INVESTIGATION OF THE CONCEPT OF GENDER IN ARTWORKS USING TEXTILE

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 63 - 76, 15.08.2022

İrem Akdemir , F. Deniz Korkmaz

https://doi.org/10.22252/ijca.1093495

Öz

Gender is the attitudes and behaviors expected of men and women as a result of cultural codes and stereotypes adopted by society. As a concept, it began to be used more after the 1960s. With the feminist movement coinciding with the same period, it started to occupy the agenda of society and gained recognition. It is still an issue that remains up-to-date today. This study is aimed to examine how artists from past to present have addressed the concept of woman and womanhood in their artworks, by emphasizing which subjects, and how they associate it with textiles. It is aimed to explain what the changes/immutables in this field are and how the perception of women in the minds manifests in the production of artworks. The development of the concept of gender in the field of art and the forms of expression are explained with examples by making a literature review on the subject. In this context, the artworks produced using textile material within the framework of the concept of women and womanhood of artists who have been accepted in the field of national and international contemporary art are included in the study. As a result of the research, it was seen that the artists used bodily contents and objects identified with women intensely in their artworks. On the other hand, textiles offered metaphorical expression to the artists according to the way of expression in the artworks.

Anahtar Kelimeler

Gender, Woman, Womanhood, Textile Art, Feminist Art

TEKSTİL KULLANILAN SANAT ESERLERİNDE TOPLUMSAL CİNSİYET KAVRAMININ ARAŞTIRILMASI

Öz

Toplumsal cinsiyet, toplum tarafından benimsenmiş kültürel kodların, kalıplaşmış yargıların bir sonucu olarak kadın ve erkekten beklenen tutum ve davranışlardır. Kavram olarak 1960’lardan sonra kullanılmaya başlanmıştır. Aynı döneme denk gelen feminist hareket ile toplum gündemini meşgul etmeye başlamış ve tanınırlık kazanmıştır. Günümüzde hala güncelliğini koruyan bir konudur. Çalışmada, geçmişten günümüze sanatçıların eserlerinde kadın ve kadın oluş mefhumunu ne şekilde, hangi konulara vurgu yaparak ele aldıkları ve bunu tekstil ile ne şekilde ilişkilendirdiklerini irdelemek amaçlanmıştır. Söz konusu alanda yaşanan değişimlerin/değişmezliklerin ne olduğunun, zihinlerde oluşan kadın algısının eser üretimlerine ne şekilde tezahür ettiğini açıklamak hedeflenmektedir. Konu ile ilgili literatür taraması yapılarak toplumsal cinsiyet kavramının sanat alanında gelişimi ve ifade biçimleri örneklerle açıklanmıştır. Bu çerçevede çalışmada ulusal ve uluslararası çağdaş sanat alanında kabul görmüş sanatçıların, kadın ve kadın oluş mefhumu çerçevesinde tekstil malzemesi kullanılarak üretilmiş sanat eserlerine yer verilmiştir. Araştırmanın sonucunda, sanatçıların eserlerinde bedene özgü içerikler ve kadınla özdeşleşen nesneleri yoğun bir şekilde kullandığı görülmüştür. Tekstil ise eserlerdeki ifade biçimine göre sanatçılara metaforik anlatım imkânı sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Kadın Oluş, Tekstil Sanatı, Feminist Sanat

