Öz
This article examines türkü form in the context of ideology, mentality change, history and narrative, tracks the historical development of the form by considering conditions in different periods and socio-cultural effects, and concludes, given the content and form characteristics of the melodic genre called türkü, that this is too wide a concept to be confined to this melodic genre, which is only part of what the word signifies. This study argues that the name türkü, given its content and form characteristics, should be used to refer to all musical cultural texts crated in the Turkish language, and the genre today called türkü should instead be called folk songs.
Anahtar Kelimeler
Türkü folk song mentality ideology narrative verbal history music aesthetics
Kaynakça
- Aksan, Doğan (1999) Anlambilim Konulan ve Türkçenin Anlambilimi, Ankara, Engin Yay. Gürsel Aytaç (2005), Edebiyat ve Kültür, I. Baskı, Ankara Hece Yay. Bartok, Béla (1991),Küçük Asya’dan Türk Halk Musikisi, İstanbul, Pan Yayıncılık. Çobanoğlu Özkul (2000), Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara, Akçağ Yay. Cem Dilçin, (2005), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara. Dizdaroğlu, Hikmet, (1969), Halk Şiirinde Türler, Ankara TDK Yay. Elçin, Şükrü, (1993), Halk Edebiyatına Giriş, Ankara, Akçağ Yay. Erkman, Fatma (1988), Göstergebilime Giriş, İstanbul, Alan Yay. Ersoy Ruhi (2004) “Sözlü Kültür ve Sözlü Tarih İlişkisi Üzerine Bazı Görüşler”, Millî Folklor Dergisi, S: 61, s. 102-110. Ersoy Ruhi (2009) Sözlü Tarih Folklor İlişkisi “Baraklar Örneği Disiplinler Arası Bir Yaklaşım Denemesi”, Ankara, Akçağ Yay. Gözaydın, Nevzat, (1989) “Anonim Halk Şiiri Üzerine”, Türk Dili Dergisi, c.LVII, Ocak- Haziran, s.1-104 Greenbeltt, Stephan (2001), Shakespeare ve Kültür Birikimi, Çev. Nilgün Pelit, Ankara Jakobson, Roman (1990), Sekiz Yazı (Çev.M.Rifat, Sema Rifat), İstanbul, ,Düzlem Yay. Jusdanis, G. (1998). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür (Çeviri: Tuncay Birkan). İ İstanbul: Metis Yay. Hamit Zübeyr Koşay İshak Refet, (1932) “Ana Dilden Derlemeler” (Dr. Reşit Galip Bey’in Yazısından) Ankara, S IX-XI Kagan, Moissej (1982), Estetik ve Sanat, Çev. Aziz Çalışlar, I. Baskı İstanbul Altın Kitaplar Köprülü, M. Fuad, (1993), Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 8.b., Ankara, Diyanet İşleri Başk. Yay. Kurat Akdes Nimet (1992) , Türk Dünyası El Kitabı, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları Moretti, F. (2005). Modern Epik (Çeviri: Nurçin İleri, M. Murat Şahin Okay, Orhan (1990), Sanat ve Edebiyat Yazıları, İstanbul, Dergâh Yay. Onay, A. Talat, (1996), Türk Halk Şiirinin Şekil ve Nev’i, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara, Akçağ Yay. Ortaylı, İ. (2001). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul, İletişim Yay. Ögel, Bahaeddin, (2000), Türk Kültür Tarihine Giriş, IX, 4. Baskı, Ankara, Kültür Bak. Yay. Özbek, Mehmet (1975), Folklor ve Türkülerimiz,, I. Baskı İstanbul, Ötüken Yay Özdemir, Ahmet Z., (2002), Öyküleriyle Ağıtlar II, 1.b.s., Ankara, T.C. Kültür Bakanlığı Yay. Özcan Başkan (1988), Bildirişim, İnsan Dil ve Ötesi, , İstanbul, Altın Kitaplan Özdemir, Nebi (2011) “Âşıklık Geleneği ve Medya”, Somut Olmayan Kültürel Miras Yaşayan Âşık Sanatı Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Haz. M. Öcal Oğuz – Selcan Gürçayır, Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi (THBMER) Yayını, Ricceur, Paul (2008), Zaman ve Anlatı: İki Tarih ve Anlatı çev. Mehmet Rifat, İstanbul, YKY Sözen, E. (1999). Kimliklerimiz. İstanbul, Birey Yay. Sümer, Faruk, (1992) Oğuzlar İstanbul T.D.A.V. Timur, T. (2002). Osmanlı-Türk Romanında Tarih Toplum ve Kimlik. Ankara, İmge Yay. Togan Zeki Velidî (1985). Tarihte Usûl, İstanbul, Enderun Kitabevi Wellek, R. and A. Warren (1993). Theory of Literature. London: Penguin Books Feyzan Göher Vural, İslamiyet’ten Önce Türklerde Kültür ve Müzik, Çağ Kitabevi Yay. Yakıcı, Ali (2007). Halk Şiirinde Türkü, Ankara, Akçağ Yayınları. Yıldırım, Dursun (1998a). “Sözlü Kültür ve Folklor Kavramı Üzerine Düşünceler”, Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 37-42. Yıldırım, Dursun (1998b). “Tarih Yazımı ve Sözlü Ortam Kaynakları”, Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 87-101. Ziss. Avner,(2009), Estetik. Gerçekliği Sanatsal Özümsemenin Biçimi. Hayalbaz Kitaplığı.
