GÖRSEL İLETİŞİM TASARIMINDA BİR İFADE BİÇİMİ OLARAK ÇEKOSLOVAK KUKLA ANİMASYONU

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 155 - 167, 30.06.2020

Bilge Kınam

https://doi.org/10.22252/ijca.686874

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma Çekoslovakya’da 1936 ile 1985 yılları arası yaratılan kukla animasyon filmlerinden bir seçkinin görsel iletişim tasarımında yerini ortaya koymayı amaçlamıştır. Kukla ve objelerle yaratılan Çekoslovak animasyonu, farklı bireysel yaklaşımları, artistik stilleri, şiirsel anlatımı, güçlü hayalgücünün ve yaratıcılığın ön planda olduğu deneysel yaklaşımı ile canlandırma sinemasında önemli bir yere sahiptir. Çekoslovak animasyon tarihinde yer edinmiş animasyon film yönetmenleri; Jiří Trnka, Karel Zeman, Jan Švankmajer, Jiří Bárta’nın animasyon filmleri dönemin sosyo politik olayları ve sinemada kompozisyon öğeleri kapsamında irdelenmiştir. İncelenen kukla animasyon filmlerde gerçeküstücü, hicivli, ironik bir anlatım ile komünizmin baskıcı izleri görülmüştür. Çocuktan yetişkine sihirli bir dünya yaratan Çekoslovak kukla animasyonları, kitlelerin aydınlanmasında ve ulusal dirilişin canlanmasında etkili olmuştur. Araştırma, yabancı yayınlardan, makale ve tezlerden yararlanılarak zengin bir literatür taraması altında ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çekoslovak Kukla Tiyatrosu, Çekoslovak Kukla Animasyonu, Stop Motion, Jiří Trnka, Jan Švankmajer

CZECHOSLOVAK PUPPET ANIMATION AS A FORM OF EXPRESSION IN VISUAL COMMUNICATION DESIGN

Öz

This research aims to reveal the place of puppet animation films created between 1937-1985 years in Czechoslovakia in visual communication design. Czechoslovak (stop motion) animation, created with puppets and objects, has an important place in animation cinema with its different individual approaches, artistic styles, poetic expression, experimental approach with strong imagination and creativity in the foreground. Pioneering animation film directors in Czechoslovak animation history; Jiří Trnka, Karel Zeman, Jan Švankmajer, Jiří Bárta’s animated films were examined in the context of socio-political events of the period and composition elements in cinema. In the examined puppet animations films, surrealist, satirical, ironic narrative is seen with the oppressive traces of communism. Having created a magical world for children of all ages, Czechoslovak stop motion animations were effective in enlightening the masses and reviving the national resurrection. The research has been tried to put forward under a rich literature review by using foreign publications, articles and thesis.

Anahtar Kelimeler

Czechoslovak Puppet Theatre, Czechoslovak Puppet Animation, Stop Motion, Jiří Trnka

