneva, Switzerland.
• World Health Organization. WHO tuberculosis programme: framework for effective tuberculosis control. 1994 WHO/TB/94.179. Geneva, Switzerland
• Arnadottir T. Tuberculosis: Trends and the twenty-first century. Scand J Infect Dis 2001;33(8):563–7.
• Kart L, Akduman D, Altin R, et al. Fourteen-Year Trend of Tuberculosis Dynamics in the Northwest of Turkey. Respiration 2003;70(5): 468–74.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı. Türkiye’de Verem Savaşı 2011 Raporu. 2011.Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı. Türkiye’de Verem Savaşı 2009 Raporu. 2009.Ankara
• World Health Organization (WHO): Global tuberculosis report 2012. WHO/HTM/TB/2012.6. Geneva, Switzerland.
• World Health Organization (WHO): Global tuberculosis control 2009 epidemiology, strategy, financing. WHO/HTM/TB/2009.411. Geneva, Switzerland.
• World Health Organization (WHO): Global tuberculosis control 2010. WHO/HTM/TB/2010.7. Geneva, Switzerland.
• Polat S, Abakay A, Işık R. 2008-2009 yıllarında Dicle Üniversitesi Hastanesinde tüberküloz tanısı alan hastaların değerlendirilmesi. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi 2011;25(1):9-20.
• Özşahin SL, Arslan S, Çalışkan SN ve ark. Sivas Verem Savaş Dispanseri bölgesinde 1995-2004 yılları arasında kayıtlı tüberküloz hastalarının demografik özellikleri. Cumhuriyet Med J. 2009;31(3):197-203.
• Koçakoğlu Ş, Şimşek Z, Ceylan E. 2001-2006 yılları arasında Şanlıurfa Merkez Verem Savaş Dispanserinde takip edilen tüberküloz olgularının epidemiyolojik özellikleri. Tur Toraks Der. 2009;10(1):9-14.
• Öztop A, Ünsal İ, Günay T ve ark. Kahramanlar Verem Savaş Dispanseri’nde 1999-2003 yılları arasında kayıtlı tüberküloz olgularının epidemiyolojik özellikleri. Solunum Hastalıkları 2006;17(3):123-32
• Andvord KF: What can we learn by following the development of tuberculosis from one generation to another? Int J Tuberc Lung Dıs 6(7):562-8.
• Özkara Ş, Kılıçaslan Z, Öztürk F ve ark. Bölge verileriyle Türkiye’de Tüberküloz. Türk Toraks Der 2002;3(2):178-87.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı. Türkiye’de Verem Savaşı 2007 Raporu. 2007.Ankara.
• Kısa Ö, Albay A, Baylan O, Doğancı L. Mycobacterium tuberculosis suşlarında antitüberküloz ilaç direnç oranlarının BACTEC 460 TB kültür sistemi ile değerlendirilmesi Flora 2002;7(3):171-6.
• Karadağ A, Tokaç M, Güvenli A ve ark. Klinik örneklerden izole edilen tüberküloz basili kompleksinin majör antitüberküloz ilaçlara direnç oranları ANKEM Derg 2004;18(4):189-92.
• Saral ÖB, Sucu N, Aktoz Boz G, Erdem M, Köksal İ. 442 Mycobacterium tuberculosis suşunda BACTEC yontemi ile kombine ilac direncinin araştırılması Toraks Dergisi 2007;8(3):174-8.
• Uçar E, Kılıç A, Ceyhan İ ve ark. Ülkemizin yedi farklı bölgesinden 2003-2006 yılları arasında izole edilen Mycobacterıum tuberculosis suşlarının majör antitüberküloz ilaçlara direnç oranları. Mikrobiyol Bul 2010;44(1):11-19.
• Yüce A, Yücesoy M, Ercan H, Çeliktepe E, Yuluğ N. Mycobacterium tuberculosis suşlarının antitüberkülöz ilaçlara direnç paternleri ve izoniazid direnci ile katalaz aktivitesi arasındaki ilişki. Klimik Journal 1997;10(1):33-5.
• Atalay MA, Çolakoğlu S, Delice Sve ark. Çeşitli klinik örneklerden izole edilen Mycobacterium tuberculosis Kompleks Suşlarının Major Anti-tüberküloz İlaçlara Duyarlılıkları. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2011;41(2):57-60.
• Saniç A, Günaydın M, Çoban AY, Tokaç MS, Çetin M. A comparison of the E-test and proportion methods for susceptibility testing of Mycobacterium tuberculosis, J Chemother 2000;12(6):491-4.
• Orhan G, Zer Y, Balcı İ, Bayram A, Korkmaz G. Mikobakteriyoloji laboratuvar›nda incelenen örneklerin retrospektif olarak değerlendirilmesi. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2002;32(3-4):225-9.
• Aktaş E, Özkütük N, Sürücüoğlu S ve ark. Mycobacterıum tuberculosıs’in birinci seçenek antitüberküloz ilaçlara karşı duyarlılığının belirlenmesinde dört farklı yöntemin karşılaştırılması. İnfeksiyon Derg. 2008; 22(1): 43-8.