Kaynakça

• Antmen, A. (2008). Sanat-Cinsiyet; Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atılgan, D. K. (2013). Antik Yunan'da Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Temsili. Yedi, (10), s. 15-27.
• Bhasin, K.. (2003). Toplumsal Cinsiyet-Bize Yüklenen Roller. (K. Ay, Z. Sarıhacıoğlu, Çev.) İstanbul: Kadav Yayınları.
• Butler, J.. (2008). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (B. Ertür, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ersen, N. L. (2010). Feminist Sanatın Kadın Sanatçılara Etkisi: Miriam Schapiro, Tracey Emin ve Andrea Dezsö Örnekleri Üzerinden Kadın Zanaatı/Sanatı. Yedi, (4), 73-78.
• Harper, P. (1985). The First Feminist Art Program: A View From the 1980s. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 10(4), 762-781.
• Harris, J. (2013). Yeni Sanat Tarihi: Eleştirel Bir Giriş. (E. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• İlter, İ. (2006). Özyaşamsal Sürecin ve Kadın Olma Halinin Yansıma Alanı Olarak Louise Bourgeois' da Görsel Anlatı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Inglot, J. (2004). The Figurative Sculpture of Magdalena Abakanowicz: Bodies, Environments, and Myths. University of California Press.
• Karacan, N. (2016). Toplumsal Cinsiyet Kavramı, Yeniden İnşası ve Sanata Yansımaları. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 5(24), 1079-1093.
• Korkmaz, F. D. (2006). Eleştiri Kuramı Olarak Feminizm ve Sanata Yansımaları: Feminist Sanat. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kort, C., Sonneborn, L. (2002). A to Z of American Women in the Visual Arts. New York: Facts on File.
• Mavioğlu, G., Karbeyaz, K. (2017). Kadına Yönelik Ayrımcı Fiiller Açısından Ressam Artemisia Gentileschi. Osmangazi Tıp Dergisi, 39(3), 140-145.
• Platon. (2011). Devlet. (S. Eyüboğlu, M. A. Cimcoz, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sankır, H. (2010). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Anlamlandırılış Biçiminin ‘Kadın Sanatçı Kimliği’nin Oluşum Sürecine Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi, 9, 1-26.
• Sankır, H. (2012). Plastik Sanatlar Alanında Benlik ve Toplumsal Cinsiyet. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 9(33-34), 127-148.
• Saraç, S. (2013). Toplumsal Cinsiyet. L. Gültekin, G. Güneş, C. Ertung, A. Şimsek (Ed.), Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları, s. 27-32. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Şenyuvalı, G. (2020). Histerik Bahçe. İstanbul: Ferda Art Platform.
• Terzioğlu, F., Taşkın, L. (2008). Kadının Toplumsal Cinsiyet Rolünün Liderlik Davranışlarına ve Hemşirelik Mesleğine Yansımaları. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 62-67.
• http-1: https://guncelsanatarsivi.com/anlatilar-soylesi-serisi-gunes-terkol/ Erişim Tarihi: 04.03.2022
• http-2: https://www.zoebuckman.com/work/every-curve-art/ Erişim Tarihi: 04.03.2022
• http-3: https://www.sallyhewett.co.uk/section458786.html Erişim Tarihi: 04.03.2022
• Görsel 1: https://americanart.si.edu/artwork/wonderland-35394 Erişim Tarihi: 16.12.2020
• Görsel 2: https://www.abakanowicz.art.pl/abakans/RedAbakan%2bMa.php.html Erişim Tarihi: 15.11.2020
• Görsel 3: https://www.moma.org/collection/works/3650 Erişim Tarihi: 15.11.2020
• Görsel 4: https://www.tate.org.uk/art/artworks/abakanowicz-abakan-orange-t12980 Erişim Tarihi: 15.11.2020
• Görsel 5: https://romanroadjournal.com/louise-bourgeois-subversive-stitching/ Erişim Tarihi: 20.12.2020
• Görsel 6: https://louisebourgeois.yolasite.com/resources/7inbed.jpg Erişim Tarihi: 20.12.2020
• Görsel 7: https://iscp-nyc.org/wp-content/uploads/2015/11/Poster-for-an-afternoon.jpg Erişim Tarihi: 04.03.2022
• Görsel 8: https://www.zoebuckman.com/work/every-curve-art/ Erişim Tarihi: 04.03.2022
• Görsel 9: https://i.pinimg.com/originals/fb/30/de/fb30dec360ec19dc2d791797c1f01d1e.jpg Erişim Tarihi: 04.03.2022
• Görsel 10: https://artelaguna.world/artist/hewett-sally/ Erişim Tarihi: 04.03.2022
• Görsel 11: https://www.axisweb.org/p/sallyhewett/workset/225827-convolvulus/ Erişim Tarihi: 04.03.2022
• Görsel 12: https://www.kolekta.com.tr/yapit/karalama-1/ Erişim Tarihi: 29.01.2021
• Görsel 13: https://www.kolekta.com.tr/yapit/karalama-2/ Erişim Tarihi: 29.01.2021
• Görsel 14: https://www.kolekta.com.tr/yapit/karalama-3/ Erişim Tarihi: 29.01.2021
• Görsel 15: https://www.kolekta.com.tr/yapit/karalama-9/ Erişim Tarihi: 29.01.2021
• Görsel 16: https://www.kolekta.com.tr/yapit/masumiyet/ Erişim Tarihi: 15.03.2022
• Görsel 17: https://www.kolekta.com.tr/yapit/oyuncak/ Erişim Tarihi: 15.03.2022
• Görsel 18: Şenyuvalı, G. (2020). Histerik Bahçe. İstanbul: Ferda Art Platform.
• Görsel 19: https://www.temizmekan.com/baksi-muzesi-yeni-sergisi-yorumlar-ve-cagrisimlarla-maskeler/ Erişim Tarihi: 15.03.2022