Kaynakça

• 1. Başak, N (2007). Kukla ve Objelerle Canlandırma Sineması, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim Bilimleri AnaBilim Dalı, Radyo ve Televizyon BilimDalı. 2. Brierton, T (2002). Stop Motion Armature Machining. A Construction Manual. McFarland & Company, Inc., Publishers, ISBN 0 -7864-1244-5 3. Ersan, İ. (2019). Çağdaş Gösteri Sanatlarında Bir Anlatım Aracı Olarak Kukla.Cilt 2, Sayı 2, 2019. Pp 113- 128. E-ISSN 2636-7718. 4. Hames, P. (1995). “The Film Experiment”, Dark Alchemy: The Films of Jan Švankmajer, Connecticut: Greenwood Press, s.40. ISBN-13: 978-0275952990 5. Harryhausen R., Dalton T. (2008). A Century of Stop Motion Animation. From Melies to Aardman. Aurum Press Ltd. ISBN 978 -0-8230-9980-1 6. Holman, B, L. (1975). Puppet Animation in the Cinema. History and Technique. A.S Barnes and Co., Inc. ISBN 0-498-01385-5 7. İsmayılov, K, E. (2011). Gerçeküstü Sinemada Tekinsizlik Jan Švankmajer filmleri üzerine bir inceleme, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim Bilimleri AnaBilim Dalı, Radyo ve Televizyon BilimDalı. 8. Ögütçü, A. (2007). Tarihsel Süreç içerisinde El kuklası ve Gelişimi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü. Sahne Sanatları AnaBilim Dalı. 9. Senan, E. (1985). “Canlandırma Sineması”, Grafik Sanatı Dergisi, Sayı 3, s. 3-4-12-15. 10. Şenler, F. (2005). Animasyon Tarihi ve Türkiyedeki Yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara Internet Kaynakçası 11. Agustin, G (2007). Recopilación - Jan Svankmajer, http://www.divxclasico.com/foro/viewtopic.php?t=56346 12. Dubská, A (2019). Czech Marionettes. Czech Puppets Over the Centuries. https://www.czechmarionettes.com/en/Czech-Puppets-Over-the-Centuries 12. Dutka, E. (2000). Jiri Trnka - Walt Disney Of The East! Animation World Mazagine, Issue 5.04 https://www.awn.com/animationworld/jiri-trnka-walt-disney-east 13. Falvey, C. (2009). Studio Bratři v Triku - The Cradle of Czech Animation. https://www.radio.cz/en/section/arts/studio-bratri-v-triku-the-cradle-of-czech-animation 14. Gunduz, R. (2018). 50. yılında Prag Baharı: O dönem neler yaşandı? https://tr.euronews.com/2018/08/21/50-yilinda-prag-bahari-o-donem-neler-yasandi- 15. Jones, J. (2011). Jan Svankmajer: Puppets and politics. The guardian. http://www.guardian.co.uk/film/2011/dec/05/jan-svankmajer-puppets-politics 16. Košuličová, I. (2002). Strach: Czech Horror, The morality of horror. Jiří Barta's Krysař (The Pied Piper, 1985) http://www.kinoeye.org/02/01/kosulicova01_no2.php 17. Sönmez, S. (2008). Jiri Trnka, Doğunun Walt Disney’i, Kuklaların Efendisi http://www.mihrace.net/jiritrnka/ 18. Velinger, J. (2006). Karel Zeman - Author of Czech animated films including the mixed-animation classic Journey to the Beginning of Time. http://www.radio.cz/en/section/czechs/karel-zeman-author-of-czech-animated-films-including-the-mixed-animation-classic-journey-to-the-beginning-of-time 19. Yağmur, Ö. (2016). Yeni Çek Dalgası. https://www.filmloverss.com/cek-yeni-dalgasi/ 20. Prague Puppet Museum http://www.praguepuppetmuseum.com/about/ 21. History of Czech Puppetry https://unima.idu.cz/en/history-of-czech-puppetry/ 22. Howard, C. (2013). The Passion of the Peasant Poet: Jiri Trnka, A Midsummer Night’s Dream and The Hand. Cinémathèque Annotations on Film. http://sensesofcinema.com/2013/cteq/the-passion-of-the-peasant-poet-jiri-trnka-a-midsummer-nights-dream-and-the-hand/ 23. The Magical Worlds of Czech Animation, Czech Center, New York http://new-york.czechcentres.cz/program/event-details/the-magical-worlds-of-czech-animation1 24. Studio Bratři v Triku (2005), Kratky Film Praha. http://www.kratkyfilm.eu/ENG/bratrivtriku.html 25. Jiří Trnka: 100th anniversary of the birth of a great Czech animator. Radio Praha http://www.radio.cz/en/section/czech-history/jiri-trnka-100th-anniversary-of-the-birth-of-a-great-czech-animator 26. The Christmas Dream https://www.filmovyprehled.cz/en/film/400510/christmas-dream 27. Jan Švankmajer https://www.wikiwand.com/tr/Jan_%C5%A0vankmajer 28. Jun, D. (2012). Jiří Trnka: 100th anniversary of the birth of a great Czech animator. https://www.radio.cz/en/section/czech-history/jiri-trnka-100th-anniversary-of-the-birth-of-a-great-czech-animator 29. Givern,M (2010). Jan Svankmajer Dimensions of Dialogue (1982). http://markmcgivern.wordpress.com/2010/11/17/111/ 30. The Magical Worlds of Czech Animation, Czech Center, New York http://new-york.czechcentres.cz/program/event-details/the-magical-worlds-of-czech-animation1