Boğaçay (Antalya) Sediment Taşınımı ve Konyaaltı Kıyı Çizgisi İlişkisinin Görüntü İşleme Teknikleriyle İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 10 - 23, 14.06.2020

Nihat Dipova

Öz

Konyaaltı (Antalya) Kumsalı, Boğaçay ve Sarısu akarsularının sedimenti
ile beslenerek oluşmuşken, liman inşaatı sonrasında doğu kesim için tek
sediment kaynağı Boğaçay kalmıştır. Boğaçay’ın taşıdığı malzeme hacmindeki
değişim ve sahilde kıyı boyu taşınım nedeniyle zamana bağlı kıyı çizgisi
değişimleri oluşmuştur. Boğaçay üzerine bir yapay lagün inşa edilmesi
sonrasında ise çayın sediment rejiminin değişeceği ve buna bağlı olarak yapay
lagün tabanında dolgu, kumsalda ise kıyı çizgisi değişimi muhtemel
göründüğünden, bu çalışma kapsamında kıyıdaki zamana bağlı değişimin
incelenmesi hedeflenmiştir. Geniş alanlara ait büyük çapta konumsal veri
içermesi, görüntülerin sayısal veri olması ve doğrudan işleme sokulabilmesi
nedenleriyle jeomorfolojik bilgi üretilmesinde uydu görüntülerinin kullanımı
yaygınlaşmaktadır. Görüntü işleme teknikleriyle zenginleştirilen görüntüler
ölçme ve sınıflama amaçlı olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada yüksek
çözünürlüklü uydu görüntüleri kıyı çizgisinin zamansal değişimi ve yapay lagün
taban morfolojisinin belirlenmesinde kullanılmıştır. Görüntü işleme, analiz ve
sonuç gösterim işlemleri MatLab ortamında gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler
sonucunda; Konyaaltı Kumsalı’nın batı kesiminde şiddetli kıyı çizgisi
gerilemesi olduğu, bölgenin sedimentle beslenmediği için bu gerilemenin
gelecekte de devam edeceği sonucuna varılmıştır. Boğaçay yapay lagünü taban
morfolojisinde değişim olduğu, tabanda 163 cm rölyef oluştuğu, bazı bölgelerde
ise 120 cm’e varan mil dolgu olduğu, yer yer sazlık türü bitkilerin üremeye
başladığı görülmüştür. Çaydan lagüne henüz iri taneli malzeme taşınmaya
başlamadığı, çökelen malzemenin mil olduğu ve kumsalı besleyecek malzemenin
sahile ulaşmadığı anlaşılmıştır. Gürsu sahilinde ise, yanal akıntı ile katı
madde beslemesi mümkün olmakla birlikte önemli miktarda kıyı çizgisi gerilemesi
olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Batimetri, Boğaçay, kıyı çizgisi değişimi, Konyaaltı, uydu görüntüsü

Investigation of Relationship between Boğaçay (Antalya) Sediment Transport and Konyaaltı Coastline via Image Processing Techniques

Öz

While Konyaaltı (Antalya) Beach was formed by the sediment supply of the
Boğaçay and Sarısu streams, Boğaçay remained the only sediment source for the eastern
section after the port construction. Due to the change in the volume of
material carried by Boğaçay and longshore drift along the beach, time-dependent
shore line changes occurred. As an artificial lagoon was built on Boğaçay, accordingly,
the sediment regime of the stream will change, sedimentation will start on the artificial
lagoon bottom, and shore line will be changed on the beach, it is aimed to investigate
the time-related change on the shore. The use of satellite images is becoming widespread
in generating geomorphological information due to the large spatial data of
large areas, the images being numerical data and the ability to be processed directly.
Images enhanced with image processing techniques are used for measurement and classification
purposes. In this study, high resolution satellite images were used to determine
the temporal variation of the shore line and the base morphology of the artificial
lagoon. Image processing, analysis and result display operations were carried out
in MatLab environment. As a result of the analysis; It is concluded that there
is a severe coastal regression in the western part of Konyaaltı Beach, and this
regression will continue in the future as the region is not fed with sediment.
It has been observed that there is a change in the bottom morphology of Boğaçay
artificial lagoon, a 163 cm relief is formed at the base, and in some regions there
is a mud sedimentation up to 120 cm, and reed type plants start to grow in
places. It has been understood that coarse-grained material has not yet been transported
from the stream to the lagoon, the material that deposited is mud and the material
that will feed the beach does not reach the beach. It is revealed that there is
a significant coastline regression in Gürsu beach, although the beach here is
fed by solid material with longshore drift.

