Mimarlık ve İklim İlişkisi perspektifinde (İran) Yezd ve Masule Şehirleri Örneği

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 129 - 140, 15.12.2022

Sahar Elyasi , Ruşen Yamaçlı

https://doi.org/10.47898/ijeased.1057452

Öz

İnsanların yoğun olarak yaşadığı şehirlerde doğal kaynakların hızlı ve kontrolsüz tüketimi ve çevreye verilen zararın yüksek düzeyde olması insanlığın geleceğini tehdit etmektedir. Bu durum hayati alanlarda bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. İklim değişikliği konusu, özellikle son yıllarda, ön plana çıkmıştır. Eski kentlerde ve kırsal alanlarda var olan geleneksel mimari incelendiğinde, insanların yeni bir yapıyı çevresiyle nasıl bağdaştırdığı görülmektedir. Dünya nüfusunun yarısından fazlası kentlerde yaşamakta olduğundan kentsel mimari, enerji kullanımı ve sürdürülebilirlik konuları önemli bir rol oynamaktadır. Bu makalenin amacı, İran'ın Yezd ve Masule şehirlerindeki farklı iklim parametrelerinin arka planına karşı, geleneksel mimarinin sürdürülebilirlik kavramındaki rolünü ortaya koymak ve günümüzde iklim değişikliğini tartışmaktır. Ardından bina özellikleriyle en iyi şekilde uyum sağlamasına yardımcı olan mimari fikirlerden bahsedilmiştir. Bu çalışma, günümüz kentlerinde ağırlıklı olarak yeniden yapılanmaya yönelik olan bu sürdürülebilirlik konusunu, kentlerin ve yerel yönetimlerin iklim değişikliğine karşı mücadelesi bağlamında ele almayı amaçlamaktadır. Bu makalenin çalışma yöntemi analitik bir ektir. Kütüphane ve dijital kaynaklar daha çok kullanılmıştır. Kent iklimi dikkate alınarak geleneksel konutların özelliklerine etkisi analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İran 1, İklim değişikliği 2, Geleneksel İran Evleri 3, Geleneksel Mimari 4.

The Relationship Between Architecture and Climate: The Case of the Cities of Yezd and Masule (Iran)

Öz

The future of humanity is in danger due to the quick and unchecked use of natural resources, as well as the severe environmental degradation occurring in densely populated cities. People's quality of life is substantially impacted by this circumstance in important areas. Particularly in recent years, the topic of climate change has been more prominent. Examining the historic architecture in quaint towns and rural places reveals how people relate a new structure to its environment. Since cities are where more than half of the world's population resides, urban design, energy consumption, and sustainability challenges are significant. By addressing current climate change, this paper seeks to illuminate the significance of traditional architecture in the notion of sustainability against various climate factors in the Iranian cities of Yazd and Masule. Then, architectural suggestions that make it match the building's attributes the best are made. In the context of cities and local governments fight against climate change, this study seeks to address the sustainability issue, which focuses mostly on restructuring in contemporary cities. This article uses an analytical supplement as its primary working technique. Digital and library resources were primarily used. The effects on the characteristics of the traditional homes were examined in light of the climatic conditions of the city.

Anahtar Kelimeler

Iran one, Climate change two, Traditional Iranian Houses three, Traditional Architecture four.

Kaynakça

• Asgari, A. (2014). Genel Mimarlık Anlayışı. Tehran: Asr Kankash.
• Ashraf Vaghefi, S., Keykhai, M., Jahanbakhshi, F., Sheikholeslami, J., Ahmadi, A., Yang, H., ve Abbaspour, K. (2019). The future of extreme climate in Iran. Scientific Reports, 9(1464).
• Baghaiepoor, M. (2019). İran'da iklime uyarlanmış evler: Sıcak, soğuk ve nemli iklim. Facta üniversitesi, Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği dizisi.
• Buis, A. (2014). NASA, Partners Target Megacities Carbon Emissions. Çevrimiçi Web sitesinden alındı: https://www.jpl.nasa.gov/
• Castán Broto, V. (2017). Urban governance and the politics of climate change. World development, 93(C), 1-15.
• Erdemir, İ. (2014). Sıcak-kuru İklim Bölgelerinde enerji Korunumu-yerleşme Dokusu-form Etkileşimi: geleneksel Diyarbakır Evleri Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü Institute of Science And Technology.
• Farrokh yar, H., Karimian, H., ve Modareszadeh, A. (2011). Yüz ev, yüz plan (eski evlerin tarihsel bağlamda mimari özellikleri (sıcak ve kuru iklim)). Kashan: Kashan Islamic Azad Üniversitesi.
• Gürcü Mahlbani, Y., ve Daneshvar, K. (2000). Gilan'ın geleneksel mimari unsurlarının oluşumunda iklimin etkisi. Armanshahr Mimarisi ve Kentsel Gelişim, 3(4), 135-145.
• Hasan pourlamar, S., Raitzadeh, F. (2017). İran'ın incelenen dağlık bölgesinin geleneksel mimarisinden sürdürülebilirlik hakkında öğrenilen dersler: tarihi Masule şehri. Kharazmi Bilim ve Teknoloji Enstitüsü, 366.
• Hashemi, Y. (2014). Çevre koşulları düzenlemesi. Tehran: Sanei Shahmirzadi.
• Kasmaei, M. (2003). İklim ve Mimarlık (Ahmadi nejad b.). Tehran: khak.
• Kuban, D. (1968). Anadolu-türk şehri:tarihi gelişmesi,sosyal ve fiziki ozellikleri üzerinde bazı gelişmeler. Vakıflar dergisi, 7, 53-73.
• Najjari, Y. (2021). Masoleh, İran'ın en güzel ve ünlü teraslı köyü. Çevrimiçi Web sitesinden alındı: https://seeiran.ir/
• Oral, G., Manioğlu, G. (2005). İklimle Dengeli Tasarım: Mardin Antakya Örnekleri. Tasarım Dergisi, 136-142.
• Özbek, K. (2010). Geleneksel Niğde evleri mekansal araştırması ve Kale Mahallesi konut yerleşimi ve tipoloji-morfoloji ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pirnia, M., Memarian, G. (2005). İran İslam Mimarisine Giriş. Tehran: Soroush Danesh.
• Pirnia, M., Memarian, G. (2016). İran Mimarisi. Tehran: Gholamhossein Memarian.
• Sajjadzadeh, H., Asilian Bidgoli, F., ve Chavoshizadeh, F. (2015). Yazd'daki geleneksel binaların mimarisinde iklimsel tasarım çözümleri. Fuman: Sürdürülebilir kalkınma yaklaşımıyla ulusal inşaat mühendisliği ve mimarlık konferansı.
• Sedaghat, S. (2021). Asemaneh Villa. Çevrimiçi Web sitesinden alındı: http://www.caoi.ir/
• Shakiba manesh, A., Ghorbanian, M. (2015). Çevre Koşullarının Düzenlenmesi. Tehran: Than.
• Tahbaz, M. (2017). İklim Bilgisi, Mimari Tasarım. Tehran: Shahid beheshti Üniversite.
• Yalçınlar Ercoskun, Ö. (2016). Geleneksel Türk Kentinden Sürdürülebilirlik Çıkarımları. 7(19), 522-549.
• Yardımlı, S., Shahriary, A., ve Güleç Özer, D. (2018). Sürdürülebilir Yapı Örneği Olarak Yazd'da Konut Analizi. Online Journal of Art and Design, 6(5), 39-53.