AN INVESTIGATION OF THE CONCERT PROGRAMS OF THE ISTANBUL STATE SYMPHONY ORCHESTRA IN TERMS OF REPERTOIRES, CONCERT VENUES, AND CONDUCTORS

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 151 - 165, 29.12.2021

Tuna Taşdemir Engin Şen

https://doi.org/10.22252/ijca.1023456

Cited By: 1

Öz

In this study, the works in the concert programs of Istanbul State Symphony Orchestra (ISSO), the conductors of the orchestra, and the concert venues were examined in line with some variables. The aim is to examine ISSO concerts that took place between the years 2015 and 2019 and reveal the forms of the works performed by the ISSO, the number of performed works composed by Turkish and foreign composers, the number of Turkish and foreign conductors who led the orchestra, and the diversity of concert venues. The reason why concerts that took place until 2019 were taken into consideration in the study is that concerts were not held regularly in the years 2020 and 2021 due to the measures taken against the Covid-19 pandemic. In the study, information regarding the emergence and development of the notion of the orchestra, the characteristics of symphony orchestras, and symphony orchestras in Turkey is provided. Also, information about the emergence and development of the symphony form is presented in this study.
The survey method was used in this descriptive study. In the collection of data, the information in the concert programs of ISSO that took place between the years 2015 and 2019 was used by using document analysis. The obtained data were interpreted via percentage frequency analysis. As a result of the study, it was seen that almost all of the concerts were held in Istanbul, and when the number of conductors who took part in these concerts was compared, it was determined that the majority of them were foreign. When the number of conductors who led the orchestra was examined, it was determined that foreign conductors conducted more ISSO concerts than Turkish conductors. When the works included in the concert programs were examined, it was concluded that the works of Turkish composers were performed much less than those of foreign composers. As for the works performed in ISSO concerts that were held in the determined 5-year period, it was found that concertos were performed more than other forms.

Anahtar Kelimeler

Istanbul State Symphony Orchestra, Concert Program, Conductors.

İSTANBUL DEVLET SENFONİ ORKESTRASI’NIN KONSER PROGRAMLARININ, REPERTUVAR, KONSER YERLERİ VE ŞEFLERİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası (İDSO)’nın konser programlarında yer alan eserler, orkestrayı yöneten şefler ve konser yerleri bazı değişkenlere göre incelenmiştir. İDSO tarafından 2015-2019 yılları arasında verilen konserlerde sahnelenen eserlerin tür ve biçimleri, Türk ve yabancı bestecilere ait eserlerin sayısı, orkestrayı yöneten Türk ve yabancı şeflerin yönetme sayıları ile konser yerlerindeki çeşitliliğin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışma için seçilen konser programlarının 2019’a kadar sınırlandırılmasının nedeni, covid-19 salgın önlemleri dolayısıyla 2020 ve 2021 yıllarında düzenli konserlerin verilememesidir. Araştırmada orkestra kavramının ortaya çıkışı ve gelişim süreci, senfonik orkestraların özellikleri ve Türkiye’de senfonik yapıdaki orkestralara yönelik bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca senfoni müzik biçiminin ortaya çıkışı ve gelişim sürecine yönelik bilgiler de çalışmada sunulmuştur.
Durum tespitine yönelik betimsel türdeki bu araştırmada tarama modelinden faydalanılmıştır. Verilerin toplanmasında doküman incelemeden yararlanılarak 2015-2019 yılları arasında İDSO’ya ait konser programlarındaki bilgiler kullanılmıştır. Elde edilen veriler yüzde frekans analizi yapılarak yorumlanmıştır. Araştırmada sonuç olarak konserlerin tamamına yakınının İstanbul’da yapıldığı görülmüş, bu konserlerde görev alan şeflerin sayısı oranlandığında çoğunluğunun yabancı şefler olduğu tespit edilmiştir. Orkestrayı yönetme sayısı incelendiğinde ise yabancı şeflerin Türk şeflerden daha fazla İDSO konserlerini yönettiği tespit edilmiştir. Konser programlarında yer verilen eserler incelendiğinde, yabancı bestecilere oranla çok daha az sayıda Türk bestecilere ait eserlerin sahnelendiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada seçilen beş yıllık süreci kapsayan İDSO’ya ait konser programlarında seslendirilen eserlerin tür ve biçimlerine göre dağılımında ise en fazla konçerto türündeki eserlerin seslendirildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası, Konser Programı, Orkestra Şefleri

