RİTİM VE UYUM BAĞLAMINDA FÜTÜRİZM SANAT AKIMI

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 155 - 163, 01.07.2025

Banu Davun

https://doi.org/10.22252/ijca.1697863

Öz

Özet
Fütürizm, 20. yüzyılın başlarında sanayileşme, teknoloji ve toplumsal dönüşümlerin etkisiyle geleneksel sanata karşı bir başkaldırı olarak ortaya çıkmıştır. Filippo Tommaso Marinetti’nin 1909’da yayımladığı “Fütürist Manifesto” ile hız, şiddet, hareket ve teknoloji merkezli yeni bir sanat anlayışı benimsenmiştir. Umberto Boccioni, Carlo Carrà, Luigi Russolo gibi sanatçılar geçmişi reddederek çağın dinamizmini sanatın temeline yerleştirmiştir. Araştırmada, Fütürizm’in tarihsel ve içeriksel yönlerini incelerken, ritim ve uyum gibi sanatın ilke ve elemanlarını biçimsel olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Nitel yöntemle yapılan araştırmada üç önemli Fütürist eser incelenmiş, ritim ve uyumun görsel kompozisyonlarda nasıl ifade edildiği ortaya konmuştur. Sonuç olarak, fütürist sanatçılar hız ve devinimi ritimsel tekrarlar, yan yana dizilimler ve görsel süreklilikle biçimlendirerek, parçalar arasında uyumlu bir bütünlük yaratmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Fütürizm , Ritim , Uyum , Marinetti Manifestosu , Umberto Boccioni

FUTURISM ART MOVEMENT IN THE CONTEXT OF RHYTHM AND HARMONY

Öz

ABSTRACT
Futurism emerged as a rebellion against traditional art under the influence of industrialization, technology and social transformations, at the beginning of the 20th century. Filippo Tommaso Marinetti published “Futurist Manifesto” in 1909 , in his book he adopted a new understanding of art; centered on speed, violence, movement and technology. Artists such as Umberto Boccioni, Carlo Carrà, Luigi Russolo rejected the past and placed the dynamism of the era at the heart of art. Aims of this research is to analyze the principles and elements of art such as rhythm and harmony, while examining the historical and contextual aspects of Futurism. In this study; qualitative research was made and three important Futurist works were examined and it was revealed how rhythm and harmony are expressed in visual compositions. As a result, futurist artists have created a harmonious integrity between the pieces by shaping speed and movement with rhythmic repetitions, juxtapositions and visual continuity.