Anahtar Kelimeler

Antalya, bathymetry, Boğaçay, shoreline change, Konyaaltı, satellite image

Kaynakça

• Alesheikh, A. A., Ghorbanali, A., Nouri, N. (2007). Coastline change detection using remote sensing, Int. J. Environ. Sci.Tech., 4 (1): 61-66.
• Carbonneau, P.E., Lane, S.N. and Bergeron, N.E. (2006). Feature based image processing methods applied to bathymetric measurements from airborne remote sensing in fluvial environments. Earth Surface Processes and Landforms, 31: 1413-1423.
• Çevik, N. (1994). Localisation of Olbia at the north of Pamphilia, Lykia, Anadolu-Akdeniz Arkeolojisi, Akdeniz Üniversitesi Likya Araştırma Merkezi ve Arkeoloji Bölümü Süreli Yayını.
• Çevik, N. (1996). Kent Antalyanın Arkeolojik Envanteri Projesi II : Hurma Köy Yüzey Araştırmaları, XIV. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 27-31 Mayıs 1996, pp.235-251.
• Dipova, N. (2009). Preliminary assessments on the modes of instability of the Antalya (SW-Turkey) coastal cliffs. Environmental Earth Sciences, 59(3): 547-560.
• Dipova, N. (2010). Boğaçay (Antalya) Kıyı Ovası’nın mühendislik jeolojisi değerlendirmeleri, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 34 (2): 71-84.
• Dipova, N. (2011).Geotechnical characterization and facies change detection of the Bogacay coastal plain (Antalya, Turkey) soils, Environmental Earth Sciences, 62(4): 883-896.
• Dipova, N. (2016). Antalya Konyaaltı Sahilinde Kıyı Erozyonu Tehlikesi, MAKÜ FBE Dergisi, 7: 223-231.
• Dipova, N. (2019). Boğaçay (Antalya) Rekreasyon Alanı Çalışmalarının Konyaaltı Sahiline Etkileri. Uluslararası Mühendislik Tasarım ve Teknoloji Dergisi, 1(2): 71-76.
• Einstein, H.A. (1950). The Bed-Load Function for Sediment Transportation in Open-channel Flows. U.S. Dept. Of Agri. Techn. Bull. 1026.
• Ingham, A. E. (1992). Hydrography for Surveyors and Engineers, p. 132. London: Blackwell Scientific Publications.
• Jensen, J. R. (1996). Introductory Digital Image Processing, A Remote Sensing Perspective, Prentice Hall, United States of America.
• Kalinske, A.A. (1947). Movement of Sediment as Bed-Load in Rivers. Transactions, American Geophysical Union, 28(4): 615-620.
• Konyaaltı Kaymakamlığı. (2012). Konyaaltı Dört Mevsim, Gezi İnceleme, Özgün Matbaacilik, Ankara, ISBN: 978-605-359-946-3.
• Lyon, J.G., Lunetta, R.S., Williams, D.C. (1992). Airborne multispectral scanner data for evaluating bottom sediment types and water depths of the St. Marys river, Michigan. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing 58: 951-956.
• MapWarper. (2020). https://mapwarper.net/
• Marcus, W.A. (2002). Mapping of stream microhabitats with high spatial resolution hyperspectral imagery. Journal of Geographical Systems 4: 113-126.
• Marcus, W.A., Legleiter, C.J., Aspinall, R.J., Boardman, J.W., Crabtree, R.L. (2003). High spatial resolution hyperspectral mapping of in-stream habitats, depths, and woody debris in mountain streams. Geomorphology 55: 363-380.
• Miller, C.B. (1951). Analysis of Flow–Duration, Sediment-Rating Curver Method of Conputing Sedimt Yield, U.S. Department of Interior, Bureau of Reclamation Sedimantation, Denver, Colorado.
• Meyer-Peter. E., Müller. R. (1949). Eine Formul zur Berechnung des Geschiebetriebes. Schweizer Bauzeitung, 67. Jg., Nr.3.
• Oğuz, H. (2001). Boğaçay Havzasında Yapılan Faaliyetler Sonucu Antalya Körfezine Taşınan Kirlilik Yüklerinin Tespitive Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Bilimleri ABD.
• Richards, J.A. (1993). Remote Sensing Digital Image Analysis : an introduction, Springer-Verlag, Heidelb.
• TSE, 1989. Su Kalitesi - Toplam Katı Madde Tayini TS 7093. Ankara.
• Vollmers, H., Pernecker, L. (1965). Neue Betrachtungsmöglichkeiten des Feststofftransportes in offenen Gerinnen. Die Wasserwirtschaft, 55. Jg.
• Westaway, R.M., Lane, S.N., Hicks, D.M. (2003). Remote survey of large-scale braided rivers using digital photogrammetry and image analysis. International Journal of Remote Sensing 24: 795-816.
• Whited D, Stanford JA, Kimball JS. 2002. Application of airborne multispectral digital imagery to quantify riverine habitats at different base flows. River Research and Applications 18: 583-594.
• Winarso, G., Budhiman, S. (2001). The potential application of remote sensing data for coastal study, Proc. 22 nd. Asian Conference on Remote Sensing, Singapore.
• Winterbottom, S.J., Gilvear, D.J. (1997). Quantification of channel bed morphology in gravel-bed rivers using airborne multispectral imagery and aerial photography. Regulated Rivers: Research and Management 13: 489-499.
• Yanmaz, A. M. (2018). Applied Water Resources Engineering, Fifth edition, METU Press.
• Yıldız, H., Demir, C., Gürdal, M.A., Akabalı, O.A., Demirkol, E.Ö., Ayhan, M.E., Türkoğlu, Y. (2003). ANTALYA-II, BODRUM-II, ERDEK ve MENTEŞ Mareograf İstasyonlarına ait 1984-2002 Yılları Arası Deniz Seviyesi ve Jeodezik Ölçülerin Değerlendirilmesi, Harita Dergisi, 17: 1-75.