AN EXAMINATION ON THE ICONOGRAPHY OF MYTHOLOGICAL TIME

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 147 - 156, 30.12.2024

Sena Hümeyra Tarhan , Celalettin Vatandaş

https://doi.org/10.22252/ijca.1574201

Öz

Time is a concept that is processed in many different disciplines. In mythology, on the other hand, it is processed through the gods with whom it is associated or given different qualities. Time is identified with the Titan God Kronos in Greek mythology and gives him the ability to become the god of time. Kronos is a myth that has been the subject of many different types of works in the history of art. One of them is the work “Saturn Devouring His Son” by the Spanish painter Francisco Goya. In this research, which aims to examine the processing of the Time God Kronos, document analysis was used as a data collection method. The method of analysis is Erwin Panofsky's method of iconographic and iconological criticism. As a result of the research, it is found that Goya ate his child while painting the god of time for fear of prophecy. Also, it has been achieved that both feelings about his own life and elements related to the situation of the country he is in are reflected in the work with elements based on contrasts such as old and young, existence and destruction, destroyer and destroyed.

Anahtar Kelimeler

Greek and Roman Mythology, Cronus, Iconographic and Iconological Criticism, Erwin Panofsky, Francisco Goya

MİTOLOJİK ZAMANIN İKONOGRAFİLEŞTİRİLMESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Üzerinde konuşulması zor bir kavram olan zaman, birçok farklı alanda işlenmekte ve yer etmektedir. Mitolojide ise zaman bir süre olmaktan ziyade ilişkilendirildiği ya da farklı nitelikler verdiği tanrı figürleri üzerinden işlenmektedir. Zaman Yunan mitolojisinde Titan Tanrı Kronos ile özdeşleşmekte ve ona zaman tanrısı olma özelliği vermektedir. Kronos sanat tarihinde birçok farklı türde eserin konusu olmuş bir mittir. Bunlardan biri de İspanyol ressam ve gravür sanatçısı Francisco Goya’ nın “Çocuklarını Yiyen Satürn” eseridir. Eserde Kronos (Roma Mitolojisindeki adıyla Satürn) çocuğunu yemektedir. Zaman Tanrısı Kronos’un bu eserde işlenişinin incelenmesi amaçlanan bu araştırma da veri toplamı yöntemi olarak doküman inceleme kullanılmıştır. Analiz yöntemi ise Erwin Panofsky’nin ikonografik ve ikonolojik eleştiri yöntemidir. İnceleme sırasında eser, yöntemin üç basamağı ile ele alınmıştır. Araştırma sonucunda Goya’ nın Zaman Tanrısını resmederken onun kehanetin korkusuyla çocuğunu yediğini, aynı zamanda hem kendi hayatıyla ilgili hem de içinde bulunduğu ülkenin durumuyla ilgili ögelerin eserinde yansıtıldığına ulaşılmıştır. Eser bunların zıtlıkları üzerine kuruludur.

Anahtar Kelimeler

Yunan Mitolojisi, Kronos ve Sanat, İkonografik ve İkonolojik Eleştiri, Francisco Goya

Kaynakça

• Aristoteles, (2001), Fizik, Çev. Saffet Babür, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Ayyıldız, E. (2022), Klasik Arap Şiirinde Zaman Olgusu ve Kökeni, ss. 67-97, S.1, C.22, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi.
• Can, Ş. (1970), Klasik Yunan Mitolojisi, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
• Can Güray, Z. (2021), Erwin Panofsky’nı̇n İkonografik ve İkonolojı̇k Eleştiri̇ Yöntemine Göre Kurt Schwı̇tters’ı̇n “The Hı̇tler Gang” Adlı Yapıtının Analı̇zı̇, İdil Sanat Ve Dil Dergisi, Ss.120-129, S.77.
• Cevizci, A. (1999), Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul.
• Cömert, B. (2010), Mitoloji ve İkonografi, İstanbul, De Ki Yayınevi.
• Çelik, C. (2010), Sosyal Zaman ve Din, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Erhat, A. (1996), Mitoloji Sözlüğü, İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Erhat, A. (2016), “Hesiodos Eseri ve Kaynakları”, Theogonia- İşler ve Günler, ss.81-197, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hesiodos, (2016), Theogonia- İşler ve Günler, Çev. Azra Erhat- Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İlhan, V. ve Civelek, S. (2014), Televı̇zyon Ana Haber Bültenlerı̇nı̇n İkonografik Analı̇zı̇: Kadının Yeri̇ ve Temsili̇, NWSA-Humanities Sciences, S.9, C.2, ss. 59-81.
• Kaçmaz Ateş, Ö. (2021), Goya’nın Kara Resimleri ve “Köpek” Adlı Resminin Analizi, Sanat Dergisi, S.37, s.317-336.
• Kum, Ö. (2022), Erwin Panofsky’nin İkonografik ve İkonolojı̇k Eleştiri Yöntemine Göre 1979-1983 Yılları Arası Bülent Erkmen Kitap Kapağı Tasarımlarının Analizi, Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER) C.7, S.1, ss.140-151.
• Panofsky, E. (1972), Studies In Iconology- Humanistic Themes In the Art of Renaissance, Westview Press, United States Of America, http://tems.umn.edu/pdf/Panofsky_iconology2.pdf.
• Rosenberg, D. (2003), Dünya Mitolojisi, 3. Baskı, Ankara, İmge Kitabevi Yayınları.
• Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, (Mart 1991), “Zaman”, Risale Basın-Yayın, ss.302-304, C.4, İstanbul.
• Turani, A. (2010). Dünya Sanat Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 14. Baskı, İstanbul.
• Vatandaş, S. (2020), Zamanın ve Mekânın Sanallaşması (Felsefe ve Bilimin Nesnel Gerçekliğinden, Dijital Çağın Sanallığına: Zaman ve Mekânın Yapısal ve İşlevsel Değişimi), Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 10, S.20, ss.115-137, Yalova.
• Mann, Z. (2020), Francisco Goya: 10 Facts About This Expressive Spanish Painter, https://www.thecollector.com/francisco-goya/, Erişim Tarihi: 04.10.2024.
• Resim Sanatını Zekayla Birleştiren 20 Yaratıcı Reklam Çalışması, https://pazarlamaturkiye.com/resim-sanatini- zekayla-birlestiren-20-yaratici-reklam-calismasi/2/, Erişim Tarihi: 13.09.2024.
• Tablolar konuşur, engeller yok olur! #TürkiyeyeDeğer, https://medya.turktelekom.com.tr/tablolar-konusuyor- videosu, Erişim Tarihi: 13.09.2024.