İmgesel Yapılarda Müzik ve Geometri Kesişimi; Iannis Xenakis Örnekleri Üzerinden İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 282 - 297, 15.07.2021

Burcu Buram Çolak , Zeynep Yeşim İlerisoy , Asena Soyluk

https://doi.org/10.47898/ijeased.824314

Öz

Disiplinler arası olan mimarlığın müzik ile ilişkisi tarih boyunca sorgulanmıştır. Her iki disiplinin matematik kurgularının kendine özgü olmasının yanı sıra derinlemesine incelendiğinde bu kurguların alt taban verilerinin aynı kaynaktan geldiği görülmektedir. Çalışma kapsamında; müzik mimarlık ilişkisi müzisyen bir mimar olan Iannis Xenakis ’ın tasarlamış olduğu örnekler üzerinden; müzik ile mimarlık ilişkisinin nasıl kurulduğunun anlaşılması için yapı künyeleri oluşturulup, mimari özellikleri ve tasarım yaklaşımları araştırılmıştır. Daha sonra oluşturulan tablolar yardımıyla çalışma kapsamında incelenen örnekler belli başlıklar altındaki parametreler aracığıyla irdelenmiştir. Müzik ve mimarlık disiplinlerinin ara kesitindeki temel kriterler; mimarlık ve müzikte kompozisyon ile ilgili temel kavramlar, tasarım yaklaşımda vurgu, mimarlık ve müziğin tasarımdaki kurgusu, tasarımın çıkış noktası, müzik ve mimarlık ilişkisi kompozisyonu oluşturmada kullanılan yapı elemanları şeklinde ana başlıklarda toplanmıştır. Bu ana başlıkların alt başlıkları olarak ortak parametreler doğrultusunda irdelenen örnekler üzerinde müzik ve mimarlık ilişkisini tasarımda kurgularken nelere dikkat edildiği, tasarım amacına uygun olarak hangi kriterlerin ön plana çıktığına dikkat çekilmesi hedeflenmektedir. Sonuç olarak; mimar bir müzisyen olan tasarımcı Iannis Xenakis ’ın yapılarında müzik ile mimarlık ilişkisini kurgularlarken kullandığı parametrelerin neler olduğunun ortaya koyulması sağlanarak bir yapıda müzik ile ilişki kurulurken matematiksel kurgunun nasıl strüktüre edilmesi gerektiği konusunda literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Mimarlık, Geometri, Iannis Xenakis, Müzik ve Geometri

Teşekkür

Bu çalışmanın özet bildirimi “18-21 Kasım 2020’de Karabük Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi tarafından Safranbolu’da Uluslararası Mimarlık Araştırmaları Sempozyumu (ReseArch’20)” kongresinde sözlü sunum olarak sunulmuş olup, kongre üyelerine teşekkür ederiz.

Music and Geometry Intercept in Imaginary Structures; Review Through Iannis Xenakis Examples

Öz

The relationship of interdisciplinary architecture with music has been questioned throughout history. In addition to the fact that the mathematical constructs of both disciplines are unique, it is seen that the subbase data of these mathematical constructs, which appear to be unique when examined in depth, come from the same source. Scope of work; The relationship between music and architecture is based on examples designed by Iannis Xenakis, a musician architect; In order to understand how the relationship between music and architecture was established, building tags were created and architectural features and design approaches were investigated. Then, with the help of the tables created, the examples examined within the scope of the study were examined by means of parameters under certain headings. Basic criteria in the intersection of music and architecture disciplines; Basic concepts related to composition in architecture and music, emphasis in design approach, fiction of architecture and music in design, starting point of design, building elements used in composing the relationship between music and architecture. As the sub-headings of these main headings, it is aimed to draw attention to what is taken into consideration while constructing the relationship between music and architecture in design, and which criteria come to the fore in accordance with the design purpose, on the examples examined in line with common parameters. As a result; it is aimed to contribute to the literature about how the mathematical construct should be structured while establishing a relationship with music in a building by revealing the parameters used by Iannis Xenakis, an architect musician, while constructing the relationship between music and architecture in his buildings.

Anahtar Kelimeler

Music, Architecture, Geometry, Iannis Xenakis, Music and Geometry

Kaynakça

• AK, Ş. A., (2009). Türk Mûsikisi Tarihi. Akçağ Yayınları, Ankara.
• Akkaş, S., (2000). Batı Müziğinde Nota Yazısı. Gazi Sanat Dergisi, sayı 1 s. 67-78, Ankara.
• Bent, D. İan., (1991). The new Grove Dictionary of Music and Musicians. Glasgow: Oxford University Press.
• Cage, J., (1955). Experimental Music: Doctrine, I. M. A. Magazine, Londra.
• Canbay, Alaattin vd. (2013). Müzik Kültürü. Ed. Zeki Nacakçı ve Alaattin Canbay. Ankara: Pegem Akademi.
• Corbusier, L., (2001). Bir Mimarlığa Doğru. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 28-236.
• Erözü, C., (2008). Mimari Donmuş Müziktir, Mimarlıkta Malzeme. TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, 10 Güz/2008.
• Evans, B., (1992). The Graphic Design of Musical Structure. Alabama University, United States of America.
• Güngör, K., (2015). Nota Yazısının Tarihsel Gelişimi. Sahne ve Müzik, 1.Baskı, 81-89.
• Güran, Y., (2008). Müziğin Matematik ve Fraktal Geometri ile Olan İlişkisi. http://www.yalcinguran.com/2008/03/mziin-matematik-fraktalgeometriyle.html (14.08.2008)
• Korkut, C. Y., (2011). Müzik ve Mimarlık İlişkisinde Etkileşimli Bir Parametrik Model. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Mimaroğlu, İ., (1987). Müzik Tarihi. Varlık Yayınları, İstanbul.
• Özdemir, D., (2009). Müzik ve Mimarlığın Kompozisyon Bağlamında İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Say, A., (2002). Müzik Sözlüğü. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Şentürk, L., (2004). Küre musikisi ve Pisagor Öncelleri. Arredamento Mimarlık, Boyut Yayıncılık, İstanbul, 405: 73-75 05/2004.
• Tribe, M., (1996). Space Calculated in Seconds. Princeton University Press, United States of America.
• Vitruvius, (2015). Mimarlık Üzerine On Kitap. Ankara: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı, 6.Baskı, 4-103.
• Xenakis, I. (1992). Formalized Music: Thoughts and Mathematics in Composition. New York: Pendragon Press, 4.
• URL-1: www.beethovenlives.net , (Erişim Tarihi: 22 Mart 2020).
• URL-2: http://architectuul.com/architect/iannis-xenakis, (Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2020).
• URL-3: http://architectuul.com/architecture/isthmia-prime-motel, (Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2020).
• URL-4: www.archidialog.com, (Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2020).
• URL-5: https://www.arkitektuel.com/la-tourette/, (Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2020).
• URL-6: www.mimarizm.com, (Erişim Tarihi: 16 Nisan 2020).
• URL-7: http://amorgosarchitects.gr/, (Erişim Tarihi: 05 Mayıs 2020).
• URL-8: http://architectuul.com/architecture/villa-mache, (Erişim Tarihi: 06 Mayıs 2020).