Kaynakça

• Abeles, H. ve Hafeli, M. (2014). Seeking professional fulfillment: Us symphony orchestra members in schools. Psychology of Music, 42(1), 35-50. DOI: 10.1177/0305735612456447
• Albayrak, B. ve Sağlam, A. (2007). Bursa’da müzik öğretmenliği programında öğrenim görmekte olan öğrencilerin Bursa bölge devlet senfoni orkestrasının sanatsal ve akademik etkinliklerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 183-205.
• Allmendinger, J., Hackman, J. R., Lehman, E. V. (1996). “Life and work in symphony orchestras”. The Musical Quarterly, 80(2), 194-219.
• Antep, E. (2017). Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası: Çoksesliliğin belgesel tarihi. Ankara: Elma Yayınevi.
• Apel, W. (1950). Harvard dictionary of music. Cambridge: Harvard University Press.
• Ayday, N. (2008). Türkiye’nin üç büyük şehrindeki Tc kültür bakanlığı senfoni orkestraları tarafından en çok seslendirilen türk eserleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Boer, B, V. (2012). Historical dictionary of music of the classical period. Toronto: Scarecrow Press.
• Berrak, B. (2008). Vurmalı çalgıların senfonik müzikteki yeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Ç, E., Akgün, Ö., E, Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cerit, V, K. (2020). Joseph Haydn’ın erken ve son dönem piyano sonatlarının irdelenmesi ve karşılaştırılması. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çakar, D. (2017). Senfonik orkestralarda yer alan bakır üflemeli çalgılarda doğuşkanlar, valf sistemleri ve pozisyonlar”. Sahne ve Müzik Eğitim-Araştırma e-Dergisi, 5, 228-273.
• Demirbatır, E. (2006). “Bursa bölge devlet senfoni orkestrasının Bursa’nın sanatsal-kültürel yaşamına katkıları”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 71-88.
• Elmas, M. (2020). Orkestra şefliği ve Brahms senfonilerinin yorumunda stil. Sahne ve Müzik Eğitim - Araştırma e-Dergisi, 10, 53-63.
• Erden, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. (6. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Erkek, A. (2019). Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası 1980-2018 yılları arası konser programlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Feridunoğlu, L. (2004). Müziğe giden yol genç müzisyenlerin el kitabı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. (8th edition). New York: Mc-Graw Hill.
• Gezen, G. (2011). Orkestranın evrim sürecinde kontrbasın işlevsel gelişimi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Güdek, B ve Kılıç, A. (2016). Muzıka-I Hümayun’dan günümüze klasik batı müziğinin Türkiye’deki tarihsel gelişimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 47, 89-102. https://dx.doi.org/10.9761/JASSS3399
• Gül, A. C. (2015). Senfoni orkestrasının başarısını etkileyen faktörler. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
• Güven, U. Z. (2017). Popüler kültür ve senfonik müzik karşılaşması: 2000’li yıllarda bir sınıfsal gösterge ve pazarlama mekanizması olarak popüler klasik müzik. Sosyoloji Dergisi, 36, 131-156.
• Heilbrun, J. (2004). The symphony orchestra repertory: A research note. The Journal of Arts Management, Law, and Society, 34(2). 151-156. DOI: 10.3200/JAML.34.2
• Herndon, M. (1988). Cultural engagement: The case of the Oakland symphony orchestra. Yearbook for Traditional Music, 20, 134-145.
• Hüseynova, G. (2013). Senfoni orkestrasının kısa tarihçesi”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1, 125-131. DOI: 10.16992/ASOS.23
• İlyasoğlu, E. (2009). Zaman içinde müzik. (9. Basım). Remzi Kitabevi: İstanbul
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Kavramlar-ilkeler-teknikler. (18. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıçaslan, A. E. (2010). Türkiye’de senfonik orkestralarda görev yapan başkemancıların Türk müzik kültürü içindeki yeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Kodak, E. (2006). Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası konserlerinde piyanonun yeri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 110-118.