Anahtar Kelimeler

Futurism , Rhythm , Harmony , Marinetti Manifesto , Umberto Boccioni

Kaynakça

• Akboğa, İ. (2021). Süper Akıllı Toplum: Fütürizm ve Dijital Kültür. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi (7), 1835-1864. https://doi.org/10.47994/usbad.1001270
• Akbulut, N., & Özyön, A. (2018). Yirminci Yüzyıl Öncü Akımları ve Absürt Tiyatro’ya Giden Yol. Electronic Turkish Studies, 13(5).
• Alan İnci, İ., Davun, B. “Marcel Duchamp’ın Değişimi ve Sanata Etkisi”. Resim Sanatı Üzerine Okumalar 2. (Ed. Ümit Parsıl, Fahrettin Geçen), Ankara: Akademisyen Yayınevi, 1. Basım, 2024.
• Aliyazıcıoğlu, Ö. (2010). Fütürizm’in Sahne Tasarımına Getirdikleri. Yedi, (4), 17-28.
• Altındaş, A. (2022). Fütürizmde Dinamizm ve Hızın Estetiği, (Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye).
• Bozan, Y. (2019). Fütürizm Akımı Kapsamında Ünlü Sanatçılar ve Figüratif Eserleri (Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye).
• Brauneck, M. (2016). Tiyatro Sanatının Tarihi. İstanbul: Dost Kitabevi.
• Cebe, R. (2014). Fütürizm'in Müziğe Etkileri ve Yeni Çalgılar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 312-323.
• Civcir, E. (2015). Temel tasarim ve Tasarim İlkeleri. Akademisyen Kitapevi, Ankara.
• Çiçekli, P. (2008). 20. Yüzyıl Sanatında Teknolojinin Yeri (Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Türkiye).
• Davun, B.(2009) Okul Öncesi Dönemde Etkinliklerle Desteklenmiş Sanat Eğitiminin Çocukların Estetik Beğeni Düzeylerine Etkisi (Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Örneği), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı, Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara.
• Erden, S. (2016). Fütürizm ve Sanata Yansımaları. İstanbul: Alfa Yayınları, ss. 170–190.
• Geçen, F. (2020). Kullanım Nesnelerinin Kavramsal Değişimi ve Dadaizm, Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, 3(4), 141-151.
• Geçen, F. (2022). Kübizm Ve Fütürizm Sanat Akımlarında An ve Zaman İlişkisi. (A. Aytaç) 2. Uluslararası Balkanlar, Anadolu, Kafkasya ve Türkistan Coğrafyası Sanat, Kültür, Tarih ve Folklor Kongresi/Sanat Etkinlikleri (221-224). Türk Sanatı ve Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi. https://akademik.adu.edu.tr/aum/tsk/default.asp?idx=32313635
• Gombrich, E. H. (1995). Sanatın Öyküsü (Çev. Bedrettin Cömert), Ankara: Remzi Kitabevi.
• Gürsoy, Y. (2010). Sanatın Temel İlkeleri ve Öğeleri, İstanbul: Beta Yayınları. https://www.booksontrial.com/the-full-text-of-the-futurist-manifesto/
• Kalfa, G., &Ulushan, B. İ. (2024). Fütürizm Sanat Akımı ve Mussolini’nin Akıma Etkisi. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 8 (2), 112-122.
• Karataş, T. & Arslan, A. A. (2020). “Fütürist Estetik ve Manifesto Anlayışı.” Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), ss. 464.
• Karataş, T., & Arslan, A. A. (2020). Fütürizm’de Toplumsal Yapı ve Umberto Boccioni. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), 459-472.
• Karkın, N. (2016) Estetiğin Çağdaş Retorikleri. Bursa:Ekin Basım Dağıtım.
• Marinetti, F. T. (1909). Manifeste du Futurisme, Le Figaro, 20 Şubat 1909.
• Marinetti, F. T. (2017). Fütürist Manifesto ve Diğer Yazılar (Çev. A. K. Akalın). İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orijinal çalışma 1909’da yayımlanmıştır)
• Ocvirk, O., Stinson, R. ve diğerleri (2015). Sanatın Temelleri. İzmir.:Karakalem Kitabevi Yayınları,
• Parsıl, Ü. ve Geçen, F. (2024). Maleviç’in Eserlerinde Usu Reddetmesi, Süprematizm ve Otomatizm. Academic Socıal Resources Journal, 6(24), 579-585.
• Sönmez, H. (2005). Sanat Eğitimi ve Öğretim Yöntemleri. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Şahin, A. N. E., & Kayalıoğlu, S. (2016). I. Dünya savaşı’nın Avrupa Resim Sanatına Etkileri. Gazi Akademik Bakış, 10(19), 183-207.
• Topuz, S. (2012). “Ritim ve Uyum Kavramlarının Görsel Sanatlardaki Yeri.” Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 9(2), 45–59.
• Yavuz, H. (2013). “Sanatta Biçimsel Analiz: Ritim ve Uyum Üzerine Bir İnceleme.” Sanat Kuram ve Eleştiri Dergisi, 17(1), 88–102.
• YEDİ (2018). “Fütürizm: Sanatta Devrim”, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı 18, s. 17–19.
• Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• GÖRSEL KAYNAKÇALAR Görsel 1: https://www.getdailyart.com/tr/18190/umberto-boccioni/mizrakli-suvarilerin-gorevi
• Şahin, A. N. E., & Kayalıoğlu, S. (2016). I. Dünya Savaşı’nın Avrupa Resim Sanatına Etkileri. Gazi Akademik Bakış, 10(19), 183-207.
• Görsel 2: https://www.istanbulsanatevi.com/sanatcilar/soyadi-b/balla-giacomo/giacomo-balla-tasmali-kopegin-dinamizmi/
• Görsel 3: Altındaş, A. (2022). Fütürizmde Dinamizm ve Hızın Estetiği (Yayın No. 736109) (Yüksek Lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi). YÖK Ulusal Tez Merkezi.