Öz
Bu
makalede türkü ismi ile karşılanan biçim, ideoloji, mantalite değişikliği,
tarih ve anlatı kavramları çerçevesinde ele alınmış, dönemsel şartlar ve sosyo-kültürel
etkiler göz önünde bulundurularak tarihî seyir içinde değerlendirilmiş, bugün
türkü kelimesi ile isimlendirilen ezgili türün öz ve biçim özellikleri göz
önünde bulundurulduğunda türkünün, kendi içinde çeşitlenen ezgili türün ismi
olamayacak kadar geniş bir kavram olduğu hükmüne varılmıştır. Bu
çalışma, türkü ismini, muhteva ve biçim
özelliklerinden yola çıkarak Türk dili ile vücut bulmuş tüm ezgili kültür
metinleri için kabul etmek ve bugün türkü ismi ile karşılanan türü de halk
şarkısı olarak karşılamak niyetini taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler
Türkü halk şarkısı mantalite ideoloji anlatı sözlü tarih müzik
Kaynakça
- Aksan, Doğan (1999) Anlambilim Konulan ve Türkçenin Anlambilimi, Ankara, Engin Yay. Gürsel Aytaç (2005), Edebiyat ve Kültür, I. Baskı, Ankara Hece Yay. Bartok, Béla (1991),Küçük Asya’dan Türk Halk Musikisi, İstanbul, Pan Yayıncılık. Çobanoğlu Özkul (2000), Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara, Akçağ Yay. Cem Dilçin, (2005), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara. Dizdaroğlu, Hikmet, (1969), Halk Şiirinde Türler, Ankara TDK Yay. Elçin, Şükrü, (1993), Halk Edebiyatına Giriş, Ankara, Akçağ Yay. Erkman, Fatma (1988), Göstergebilime Giriş, İstanbul, Alan Yay. Ersoy Ruhi (2004) “Sözlü Kültür ve Sözlü Tarih İlişkisi Üzerine Bazı Görüşler”, Millî Folklor Dergisi, S: 61, s. 102-110. Ersoy Ruhi (2009) Sözlü Tarih Folklor İlişkisi “Baraklar Örneği Disiplinler Arası Bir Yaklaşım Denemesi”, Ankara, Akçağ Yay. Gözaydın, Nevzat, (1989) “Anonim Halk Şiiri Üzerine”, Türk Dili Dergisi, c.LVII, Ocak- Haziran, s.1-104 Greenbeltt, Stephan (2001), Shakespeare ve Kültür Birikimi, Çev. Nilgün Pelit, Ankara Jakobson, Roman (1990), Sekiz Yazı (Çev.M.Rifat, Sema Rifat), İstanbul, ,Düzlem Yay. Jusdanis, G. (1998). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür (Çeviri: Tuncay Birkan). İ İstanbul: Metis Yay. Hamit Zübeyr Koşay İshak Refet, (1932) “Ana Dilden Derlemeler” (Dr. Reşit Galip Bey’in Yazısından) Ankara, S IX-XI Kagan, Moissej (1982), Estetik ve Sanat, Çev. Aziz Çalışlar, I. Baskı İstanbul Altın Kitaplar Köprülü, M. Fuad, (1993), Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 8.b., Ankara, Diyanet İşleri Başk. Yay. Kurat Akdes Nimet (1992) , Türk Dünyası El Kitabı, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları Moretti, F. (2005). Modern Epik (Çeviri: Nurçin İleri, M. Murat Şahin Okay, Orhan (1990), Sanat ve Edebiyat Yazıları, İstanbul, Dergâh Yay. Onay, A. Talat, (1996), Türk Halk Şiirinin Şekil ve Nev’i, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara, Akçağ Yay. Ortaylı, İ. (2001). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul, İletişim Yay. Ögel, Bahaeddin, (2000), Türk Kültür Tarihine Giriş, IX, 4. Baskı, Ankara, Kültür Bak. Yay. Özbek, Mehmet (1975), Folklor ve Türkülerimiz,, I. Baskı İstanbul, Ötüken Yay Özdemir, Ahmet Z., (2002), Öyküleriyle Ağıtlar II, 1.b.s., Ankara, T.C. Kültür Bakanlığı Yay. Özcan Başkan (1988), Bildirişim, İnsan Dil ve Ötesi, , İstanbul, Altın Kitaplan Özdemir, Nebi (2011) “Âşıklık Geleneği ve Medya”, Somut Olmayan Kültürel Miras Yaşayan Âşık Sanatı Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Haz. M. Öcal Oğuz – Selcan Gürçayır, Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi (THBMER) Yayını, Ricceur, Paul (2008), Zaman ve Anlatı: İki Tarih ve Anlatı çev. Mehmet Rifat, İstanbul, YKY Sözen, E. (1999). Kimliklerimiz. İstanbul, Birey Yay. Sümer, Faruk, (1992) Oğuzlar İstanbul T.D.A.V. Timur, T. (2002). Osmanlı-Türk Romanında Tarih Toplum ve Kimlik. Ankara, İmge Yay. Togan Zeki Velidî (1985). Tarihte Usûl, İstanbul, Enderun Kitabevi Wellek, R. and A. Warren (1993). Theory of Literature. London: Penguin Books Feyzan Göher Vural, İslamiyet’ten Önce Türklerde Kültür ve Müzik, Çağ Kitabevi Yay. Yakıcı, Ali (2007). Halk Şiirinde Türkü, Ankara, Akçağ Yayınları. Yıldırım, Dursun (1998a). “Sözlü Kültür ve Folklor Kavramı Üzerine Düşünceler”, Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 37-42. Yıldırım, Dursun (1998b). “Tarih Yazımı ve Sözlü Ortam Kaynakları”, Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 87-101. Ziss. Avner,(2009), Estetik. Gerçekliği Sanatsal Özümsemenin Biçimi. Hayalbaz Kitaplığı.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Temmuz 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 3 Sayı: 1 |