• Koivunen N ve Wennes G. (2011). Show us the sound! Aesthetic leadership of symphony orchestra conductors. Leadership, 7(1), 51-71. doi:10.1177/1742715010386865
• Korkmaz, M. (2019). Başkemancılığın tarihsel gelişimi ve orkestradaki işlevi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Lange, M. D ve Luksetich, W. A. (1993). The cost of producing symphony orchestra services. Journal of Cultural Economics, 17, 1-15.
• Luo, M. (2018). Cultural policy and revolutionary music during China’s cultural revolution: The case of the shanghai symphony orchestra. International Journal of Cultural Policy, 24, 431-450. DOI: 10.1080/10286632.2016.1219351
• Malhotra, V. A. (1981). The social accomplishment of music in a symphony orchestra: A phenomenological analysis. Qualitative Sociology, 4, 102–125. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00987214
• Mimaroğlu, İ. (1995). Müzik tarihi. Varlık Yayınları: İstanbul.
• Möhsünoğlu, A. (2017). Bilkent senfoni orkestrasının Türkiye’nin müzik hayatındaki rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 2036-2045.
• Parlak, Y. (2010). Antik tiyatro sahne unsurlarının günümüz tiyatro sahnesine uyarlanışına yönelik bir sentez çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Say, A. (2000). Müzik tarihi. Müzik Ansiklopedisi Yayınları: Ankara.
• Say, A. (1992). Orkestra. Müzik Ansiklopedisi (IV). Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Sevginer, N. (2019). Popüler kültür, müzik ve toplumsal farklılaşma: Eskişehir'deki senfonik müzik dinleyicileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Toprak, G. (2010). Türkiye'nin müzik kültürlerinde devlet orkestralarının yeri: İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uluocak, S. (2015). Türkiye’deki senfoni orkestralarının konser programlarında klasik gitarın yer alma durumunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 648-663.
• Uluskan, B. S. (2010). Atatürk’ün sosyal ve kültürel politikaları. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
• Usmanbaş, İ. (1995). Müzik tarihi. Varlık Yayınları: İstanbul.
• Sözer, V. (2012). Müzik terimleri sözlüğü. (3.Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Vural, T. (2012). Lider olarak orkestra şefi. NWSA-Fine Arts, 3, 287-306.
• Yarkın, N. (2019). Geleneksel türk müziği enstrümanlarının konçertino kullanımlarıyla, konçerto grosso türünde eser çalışması. Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, E. (2000). Dönemleri ve bestecileriyle klasik müziğin gelişim süreci. Sanat Dergisi, 2, 67-78.
• Yöndem, Ö. (2005). Orkestra şefinin eğitimcilik yönü ve orkestra psikolojisi üzerindeki etkileri . Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Yöndem, Ö. (2006). Orkestra ve orkestra şefliğinin tarihsel gelişimi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 145-151.
• İnternet Kaynakları Url -1 İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı. (2021). https://konservatuvar.istanbul.edu.tr/tr/content/konservatuvarimiz/tarihce adresinden 1 Nisan 2021 tarihinde alınmıştır.
• Url -2 İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası. (2021). http://www.idso.gov.tr/kategori/2088-orkestra-tarihcesi adresinden 1 Nisan 2021 tarihinde alınmıştır.
• Url –3 Mevzuat Bilgi Sistemi. (2021). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf adresinden 2 Nisan 2021 tarihinde alınmıştır.
• Url -4 İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası. (2021). http://www.idso.gov.tr/kategori/5126-orkestra-sefi adresinden 1 Nisan 2021 tarihinde alınmıştır.
• Url -5 Mevzuat Bilgi Sistemi. (2021). https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=5311&mevzuatTur=KurumKurumKurumVeKurulusY&mevzuatTertip=5 adresinden 2 Nisan 2021 tarihinde alınmıştır.