BAĞLAMA ÖĞRETİMİ/ÖĞRENİMİNDE GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE USTA-ÇIRAK İLİŞKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 35 - 41, 28.12.2016

Sinan Haşhaş

https://doi.org/10.22252/ijca.279959

Cited By: 6

Öz

Türk
halk müziğinin (THM) en eski aktarım yöntemi olarak bilinen usta-çırak ilişkili
öğretim/öğrenimde genellikle “bir ustanın
dizi dibinde oturmak” deyimi akla gelmekte ve yalnızca bu şekilde
gerçekleşen müzikal kazanımlar düşünülmektedir. Ancak, gelişen teknolojik
olanaklar sayesinde usta icracıların performans kayıtlarına kolayca
ulaşılabilmesi usta-çırak ilişkisinin farklı bakış açılarıyla yeniden ele alınması
gerekliliğini beraberinde getirmiştir. Bu düşünceden hareketle yola çıkılan araştırma;
THM’nin en önemli çalgılarından biri olan bağlama örnekleminde usta-çırak
ilişkisinin geçmişteki ve günümüzdeki durumunun değerlendirilmesine
odaklanmaktadır. Araştırma doğrultusunda başlıca; usta-çırak ilişkisinin
bağlama öğretimi/öğreniminde önemli bir yere sahip olduğu, gelişen teknolojik
olanaklar paralelinde günümüzde -büyük bir oranda- farklı şekillere bürünerek varlığını
sürdürdüğü, bireysel bağlama öğreniminde yalnızca notaya bağlı kalınarak
yapılan çalışmalarda çeşitli problemlerin yaşanabildiği ve bu problemlerin
çözümü için bir usta yönlendirmesi veya görsel/işitsel öğelere her dâim ihtiyaç
duyulduğu gibi sonuç ve önerilere ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Halk Müziği, Bağlama Öğretimi/Öğrenimi

Kaynakça

• Türk halk müziğinin (THM) en eski aktarım yöntemi olarak bilinen usta-çırak ilişkili öğretim/öğrenimde genellikle “bir ustanın dizi dibinde oturmak” deyimi akla gelmekte ve yalnızca bu şekilde gerçekleşen müzikal kazanımlar düşünülmektedir. Ancak, gelişen teknolojik olanaklar sayesinde usta icracıların performans kayıtlarına kolayca ulaşılabilmesi usta-çırak ilişkisinin farklı bakış açılarıyla yeniden ele alınması gerekliliğini beraberinde getirmiştir. Bu düşünceden hareketle yola çıkılan araştırma; THM’nin en önemli çalgılarından biri olan bağlama örnekleminde usta-çırak ilişkisinin geçmişteki ve günümüzdeki durumunun değerlendirilmesine odaklanmaktadır. Araştırma doğrultusunda başlıca; usta-çırak ilişkisinin bağlama öğretimi/öğreniminde önemli bir yere sahip olduğu, gelişen teknolojik olanaklar paralelinde günümüzde -büyük bir oranda- farklı şekillere bürünerek varlığını sürdürdüğü, bireysel bağlama öğreniminde yalnızca notaya bağlı kalınarak yapılan çalışmalarda çeşitli problemlerin yaşanabildiği ve bu problemlerin çözümü için bir usta yönlendirmesi veya görsel/işitsel öğelere her dâim ihtiyaç duyulduğu gibi sonuç ve önerilere ulaşılmıştır.
• DEMİRGEN, Emel, SAZAK, Nilgün (2013). III. Selim Dönemi’nde Enderun-i Hümayun Mekteplerinde Okutulan Müzik Risalesinin Meşk Yöntemi Açısından İncelenmesi, İdil Dergisi, Cilt 3, Sayı 11.
• DOĞAN SEVİNÇ, Hatice (2012). Meşk Sistemi Bağlamında Taksim Formunda Üslup Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Musikisi Ana Sanat Dalı, İstanbul.
• DURBİLMEZ, Bayram (2010). Millî Folklor, 2010, Yıl 22, Sayı 85.
• DÜZGÜN, Dilaver (2006). Âşık Edebiyatı, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Editör: M. Öcal Oğuz, Grafiker Yayınları, Ankara.
• GERÇEK, İsmail Hakkı (2008). Geleneksel Türk Sanat Müziğinde Meşk Sisteminden Notalı Eğitim Sistemine Geçişle İlgili Bazı Düşünceler, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 38, Erzurum.
• GÜRBÜZ, Harun (2010). Meşk Sistemi, Türk Musikisine Katkıları ve Günümüze Yansımaları, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Musikisi Ana Sanat Dalı Türk Musikisi Programı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KOÇ, Adnan (2005). Yayınlanmış Bağlama Eğitim Metotlarındaki Yanlışlıklar, Yüzüncü Yıl Üniversitesi I. Müzik Sempozyumu, Van.
• ORAL, Makbule (2010). Bağlamada Belli Başlı Yöresel Tavırların İcrasında Bozuk Düzen ile Bağlama Düzeni Arası Transpozisyonda Oluşan Duyum Farklılıkları, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Musikisi Ana Sanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• ÖGER, Adem (2010). Denizli’de Âşıklık Geleneği ve Sorunları, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer.
• TORUN, Mutlu (2000). Ud Metodu, Çağlar Yayınları. İstanbul.
• YAŞAR, Servet (2011). Temel Bağlama Öğretiminde Kullanılmakta Olan ve Önerilen Tezene Tekniğinin Öğrencilerin Bağlama Çalma Becerilerine Etkisinin İncelenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Afyon.